ندا شمس، وکیل پایه یک دادگستری با اشاره به اینکه لفظ آزمایشی برای یک لایحه به مدت سه تا ۶ ماه است و مدت اجرای سه سال در کل کشور دیگر لایحه نیست و عملا قانون است، درباره لایحه بحث برانگیز عفاف و حجاب گفت: در اسلام مجازاتی برای عدم رعایت حجاب در نظر گرفته نشده است، با این حال می‌بینیم در لایحه حجاب این موضوع پیش‌بینی شده است
دیدارنیوز: لایحه جنجالی و بحث برانگیز حجاب، تخریب شان زن یا تکریم آن است؟
یک وکیل پایه یک دادگستری گفت: حجاب در اسلام هم برای مرد و هم برای زن اجباری است و مانند سایر احکام مانند نماز و روزه لازم‌الاجراست، اما عدم اجرای آن دارای مجازات نیست.
پس از تصویب لایحه موسوم به حجاب در صحن علنی مجلس شورای اسلامی برخی انتقادات نسبت به مفاد این قانون مطرح شده و مباحثی را در خصوص اینکه مبنای تصویب قانون برای رعایت حجاب چیست، در محافل علمی و حقوقی کشور به راه انداخته است.
در این باره گفت‌وگویی با ندا شمس، وکیل پایه یک دادگستری انجام داده‌ایم که متن آن به شرح زیر است:
برای رعایت حجاب اسلامی در جامعه به آموزه‌های دینی استناد می‌شود. مبنای فقهی که به آن استناد می‌شود چیست؟
وجوب حجاب براساس آیه ۵۹ سوره احزاب و آیه۳۱ سوره نور است فق‌های دین مبنای پوشش زنان را بر اساس این آیات دانسته‌اند.
آیا موضوع حجاب در اسلام اجباری است یا اختیاری؟
بله، حجاب در اسلام هم برای مرد و هم برای زن اجباری است و مانند سایر احکام مانند نماز و روزه لازم‌الاجراست، اما عدم اجرای آن دارای مجازات نیست.
در بسیاری از کشور‌های مسلمان خاورمیانه حجاب اسلامی به‌طور کامل از سوی زنان و مردان رعایت نمی‌شود و حاکمیت هم اجباری در این زمینه ندارد، علت آن چیست؟
اول نگاهی بیندازیم به تاریخ این کشور‌های اسلامی که مورد اشاره شماست؛ پس از جنگ جهانی اول و شکست امپراتوری بزرگ عثمانی که از آن امپراطوری بزرگ، فقط ترکیه باقی ماند و پس از تجزیه امپراطوری بزرگ عثمانی کشور‌هایی از جمله سوریه، اردن، فلسطین، عراق، عربستان سعودی و ... به‌وجود آمدند و اعلام استقلال کردند و این کشور‌های جدید خواستار حکومت اسلامی نبودند و حاکمیت همیشه نسبت به موضوع دین بی‌طرف بود و با به وجود آمدن فضای فرهنگی جدید، نوع پوشش در کشور‌های فوق‌الذکر بر اساس پوشش بومی و محلی و عقیدتی تعیین شد و حاکمیت خواستار دخالت و فشار احکام اسلامی به مردم نبود. ملاحظه می‌کنیم که حتی در عربستان که مهد اسلام است پوشش اسلامی اجباری در کار نیست بلکه بیشتر فرهنگ‌سازی انجام می‌شود تا اجبار.
آیا تاکنون اقدامی برای آنکه بخواهند حجاب را اجباری کنند صورت نداده‌اند؟
در چند کشور انجام شده، اما منجر به موفقیت نشده است. مثلاً در مصر، رهبر اخوان‌المسلمین به جمال عبدالناصر، رئیس جمهور وقت مصر و رهبر ناسیونالیست اعراب فشار آورد که حجاب را اجباری کند که عبدالناصر به او گفت؛ آیا تو می‌توانی تمام خانواده خود را وادار کنی که همه یک جور لباس بپوشند؟ گفت؛ نمی‌توانم. عبدالناصر در پاسخ گفت؛ پس چگونه از من توقع داری تمام کشور را وادار کنم که یک مدل لباس بر تن کنند!
بنابراین در اسلام مجازاتی برای عدم رعایت حجاب در نظر گرفته نشده است، با این حال می‌بینیم در لایحه حجاب این موضوع پیش‌بینی شده است.
