توافق روی خشکی، قدرتنمایی روی آب

دیدارنیوز: «نفس توقیف و تخلیه ۸۰۰ هزار بشکه نفت ایران فارغ از جزئیاتی از جمله حجم محموله نفتی، ارزش دلاری آن و اینکه آمریکا درآمد حاصل از آن را صرف چه کاری کند، نوعی زورآزمایی میان ایران و آمریکاست و گذشته از جزئیاتش آنچه اهمیت گسترده‌تری دارد، واکنش ایران به این اقدام آمریکاست.»

محبوبه ولی در توسعه ایرانی نوشت: «آسوشیتدپرس دیروز گزارش داد که نفتکش «سوئز راجان» با پرچم جزایر مارشال که به دلیل تنش‌ها میان تهران و واشنگتن، ماه‌ها در خلیج مکزیک متوقف مانده بود، در حال تخلیه و انتقال محموله خود به یک کشتی دیگر به نام «Mr Euphrates» در نزدیکی گالوستون ایالت تگزاس، حدود ۷۰ کیلومتری جنوب شرقی هیوستون است.

«سوئز راجان» همان نفتکشی است که چند ماه پیش به اتهام دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران توقیف شده بود. نخستین بار یک سازمان غیردولتی مستقر در نیویورک به نام «اتحاد علیه ایران هسته‌ای» که از تحریم‌های همه‌جانبه علیه تهران حمایت می‌کند، با استناد به تصاویر ماهواره‌ای و داده‌های مربوط به رصد تردد کشتی‌ها، این نفتکش را به حمل نفت تحریم شده متهم کرد که در نهایت منجر به توقیف آن از سوی آمریکا شد.

آمریکایی‌ها ارزش محموله آن را که ۸۰۰ هزار بشکه نفت است، معادل ۶۵ میلیون دلار برآورد کرده‌اند. دولت بایدن، اما برای تخلیه بشکه‌های نفت ایرانی با مشکلی جدی مواجه شد. نفتکش مذکور با توجه به ابعاد و وزنش نمی‌توانست وارد اسکله شود و لازم بود که نفت خام آن توسط کارگزاران شرکت‌های باربری به کشتی‌های کوچک‌تر منتقل شود، اما کارگزاران این شرکت‌ها از قبول آن امتناع کردند.

ترس از انتقام‌جویی ایران

روزنامه وال‌استریت ژورنال مدتی پس از توقیف سوئز راجان نوشت دادستان‌های فدرال آمریکا برای به حراج گذاشتن ۸۰۰ هزار بشکه نفت توقیف شده ایران که در یک نفتکش یونانی در سواحل تگزاس قرار دارد با چالش مواجه هستند؛ زیرا شرکت‌هایی که تخلیه نفت‌کش‌ها را انجام می‌دهند، می‌گویند که آن‌قدر نگران اقدامات تلافی‌جویانه ایران هستند که نمی‌توانند کار تخلیه این محموله را انجام دهند.

رویترز نیز به نقل از منابع دیگری نوشت شرکت‌های کشتیرانی نگران هستند که در صورت انتقال نفت خام ایران به کشتی‌هایشان سایر خریداران نفت در سفر‌های آینده از کشتی آن‌ها استفاده نکنند.

شرکت‌های کشتیرانی به رویترز گفته بودند که تیم‌های حقوقی‌شان، آن‌ها را به شدت از انتقال محموله نفت خام توقیفی ایران منع کرده‌اند.

اگر حماقت کرده و نفت ما را تخلیه کنند ...

همزمان با نگرانی این شرکت‌ها، مقامات ارشد نظامی ایران نیز با تهدیدات صریح می‌کوشیدند مانع از تخلیه نفت ایران شوند. دقیقا یک ماه پیش از این، سردار تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاه گفت: «اعلام می‌کنیم اگر شرکتی بخواهد نفت ما را از نفتکش توقیف شده خالی بکند ما آن شرکت را مسئول می‌دانیم، ضمن اینکه آمریکا را هم مسئول می‌دانیم.»

سردار علی فدوی، جانشین فرمانده سپاه، نیز در واکنش به احتمال تخلیه نفتکش توقیف شده ایران تهدید کرده بود که «اگر دشمنان حماقت کرده و آن را تخلیه کنند، مقابله به مثل خواهیم کرد.»

نمونه‌های متعدد از عملی شدن این تهدیدات، بر جدی بودن آن‌ها صحه می‌گذاشت. بهار امسال، همزمان با توقیف نفتکش حامل نفت ایران، ارتش ایران خبر داد که یک کشتی متخلف ناشناس با پرچم مارشال را که بر اثر تصادم با یک شناور ایرانی موجب مفقود و زخمی شدن چند خدمه این شناور شده بود، در دریای عمان توقیف کرده است.

ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا، ضمن اعلام اینکه کشتی توقیف شده توسط ایران، عازم شهر هیوستون در ایالت تگزاس بوده، اقدام ایران را خلاف قوانین بین‌المللی و موجب اخلال در ثبات و امنیت منطقه خواند و تاکید کرد که ایران باید فورا این نفتکش را آزاد کند.

این شاخه نظامی ارتش آمریکا همچنین مدعی شد این پنجمین کشتی تجاری است که ایران در دو سال اخیر توقیف کرده است.

