فرانسه در آتش؛ مکرون: رسانه‌های اجتماعی مقصرند!

دیدارنیوز ـ سرویس بین‌الملل: این مطلب را با ترجمه اختصاصی دیدار بخوانید با این توضیح که لزوما مطالب درج شده در این مقاله مورد تایید دیدار نیست و تنها جهت اطلاع خوانندگان منتشر شده است.

منبع: نشریه پولیتیکو

نویسندگان: لورا کایالی، الکساندر لچنت

مترجم: حمید رضا بابایی

به دنبال کشته شدن یک نوجوان فرانسوی به دست پلیس و در شرایطی که مردم، این کشور را به آتش کشیده‌اند، امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه انگشت اشاره را به سمت دو رسانه اجتماعی نشانه گرفته و آن‌ها را عامل تشدید ناآرامی‌‎ها می‌داند: تیک تاک و اسنپ چت.

ناهل ام نوجوان ۱۷ ساله فرانسویِ آفریقایی تبار، چند روز پیش با شلیک پلیس فرانسه در حومه پاریس به قتل رسید تا اعتراضات خشونت‌آمیز دامن‌گیر این کشور شود. شورشیان، ساختمان‌های دولتی، تاسیسات حمل و نقل و مغازه‌ها را با بمب‌های آتش‌زا هدف قرار داده‌اند که به زخمی شدن صد‌ها نیروی امنیتی منجر شده است.

برخلاف خشونت‌های مرگبار سال ۲۰۰۵، آشوب‌های کنونی که به تعطیلی حمل و نقل عمومی، لغو کنسرت‌ها و استقرار خودرو‌های زرهی در سراسر کشور منجر شده، در همان زمانِ وقوع، قابل ثبت بوده و می‌توان آن را به صورت برخط (آنلاین) منتشر کرد تا ده‌ها هزار کاربر رسانه‌های اجتماعی مانند تیک تاک، اسنپ شات و توییتر آن را تماشا کنند.

این پدیده برخط، نگرانی رهبران سیاسی فرانسه را برانگیخته است، همان‌ها که به تکاپو افتاده‌اند تا برای ناآرامی‌هایی که هیچ علامتی از کاهش در آن‌ها دیده نمی‌شود، راه‌حلی پیدا کنند.

امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه روز جمعه و پس از جلسه اضطراری دولت گفت: "ما شاهد بوده‌ایم که تجمعات خشونت‌آمیز در بستر‌های متعدد از رسانه‌های اجتماعی سازماندهی شده است، یا چیزی شبیه خشونت... " وی شورشیان جوان‌تر را به تشدید هیجان‌انگیز واقعیات متهم کرد و گفت: "آن‌ها با بازی‌های ویدئویی زندگی می‌کنند که تحریک و تهییجشان کرده است. "

رئیس جمهور فرانسه خواستار آن است که شرکت‌های فناوری، محتوای خشونت‌بار این بازی‌ها را حذف کنند و هویت معترضانی را در اختیار نیرو‌های امنیتی قرار دهند که با استفاده از رسانه‌های اجتماعی، آشوب‌ها را آغاز کرده و به آن‌ها دامن می‌زنند. وی گفت: "من انتظار دارم که این رسانه‌ها مسئولیت پذیر باشند. "

تحقیقات پربیننده‌ترین شبکه خبری فرانسه – BFM – نشان می‌دهد صبح جمعه گذشته، رسانه‌های تیک تاک و اسنپ شات مملو از ویدئو‌هایی بود که شورش و غارت‌گری را در سراسر فرانسه به تصویر می‌کشید. در تیک تاک، هشتگ مرتبط با شورش‌ها، از طریق الگوریتم این شبکه اجتماعی به سرعت در حال انتشار بود. مقامات پلیس فرانسه همچنین به BFM گفته‌اند برخی معترضین با استفاده از پیام رسان‌هایی نظیر واتس‌اپ و تلگرام به صورت برخط  و هم‌زمان برنامه‌های خود را هماهنگ و با یکدیگر مکاتبه می‌کنند. این نرم‌افزار‌ها در آشوب‌های سال ۲۰۰۵ که صد‌ها ساختمان دولتی آسیب دید و هزاران خودرو در آتش سوخت، وجود نداشت.

