مریخ مثل زمین؛ چرخه‌های‌تر و خشک در دوران اولیه

دیدارنیوز: این مطالعه با کمک مریخ‌نورد «کنجکاوی» (Curiosity) که به کشف تَرَک‌هایی کهن با الگو‌های شش ضلعی در مریخ منجر شده، اولین نشانه از وجود یک چرخه خشک و‌تر در سیاره چهارم منظومه شمسی است.

دانشمندان کاملا مطمئن نیستند که حیات در زمین چگونه شکل گرفت، اما یک نظریه رایج این است که چرخه‌های تکراری پرآبی و کم‌آبی در سیاره ما به انباشت ملکول‌های پیچیده شیمیایی که برای پیدایش حیات میکروبی لازم هستند منجر شد. کشف تازه در مریخ به همین دلیل محققان را به هیجان آورده است.

مریخ‌نورد «کنجکاوی» که در سال ۲۰۱۲ در «گودال گِیل» فرود آمد به تدریج درحال صعود از لایه‌های رسوبی «کوه شارپ» بوده است که ارتفاع آن به ۵ کیلومتر می‌رسد.

کاوشگر این ترک‌ها را در سال ۲۰۲۱ در فاصله میان دو ناحیه با بافت مختلف کشف کرد: میان یک لایه از گل و یک لایه بالاتر که غنی از کانی‌های نمکی به نام سولفات‌هاست. کانی‌های گلی معمولا در آب و سولفات‌ها معمولا بعد از خشک شدن آب شکل می‌گیرند.

ویلیام راپن، نویسنده اصلی این مطالعه از موسسه تحقیقات علوم اخترفیزیک و سیاره‌شناسی فرانسه، می‌گوید که آن‌ها بعد از رسیدن کاوشگر به این نقطه فورا متوجه اشکالی غیرعادی شدند که قبلا مشاهده نکرده بودند.

او گفت: بررسی بیشتر نشان داد که این‌ها نه فقط یک نقش ظاهری در سطح، بلکه ساختمانی درونی هستند.

آقای راپن می‌گوید: «اگر گِل در معرض چرخه‌های‌تر و خشک قرار گیرد، تَرَک خواهد خورد و اگر این روند تکرار شود تَرَک‌ها به صورت شش ضعلی‌های کاملی درمی‌آیند که به صورت عمودی از عمق بالا می‌آیند. این الگو نشانه شرایط اقلیمی است که برای هزاران یا حتی میلیون‌ها سال ادامه داشته.»

«دوربین شیمیایی» که در واقع ابزار لیزری دقیق کاوشگر است وجود پوسته‌ای سخت از سولفات‌ها را در لبه تَرَک‌ها تایید کرد. این پوسته نمکی باعث شده که ترک‌ها در برابر فرسایش مقاوم شوند و میلیارد‌ها سال به این شکل بمانند.

سرمنشاء پیدایش حیات در زمین یک معماست، اما آقای راپن می‌گوید که آن‌ها در آزمایشگاه مشغول بررسی نظریه‌هایی بوده‌اند دایر بر اینکه مواد آلی می‌توانند خود به خود طوری آرایش پیدا کنند که به ارگانیسم‌های زنده بدل شوند.

او می‌گوید: «نشان داده شده که اگر آب و مواد ارگانیک داشته باشید، در صورت حضور سنگ و صخره –، چون سنگ و صخره عناصری را فراهم می‌کند که باعث ایجاد یک چرخه می‌شود – مواد ساده ارگانیک خود را طوری صف‌آرایی می‌کنند که به ترکیب‌های بزرگتر بدل شوند. دانشمندان در آزمایشگاه حتی توانسته‌اند نشان دهند که آران‌اِی می‌تواند به طور خودجوش در این محیط تشکیل و انبار شود، یعنی ملکولی که برای پیدایش حیات مهم است و بنیاد انتقال و تکامل ژنتیکی را برای همه انواع موجودات فراهم می‌کند.»

اینکه آیا هرگز ارگانیسم زنده‌ای در مریخ به وجود آمده یا نه روشن نیست. کشف این ساختمان‌ها در واقع به معنی استمرار و بسط آن چیزی است که «کنجکاوی» تاکنون یافته است.

مسئولان این ماموریت در آزمایشگاه رانش جت ناسا در جنوب کالیفرنیا گفته‌اند که مریخ‌نورد برای ۱۱ سال شواهد فراوانی از این موضوع یافته که این سیاره در دوران کهن امکان وجود حیات میکروبی را داشته است؛ و حالا کاوشگر شواهدی از وجود شرایطی پیدا کرده که ممکن است به شروع حیات در این سیاره دامن زده باشد.

کشف این ساختمان در مریخ اولین فرصت را برای بررسی محیطی که ممکن است محل جوش خوردن اولین میکروب‌ها بوده باشد فراهم کرده است.

در سیاه ما زمین، صفحات تکتونیک بی‌وقفه سطح را زیر و زبر کرده‌اند که باعث دفن نمونه‌های ماقبل حیات شده است.

محققان این مطالعه می‌گویند: آن‌ها خیلی خوش‌اقبال هستند که سیاره‌ای مثل مریخ در کنار زمین وجود دارد که هنوز فرآیند‌های طبیعی در آن، که ممکن است به حیات منجر شده باشد، دست نخورده باقی مانده است.

منبع:سیناپرس