آیا رژیم تحریم فروپاشیده است؟

دیدارنیوزـ سرویس بین‌الملل: این مطلب را با ترجمه اختصاصی دیدار بخوانید با این توضیح که لزوما مطالب درج شده در این مقاله مورد تایید دیدار نیست و تنها جهت اطلاع خوانندگان منتشر شده است.

نویسنده: منصور آک‌گون/ استاد روابط بین الملل دانشگاه استانبول

منبع: روزنامه کارار/ اسلامگرایان مخالف دولت/ نزدیک به احمد داوود اوغلو

مترجم: رضا قنبری/ روزنامه نگار حوزه ترکیه

در گذشته، دولت‌ها برای پیشبرد خواسته‌های خود در روابط بین‌الملل از دوگانه تشویق/ تنبیه استفاده می‌کردند. کمک مالی مهم‌ترین تشویق و روش معمول تنبیه، اعمال زور بود. ابتدا تهدید‌های لفظی و سپس جنگ بعنوان راه حل نهایی روی میز می‌آمد، اما این روش کلاسیک، با افزایش وابستگی متقابل و گسترش روابط دیپلماتیک، ابعاد تازه‌ای یافته و پس از جنگ جهانی دوم به صورت تحریم به روابط بین الملل بازگشت. پس از آن قدرت‌های بزرگ بدون استفاده از سلاح، قادر به اعمال زور بر علیه کشورها، شرکت‌ها، نهاد‌ها و اشخاص بودند.

هر چند این تحریم‌ها ـ از جمله تحریم‌هایی اعمال شده بر علیه ترکیه‌ـ تا حدودی به اهدافشان رسیده، اما اعتبار مجریان آن را هم زیر سوال برده است. چنان که به قول "کریستوفر ساباتینی" در "فارین پالیسی"، آمریکا به دلیل استفاده مکرر از تحریم‌ها، بازنده اصلی این سیاست است."

البته به نظرم نکته مهم‌تر آن است که تحریم‌ها، روابط بین‌الملل را به طور فزاینده‌ای دچار هرج و مرج کرده و آمریکا را از جایگاه یک قانون‌گذار و رهبر بین‌المللی به بازیگری قانون‌شکن و برهم زننده نظم جهانی فرو کاسته است. شرایطی که باعث شده متحدان آمریکا به سمت حوزه‌های تازه همکاری در نقاط دیگر جهان حرکت کنند.

زیرا ایالات متحده با یکجانبه گرایی نه تنها مخالفشان را تحت فشار اقتصادی می‌گذارد بلکه حتی اگر دولت‌ها از نظر قانونی موظف به تبعیت از تحریم‌های خارج از شورای امنیت سازمان ملل نباشند بازهم با عنوان "تحریم‌های ثانویه"- مثلا در مورد ارتباط با ایران و روسیه- مجبور به همراهی با آمریکا می‌شوند.

هرچند همین تحریم‌ها هم گزینشی بوده و بر علیه خریداران سامانه‌های دفاع هوایی روسیه به صورت یکسان اعمال نمی‌شود.

"ساباتینی" و برخی از اندیشکده‌های آمریکا در تلاش‌اند به تصمیم‌گیران واشنگتن، بی‌حاصلی تحریم‌ها – مثلا تحریم نفت ونزوئلا- را ثابت کنند، اما آیا یادآوری "فارین پالسی" از کاهش هژمونی آمریکا ـ مثلا پس از تصمیمات نسنجیده‌اش در "بریکس"- باعث خواهد شد این کشور هر مشکلی را میخ و تحریم‌ها را چکش نبینند؟!

جوابش فعلا معلوم نیست! اما قطعا تحریم‌های آمریکا در برخی حوزه‌ها برای کشور‌هایی مانند ترکیه راه‌گشا هم بوده است.

فکرش را کنید؟! اگر تحت تحریم فروش هواپیما‌های بدون سرنشین ایالات متحده قرار نمی‌گرفتیم آیا امروز از سراسر جهان برای خرید پهپاد‌های پر آوازه ترکیه صف می‌کشیدند؟ اگر از پروژه اف -۳۵ کنار گذاشته نمی‌شدیم آیا برای تولید هواپیمای جنگی نسل پنجم چنین تلاشی می‌کردیم؟ آیا به سمت ساخت تانک، خودرو‌های زرهی، توپ و تفنگ می‌رفتیم؟

اگر قربانی تحریم جنگ قبرس نمی‌شدیم، امروز چنین کشتی‌های جنگی و زیردریایی‌های را می‌ساختیم؟ با تکیه به متحدان آمریکایی و اروپایی آیا موشک‌های "حصار"، بالگرد‌های "آتاک" یا "هورکوش" و "هورجت" می‌ساختیم؟ آیا صنایع نظامی چنین جایگاهی در صادرات‌مان می‌یافت؟

در واقع تحریم‌های آمریکا و فشار‌های پیدا و پنهان اروپا به ما کمک کرده تا به استقلال نظامی دست یابیم. طی این مدت ترکیه توان نظامی خود را از سیستم‌های کنترل آتش تا خودرو‌های جنگی، از نرم‌افزار ملی تا موشک‌های کروز گسترش و قدرت بازدارندگی خود را افزایش داده است.

اما در عین حال تحریم‌ها باعث افزایش فاصله هویتی بین ترکیه و آمریکا شده و ارزش‌های غربی را در کشورمان کمرنگ کرده است. چه آنکه از نظر اقتصادی و ارزش‌های اخلاقی ضعیف‌تر شده‌ایم و همزمانی مدیران ناکارآمد، بحران کرونا و تحریم‌های اقتصادی فشار بیشتری را بر مردم وارد می‌کند...

اما تاب آوری نظامی ترکیه بالا رفته و امکان دفاع از کشور را یافته ایم. امیدوارم اکنون آمریکا و اروپا درباره رژیم تحریمی خود به طور کلی و خصوصا تحریم‌های ترکیه تجدید نظر کنند. ظاهرا پس از عضویت سوئد در ناتو، تحولات مثبتی در اروپا بوجود آمده و مشکل اف‌ـ ۱۶ با ایالات متحده حل خواهد شد.