آیا تعیین جریمه می‌تواند تاثیری در ترغیب زنان به استفاده از حجاب اسلامی داشته باشد؟
حقیقت این است که در هیچ جای قرآن برای زنانی که حجاب را رعایت نمی‌کنند جریمه و مجازات تعیین نشده است؛ حتی در احادیث هم مجازات و جریمه‌ای نیست هرچند درباره عقوبت و مجازات زنان بی‌حجاب در آخرت احادیثی وجود دارد.
همانطور که نمی‌توان کسی را که نماز نمی‌خواند یا روزه نمی‌گیرد مجازات و جریمه کرد، جریمه کردن عدم رعایت پوشش اسلامی منطقی نیست. مطابق اصل ۲۱ قانون اساسی که دولت موظف است حقوق زنان را در تمام جهات رعایت کند، تعیین جریمه برای این گروه از زنان مخالف اصل ۲۱ قانون اساسی است.
همانطور که فرمان کشف حجاب رضا شاه در ۱۷ دی ۱۳۱۴ که روز کشف حجاب نام گرفت و همچنین جنایت سال ۱۳۱۷ مسجد گوهرشاد توسط ایادی رضا شاه، باعث این نشد که همه زنان حجاب را از سر بردارند و رضا شاه متوجه شد که با زور نمی‌تواند زنان را بی‌حجاب کند؛ الان در قرن ۲۱ هم نمی‌توان با تعیین جریمه برای کشف حجاب، آزادی‌های شخصی را از مردم گرفت و کرامت زن را زیر سوال برد و دودستگی ایجاد کرد.
متاسفانه از تاریخ درس نمی‌گیریم که با زور، هیچ کاری در درازمدت نمی‌توان انجام داد، شاید در مقطعی از زمان نتیجه‌بخش باشد، اما در درازمدت نتیجه معکوس خواهد داد؛ بنابراین بهترین کار فراهم کردن بستر فرهنگی است که خود زنان و مردان با اراده خود پوشش اسلامی را رعایت کنند که اینکار نیاز به کار‌های فرهنگی مهندسی شده دارد نه تصویب لایحه‌ای که به قشر مرفه اجازه تعیین پوشش دلخواه را بدهد و به قشر فقیر پوشش مورد نظر حاکمیت را تحمیل کند و از نظر من این کار هیچ فایده‌ای ندارد.
هر چند این گفته من به این معنا نیست که زنان هر طور که دلخواهشان می‌خواهد در سطح شهر تردد کنند. همه باید بدیهیات را رعایت کنند و این در کل دنیا صادق هست. حتی در کشور‌های اروپایی هم مشاهده می‌کنیم بانوانی که در بیمارستان‌ها و دادگستری‌ها و مراکز دولتی کار می‌کنند عموماً لباس‌های پوشیده و گشاد می‌پوشند و دیگر زنان هم پوشش معقول را در معابر رعایت می‌کنند.
تاکید می‌کنم که بی‌عفتی و برهنگی در هیچ کجای دنیا چه از طرف مردان و چه از جانب زنان قابل پذیرش نیست.
نظر شما درباره لایحه حجاب چیست؟
متأسفانه لایحه فاقد پختگی، هماهنگی با قانون اساسی و در مغایریت با کرامت انسانی است. این لایحه طوری تنظیم شده که در آن فرق بین غنی و فقیر مشهود است و طبق مفاد آن افراد غنی به‌راحتی می‌توانند بدون پوشش در جامعه تردد کنند و همین عامل ایجاد دوقطبی بین دارا و ندار است.
اصل ۴ قانون اساسی که عنوان کرده؛ کلیه قوانین و مقررات باید بر اساس موازین اسلامی باشد در این لایحه مورد عنایت قرار نگرفته است.
به نظر من در این لایحه موازین اسلامی رعایت نشده و از این رو مخالف قانون اساسی کشور است. مطابق اصل ۸۴ قانون اساسی هر نماینده مجلس در برابر تمام ملت مسئول است و نمایندگان، مسئول به‌وجود آمدن این هرج و مرج و بی‌درایتی احتمالی خواهند بود.
آنچه من از این لایحه برداشت کردم این است که با پول می‌توان هر کاری را انجام داد.
در لایحه اینگونه عنوان شده که پس از تأیید شورای نگهبان به صورت سه سال به‌طور آزمایشی اجرا شود. نظر شما در این باره چیست؟
زمانی از لفظ آزمایشی برای یک لایحه استفاده می‌شود که مصوبه به مدت سه تا ۶ ماه در منطقه خاصی اجرا و نتیجه آن گزارش شود نه آنکه سه سال در کل کشور اجرای آزمایشی داشته باشد. این دیگر لایحه نیست و عملاً قانون است.
