جنگ روسیه و اوکراین به نقطه حساسی رسیده و آزمونی برای روسیه، بلوک غرب و جهان پس از جنگ سرد محسوب می‌شود، به نظر نتیجه این جنگ، جایگاه آمریکا و غرب در رهبری جهان را روشن‌تر می‌کند.
دیدارنیوز ـ اسفندیار عبداللهی: روز ۵ اسفند ۱۴۰۰ (۲۴ فوریهٔ ۲۰۲۲)، روسیه تهاجم گسترده‌ای را به اوکراین، همسایهٔ غربی خود آغاز کرد که نشان‌دهندهٔ تشدید چشمگیر بحران روسیه و اوکراین است که از سال ۲۰۱۴ آغاز شده بود. این تهاجم بزرگ‌ترین حملهٔ نظامی متعارف به خاک اروپا از زمان جنگ جهانی دوم است. از آن تاریخ تا همین دو ماه پیش، مردم شهر‌های مختلف اوکراین از شمال تا جنوب و از شرقی‌ترین نقطه که میدان اصلی جنگ بین این دو کشور است تا غربی‌ترین نقطه که در همسایگی با لهستان قرار دارد، در تمام طول شبانه روز منتظر بارش بمب و موشک از آسمان بودند.
در این یکسال و نیمی که گذشت، کشور‌های غربی به رهبری آمریکا به کمک اوکراین شتافتند و بنیه دفاعی آن کشور را در برابر پوتین تقویت کردند و هر روز که از جنگ می‌گذشت به روشنی می‌توانستیم تغییر معادلات جنگ را مشاهده کنیم. اوکراینی‌ها با استفاده از سیستم‌های ضد هوایی انگلیسی و غربی، آسمان کشورشان را برای هواپیما‌های روسی ناامن کردند و علاوه بر آن، روی زمین هم در چند جبهه روس‌ها را به عقب راندند.
اما این تغییر شرایط جنگ تنها به زمین و آسمان اوکراین محدود نشد و اوکراینی‌ها برای اولین بار توانستند قلب مسکو که ۶۰۰ کلیومتر از مرز شرقی اوکراین فاصله دارد را مورد حمله قرار دهد. این اولین شوک جدی به مردمی بود که تا این تاریخ هیچ تصور و تصویری از جنگ کشورشان با همسایه غربی خود نداشتند. تا ساعاتی پس از اولین حمله پهپادی به مسکو بازار پولی و ملی روسیه گیج و منگ بود و دلهره و نگرانی خیلی زود برج‌های تجاری مسکو را خالی کرد، به گونه‌ای که بسیاری از شرکت‌ها اعلام کردند تا بازگشت امنیت کامل، مانند دوران کرونا امورشان را به صورت دورکاری انجام می‌دهند. اما گویا شرایط به عقب برنمی‌گردد و امنیت کامل، آن گونه که اقتصاد روسیه به آن نیاز دارد، قرار نیست برگردد.
حمله پهپادی بامداد چهارشنبه ۱ شهریور ساعاتی پس ازحمله توپخانه‌ای روسیه به دو روستا در نزدیکی شهر لیمان در شرق اوکراین صورت گرفت که سه کشته و دو زخمی برجای گذاشت. این آخرین حمله پهپادی و تلافی‌جویانه اوکراین به عمق خاک روسیه است.
