نارضایتی از وضعیت بانکداری اسلامی

دیدارنیوز: رئیس کل بانک مرکزی با تأکید بر اینکه نظارت در نظام بانکی خیلی ضعیف است، گفت: در آینده برای بانک‌ها دسته‌بندی اصولی صورت می‌گیرد و براساس تخصص آن‌ها قوانین و مقررات ابلاغ می‌شود.

محمدرضا فرزین در همایش بانکداری اسلامی که هم اکنون با حضور وزیر اقتصاد و مدیران بانکی در حال برگزاری است، به بیان توضیحاتی درباره نظام بانکی پرداخت و اظهار داشت: بانکداری اسلامی در چند دهه اخیر رشد و توسعه بسیار گسترده‌ای داشته و نه تنها کشور‌های اسلامی بلکه کشور‌های غیراسلامی نیز از ابزار‌های بانکداری اسلامی در حال استفاده هستند.

وی با بیان اینکه بانکداری اسلامی هم اکنون در بسیاری از کشور‌ها سهمی از بانکداری را به خود اختصاص داده است، تصریح کرد: در حوزه بانکداری اسلامی چند مساله و مشکل جدی داریم؛ البته در تدوین قانون بانک مرکزی و قانون بانکداری به توافقی رسیدیم و فکر می‌کنم آنچه تحت عنوان قانون بانکداری در مجمع است، به ما کمک خواهد کرد.

ولی مشکلاتی که در قانون بانکداری اسلامی داریم را باید مورد اهمیت قرار دهیم، اولین مساله نظارت است؛ من زمانی که کارآفرین بودم فکر کردم این بانک در نظارت قوی نیست، ولی وقتی به بانک ملی رفتم دیدم بزرگترین بانک کشور هم در حوزه نظارت قوی نیست. بانک‌های خارجی را هم دیدم، اینطور نیست که تسهیلاتی داده شود، ولی بعد از آن نظارتی صورت نگیرد.

رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه یکی از مشکلات اصلی ما در حوزه بانکداری، نظارت بر مصرف است، تصریح کرد: باید بتوانیم نظارت لازم را تا چند مرحله بعد از پرداخت تسهیلات داشته باشیم. همین مشکل را در خود بانک مرکزی هم داریم، در این بانک هم با ضعف نظارت بر بانک‌ها روبه‌رو هستیم. البته برنامه‌هایی را برای تقویت نظارت بر بانک‌ها تدوین کردیم.

فرزین یکی از مشکلات عدم پیاده‌سازی کامل بانکداری اسلامی در نظام بانکی کشور، عدم تخصصی بودن بانک‌ها دانست و گفت: قوانین بانک‌های کشور اصلا تخصصی و مناسب با کارکرد آن بانک نیست. بانک تجاری و تخصصی با یک قانون باید کار کنند. بانک‌های ما دسته‌بندی تخصصی ندارند و می‌خواهیم همه عقود را همه بانک‌ها اجرا کنند که این اصلا امکان‌پذیر نیست. البته این موضوع درحال اصلاح است و در آینده برای هر بانکی متناسب با تخصصش قاعده و قانون اعمال خواهد شد.

او در ادامه به اعتبارسنجی اشاره و تصریح کرد: ضعف قوانین در این حوزه اجازه نمی‌دهد که در برخی مواقع بانک نسبت به وضعیت تسهیلات پرداختی و بازگشت آن به بانک تصمیم گیری کند.

فرزین قرض‌الحسنه را برکت صنعت بانکداری دانست و گفت:، اما قرض الحسنه باید متناسب با تامین اعتبار صورت گیرد؛ باید منابع قرض الحسنه باشد و مصارف نیز قرض‌الحسنه، نباید صوری سازی صورت گیرد؛ امروز بسیاری از نهاد‌های موازی بانک‌ها داریم که قرض‌الحسنه را پیاده سازی می‌کنند، ولی باید کاری کنیم که این افراد و نهاد‌ها از طریق بانک‌ها به پرداخت تسهیلات قرض الحسنه بپردازند، در شورای پول و اعتبار البته تمهیداتی در این خصوص اندیشیده شده است.

رئیس کل بانک مرکزی به تسهیلات تکلیفی اشاره و تصریح کرد: تمام منابع قرض‌الحسنه امروزه در قالب تسهیلات تکلیفی در بانک‌ها پرداخت می‌شود. بانکداری شرعی و غیرشرعی در اکثر کشورهاست، ولی در کشور ما بانکداری اسلامی مبنای اصلی بانکداری است. نهادسازی‌های خوبی در این حوزه صورت گرفته، ولی هنوز رضایت‌بخش نیست نه بانکداران نه نهاد‌های شرعی و علما از وضعیت فعلی بانکداری اسلامی در کشور راضی نیستند.

بالای ۸۸ درصد تأمین مالی هم اکنون توسط بانک‌ها انجام می‌شود

او در ادامه به ناترازی بانک‌ها اشاره کرد و گفت: بالای ۸۸ درصد تأمین مالی در کشور ما هم اکنون توسط بانک‌ها انجام می‌شود. حتی بخش زیادی از تامین مالی دولت نیز بردوش بانک‌هاست؛ طبیعی است که این موارد ناترازی بانک‌ها را افزایش می‌دهد؛ دولت یکی از مهم‌ترین عوامل ناترازی بانک‌هاست، ناترازی دولت به بانک‌ها منتقل می‌شود. چه بانک‌های دولتی چه بانک‌های خصوصی! به همین دلیل در برنامه هفتم تلاش کردیم بخشی از این مسائل را حل کنیم. ولی یادمان باشد بخش عمده‌ای از ناترازی‌هایی که در بانک‌ها وجود دارد ناشی از مطالبات‌شان از دولت است.

فرزین با تأکید براینکه کفایت سرمایه موضوع دیگر دخیل در ناترازی بانک‌ها است، گفت: این هم به ناترازی در بانک‌ها تبدیل شده است، کسی که بانک زده باید سرمایه آن را هم بیاورد. کدامشان آورده‌اند؟ جز سه یا چهار بانک؟ باید افزایش سرمایه بدهند و اگر این کار را نکنند ناترازی‌شان افزایش می‌یابد.