مقامات دولتی روز جمعه با نمایندگان رسانه‌های اجتماعی دیدار کردند و مدیران آن‌ها را برای همکاری تحت فشار قرار دادند. برخی، اما معتقدند رسانه‌های اجتماعی به صورت ناعادلانه از جانب سیاستمداران تحت فشارند، و این که دولتمردان باید توجه خود را بر جا‌های دیگر متمرکز کنند.

روز جمعه، دفتر حقوق  بشر سازمان ملل وارد معرکه شد و گفت: "فرانسه باید در نیرو‌های پلیس، به مسئله تبعیض نژادی و نابرابری‌ها توجه کند. "اشاره این دفتر، قتل نوجوان فرانسوی به دست پلیس بود.

فیلیپ مورو شورولِی، کارشناس ارتباطات سیاسی به پولیتیکو گفت: "مدت‌هاست که از فناوری برای هماهنگی تظاهرات و اعتراضات استفاده می‌شود". وی می‌گوید دولت اگر برای مقابله با بحران بر شرکت‌های فناوری و بازی‎‌های ویدئویی متمرکز شود، "به شدت به جاده خاکی خواهد زد."

به گفته مورو شورولِی "پیشتر گفته می‌شد پیام‌های مکتوب عامل تسهیل شورش‌ها هستند، اما اکنون می‌گویند رسانه‌های اجتماعی. در تظاهرات جلیقه زردها، شبکه فیس بوک را مقصر می‌خواندند."

دو روی سکه

اما نقش رسانه‌های برخط، فراتر از به تصویر کشیدن صحنه‌های آتش و غارت‌گری، و کمک به سازماندهی شورشیان است. گرچه ناآرامی‌های چند روز گذشته با ویدئویی شروع شد که البته در رسانه‌های اجتماعی بارگذاری شده بود.

آنچه که این روز‌ها آشکارا می‌توان احساس کرد آن است که افراد بیشتری به صورت عادت، در حال  تصویربرداری از پلیس هستند. ماگدا بوتروس، استاد علوم اجتماعی در دانشگاه واشگتن می‌گوید: "مهم‌تر از همه این است که فعالان سیاسی قادرند سریعا و به صورت گسترده این ویدئو‌ها را منتشر کنند. " بوتروس، فعالیت‌های مربوط به مقابله با خشونت‌های پلیس فرانسه را بررسی کرده است.

سه‌شنبه گذشته که نیرو‌های امنیتی، «ناهل ام» (اسمی که عموما با آن شناخته می‌شود) را به ضرب گلوله ازپا درآوردند، گزارش رسانه‌ها ابتدا به منابع پلیس استناد کردند و مدعی شدند یک راننده، افسر پلیس را تهدید کرده بود. اما ویدئویی که یک رهگذر ضبط و در توییتر منتشر کرده بود، حکایتی دیگر داشت: دو پلیس نزدیک خودرو ایستاده بودند و یک نفر از آنها، راننده را از نزدیک هدف قرار داد.

اخیرا حادثه‌ای دیگر نیز در فرانسه رخ داده است (که بسیار حساس، اما از آن تصویربرداری نشده بود) که نشان می‌دهد رسانه‌های اجتماعی قادرند افسران خشن پلیس را مسئول حوادث معرفی کنند و این توانایی را نیز دارند تا کشور را به آتش بکشند- یا نکشند.

دو هفته پیش، یک نوجوان، درست در شرایطی مشابه ناهل ام. در منطقه شارنت در غرب فرانسه کشته شد. این مرد جوان ظاهرا به دلیل بی‌توجهی به دستور پلیس، به ضرب گلوله نیرو‌های امنیتی کشته شده بود.

توماس مِزنیر نماینده سابق مجلس فرانسه می‌گوید "آن حادثه در مقام مقایسه، سر و صدایی نکرد، زیرا منطقه شارنت نسبت به حومه‌های پرجمعیت پایتخت فرانسه، دورافتاده‌تر است."

به گفته مزنیر، آن حادثه به یک دلیل دیگر نیز مورد توجه قرار نگرفت: "چون هیچ ویدئویی نبود که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شود، میان مردم دست به دست شده و شور و حال و احساسات حاکی از وحشت ملت را تهییج کند."