یک سال پیش که یک کشتی حامل نفت ایران در نزدیکی یونان به درخواست آمریکا توقیف شده بود نیز ایران به فاصله کوتاهی اقدام به توقیف دو نفتکش یونانی کرد. پس از صدور حکم بازگرداندن محموله توقیف‌شده به ایران، جمهوری اسلامی هم دو نفتکش یونانی را آزاد کرد.

باز هم پول ایران و کلیشه غرامت برای ۱۱ سپتامبر!

این دست نمونه‌ها و تهدید‌های صریح مقامات نظامی ایران، دولت بایدن را در تخلیه نفت توقیفی ایران معطل نگه داشت. بدین ترتیب در تمام هفته‌هایی که مذاکرات بر سر تبادل زندانی میان ایران و آمریکا و آزادی شش میلیارد دلار منابع بلوکه شده ایران در کره جنوبی، در حال انجام بود، نفت توقیف شده ایران نیز روی دریا بلاتکلیف مانده بود و دولت بایدن دست به تخلیه آن نزد.

هفته گذشته رویترز نوشت که قانون‌گذاران آمریکایی از هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات از «جو بایدن» رئیس‌جمهور این کشور و اعضای دولت او خواستند مسئله انتقال محموله نفتی یک نفتکش توقیف‌شده ایرانی در تگزاس را که یک ماه است به تعویق افتاده، حل و فصل کنند.

حال یک هفته پس از آن نامه، گزارش‌ها حاکی از تخلیه نفت ایران است. سناتور‌های آمریکایی نیز گفته‌اند که پول حاصل از فروش این محموله توقیف شده به عنوان غرامت به خانواده قربانیان تروریسم دولتی از جمله قربانیان حادثه ۱۱ سپتامبر و خانواده‌هایشان که دادگاه‌های ایالات متحده به آن‌ها حق مطالبه غرامت از دولت ایران را داده‌اند، پرداخت شود.

زورآزمایی برای تسلط بر خلیج

نفس توقیف و تخلیه ۸۰۰ هزار بشکه نفت ایران فارغ از جزئیاتی از جمله حجم محموله نفتی، ارزش دلاری آن و اینکه آمریکا درآمد حاصل از آن را صرف چه کاری کند، نوعی زورآزمایی میان ایران و آمریکاست و گذشته از جزئیاتش آنچه اهمیت گسترده‌تری دارد، واکنش ایران به این اقدام آمریکاست.

آمریکا طی هفته‌های گذشته حضور نظامی خود در خلیج فارس را به شکل قابل توجهی افزایش داده است. وزیر دفاع آمریکا ماه گذشته اعلام کرده بود که در واکنش به تلاش‌های اخیر ایران برای توقیف کشتی‌های تجاری در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز علاوه بر ارسال جنگنده‌های اف- ۳۵ و اف- ۱۶ و ناوشکن مجهز به موشک‌های هدایت‌شونده، دستور اعزام بخشی از نیرو‌های واحد آبی-خاکی ارتش این کشور را به منطقه تحت پوشش مسئولیت سنتکام صادر کرده است.

پیش از آن نیز اعلام شد که سه هزار نیروی نظامی آمریکا با ناو‌های جنگی از دریای سرخ عبور کرده و وارد منطقه خاورمیانه شده‌اند.

پت رایدر، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا، چهار روز پیش به صراحت گفت که «حضور نظامی ایالات متحده و متحدانش در منطقه خلیج فارس تاثیر بازدارنده بر فعالیت‌های «مخرب» ایران دارد.» قطعا یکی از این آثار بازدارنده، بستن دست ایران برای مقابله به مثل در برابر اقداماتی مانند توقیف نفت ایران است. به باور بسیاری، افزایش حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس، همزمان با توافقات دیپلماتیک، بدین معناست که آمریکا بخش قابل توجهی از برنامه خود برای تقابل با ایران را به خلیج فارس و روی آب آورده است.

در این سو، اما ایران می‌کوشد که خلیج فارس را تحت کنترل و تسلط سپاه و نیروی‌های نظامی ایران نشان دهد. روز جمعه امیر سرتیپ دوم رضا خواجه، معاون عملیات نیروی پدافند هوایی ارتش با اشاره به حضور هواپیما‌های ۳۵-F رادار گریز آمریکا در منطقه خلیج فارس، تاکید کرده که این هواپیما‌ها از لحظه برخاستن به طور کامل توسط رادار‌های ما رصد شده و همگی رادار‌های مستقر در جنوب کشور به صورت لحظه‌ای این هواپیما‌ها را رصد می‌کنند.

سپاه پاسداران نیز ویدئویی با این شرح منتشر کرده که «با هشدار نیرو‌های سپاه پاسداران، بالگرد‌های آمریکا که در خلیج فارس بلند شده بودند، مجبور به نشستن روی ناوشان شدند.»

در این منازعه باید دید آیا ایران می‌تواند آنگونه که مقامات ارشد نظامی تهدید کرده‌اند، اقدامی تلافی‌جویانه با اثر بازدارندگی در قبال آنچه «نفت‌دزدی» آمریکا خوانده می‌شود ترتیب دهد یا اینکه افزایش حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس طی هفته‌های اخیر، دست ایران را برای «مقابله به مثل» خواهد بست!»