آنگونه که رسانه‌های غربی از جمله یورو نیوز اعلام کردند، پس از اینکه مقامات روسیه اعلام کردند پهپاد‌هایی را که سعی داشتند بامداد چهارشنبه شهر مسکو را هدف قرار دهند را سرنگون کرده‌اند، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که واشنگتن حمله به داخل خاک روسیه را تشویق نمی‌کند. اگر از این تعارفات دیپلماتیک بگذریم، ایالات متحده که سالهاست مترصد فرصتی است که حواسش را به چین و تایوان متمرکز کند، بیش از کشور دیگری تمایل دارد، قائله روسیه و آمریکا به پایان برسد. به همین دلیل وزیر امور خارجه آمریکا علاوه بر جمله فوق، اعلام کرد که اگر روسیه خاک اوکراین را ترک کند جنگ پایان می‌یابد. آمریکا که کمک‌های گسترده‌ای را در قالب تسلیحات و تجهیزات نظامی برای مقابله با تهاجم روسیه به اوکراین ارائه کرده است، همواره اعلام می‌کند از حملاتی که هدفش داخل روسیه است پشتیبانی نمی‌کند.
از زمانی که دو پهپاد در اوایل ماه مه میلادی بر فراز کاخ کرملین منهدم شدند، حملات هواپیما‌های بدون سرنشین در عمق خاک روسیه افزایش یافته است و در ماه‌های اخیر به طور فزاینده‌ای پایتخت روسیه را هم شامل شده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در رابطه با حملات پهپادی دیروز و امروز در داخل خاک روسیه گفت که این به خود اوکراین بستگی دارد که چگونه می‌خواهد از خودش در برابر تهاجم مسکو که از فوریه سال گذشته میلادی آغاز شده، دفاع کند. وی افزود که روسیه می‌تواند هر زمان که بخواهد با خروج از اوکراین به جنگ پایان دهد.
وزارت دفاع روسیه اوایل روز چهارشنبه اعلام کرد که سامانه‌های پدافند هوایی این کشور سه پهپاد را که قصد حمله به مسکو را داشتند، سرنگون کردند. حمله امروز ششمین حمله متوالی هوایی به پایتخت روسیه بود.
ارتش روسیه اعلام کرد یکی از این پهپادها را دچار اختلال سیگنالی کرد که سپس به ساختمانی برخورد می‌کند. سرگئی سوبیانین شهردار مسکو نیز در کانال خود در اپلیکیشن پیام‌رسان تلگرام اعلام کرد که این پهپاد بامداد چهارشنبه به یک ساختمان در حال ساخت در مرکز شهر مسکو برخورد کرد. بنا بر آنچه در تصاویر دیده می‌شود، به نظر می‌رسد یک پنجره از این ساختمان چند طبقه آسیب دیده است.
با اینکه روس‌ها از سرنگونی موفقیت آمیز پهپاد‌های اوکراینی خبر می‌دهند، اما پذیرفتن این اصل که اوکراینی‌ها وارد فاز جدید و جدی در دکترین دفاعی خود شده‌اند، بسیار مهم و سرنوشت ساز است. بدیهی است خبر‌های مکرر و روزانه‌ای که از حمله‌ای پهپادی اوکراین به شهر‌های مرکزی روسیه منتشر می‌شود خود به خود بر امنیت روانی مردم آن کشور و همچنین در بخش تجاری، تولید و سرمایه گذاری و پولی و بانکی آن کشور تاثیر خودش را خواهد گذاشت.
شرایط جدید روسیه در جنگ با اوکراین را به راحتی می‌توان از ادبیات محکم و در عین حال آرام وزیر خارجه آمریکا فهمید. به بیانی دیگر، وزیر امور خارجه آمریکا در این آخرین اظهار نظر خود، به روس‌ها می‌گوید، اگر می‌خواهید اوکراین بیش از این به زیر ساخت‌های شما آسیب نزند، خاک این کشور را ترک کنید. از طرفی تا همین جای کار هم روسیه از ناحیه تحریم‌ها و کاهش مراودات و معاملات خود با جهان آسیب جدی دیده است، ادامه جنگ به این شکل و شمایل جدید، آن کشور را مجبور به اتخاذ استراتژی جدید خواهد کرد.
تمام این مسائل در حالی است که ائتلاف غرب که گاه در قالب ناتو عمل می‌کنند و در مواردی کشور‌های غربی مانند آمریکا، انگلیس، لهستان، هلند و آلمان کمک‌های مالی و تسلیحاتی خود را به صورت موردی و مستقل انجام می‌دهند. همین دو روز پیش بود که کی‌یف اعلام کرد خلبانان اوکراینی جلسات آموزشی برای فراگیری استفاده از جنگنده‌های «اف-۱۶» را با حضور مربیان آمریکایی آغاز کرده‌اند. اوکراین از زمان آغاز تهاجم نظامی روسیه تاکنون بار‌ها خواستار تحویل جنگنده‌های «اف-۱۶» شده بود. فرمانده نیروی هوایی اوکراین روز شنبه گفت: «جنگنده اف-۱۶ در پایگاه هوایی ما فرود آمد. دو نفر از خلبان‌های ما یک روز پیش از سوی مربیان آمریکایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. فرمانده نیروی هوایی اوکراین افزود که هرچند دوره آموزش استفاده از این جنگنده‌ها ۳۲ ماه است، اما گروهی از خلبانان اوکراینی می‌توانند پس از چهار ماه آموزش با «اف-۱۶» پرواز کنند. الکسی رزنیکوف، وزیر دفاع اوکراین نیز در اظهارات جداگانه‌ای اعلام کرد که مهندسان و کارشناسان اوکراینی هم در کنار خلبان‌های این کشور در حال آموزش دیدن هستند. او حداقل دوره آموزشی را «شش ماه» دانست». به گفته وزیر دفاع اوکراین مربیان آمریکایی هنگامی که از تسلط خلبانان اطمینان حاصل کنند مراتب را اعلام خواهند کرد.
علاوه بر این نخست‌وزیر هلند می‌گوید کشورش به همراه دانمارک متعهد به تحویل «اف-۱۶» به اوکراین شده است. تحویل هواپیمای اف ۱۶ و آموزش خلبانان اوکراینی نتیجه اصرار‌ها و گلایه‌های مکرر و دپیلماسی عمومی زلنسکی رئیس جمهور اوکراین بود و امروز اوکراین علاوه بر دارا بودن تجهیزات مورد نیاز برای نیروی زمینی خود و مسلح بودن به ابزار‌هایی برای دفاع از آسمان خود، به سمتی می‌رود که در جنگ جاری سهم خود از آسمان را نیز به دست آورد.
تصور روسیه این بود که ظرف چند هفته تا یکماه تمام برنامه‌های خود در اوکراین را پیاده کند، اما امروز شرایط به گونه‌ای دگر رقم خورده و به نظر می‌رسد در آینده نزدیک باید شاهد تصمیمات متفاوتی از سوی روسیه باشیم. این تصمیم می‌تواند آتش بس و رفتن به سوی مذاکراتی دو یا چند جانبه باشد و می‌تواند وجه خطرناکی از واکنش روسیه به حمایت همه جانیه غرب از اوکراین باشد. بر همین اساس این احتمال که روسیه دست به کار خطرناکی مانند تصمیم به استفاده از بمب‌های اتمی خود بزند، وجود دارد. تهدید استفاده از بمت اتمی همیشه وجود داشته و رقبای این حوزه البته برنامه‌های خاص خود را دارند و اعلام کرده‌اند برای هر احتمالی آمادگی دارند.
به هر روی جنگ اوکراین و وزن‌کشی‌هایی که در این میدان اتفاق افتاد اولین آزمون و زورآزمایی جدی غرب و شرق بعد از جنگ جهانی دوم و بخصوص بعد از جنگ سرد بود و نتیجه هر چه بشود، آینده رهبری جهان را مشخص خواهد کرد. البته این پرسش هم وجود دارد که به روزهای پایانی این جنگ جهانی نیمه نیابتی نزدیک می‌شویم یا همچنان زمین و آسمان جهان در تسخیر پهپادها، این سفیران مرگ خواهد ماند؟
