کارشناس روسیه: شورش واگنر کار غرب نیست/ خط مقدم جبهه روسیه علیه اوکراین ضعیف شده

دیدارنیوز ـ اسفندیار عبداللهی: رئیس گروه شبه‌نظامیان واگنر روز شنبه اعلام کرد به سوی خاک روسیه حرکت کرده‌اند. تنش‌ها میان یوگنی پریگوژین و ولادیمیر پوتین که تا همین اواخر یار و متحد هم بودند بالا گرفته و پریگوژین به دلیل آنچه او خیانت وزیر دفاع روسیه به گروه خود می‌داند بر علیه رئیس پوتین شوریده است. از طرفی مقامات وزارت دفاع گروه واگنر را به آرامش دعوت کرده و بحث سوء استفاده دشمن مشترک را به او یادآوری کرده، اما بر اساس آخرین گزارش‌ها ولادیمیر پوتین طی سخنانی گروه واگنر را خائن نامید و خواستار اتحاد مردم روسیه علیه آن شد.

برای بررسی بیشتر این موضوع به سراغ دکتر حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل روسیه رفتیم و او در پاسخ به این پرسش که در روسیه چه خبر است و منشا این شورش چیست، گفت: «اداره اطلاعات و امنیت فدرال روسیه از سال‌های قبل افرادی که سابقه جنایی داشته و به نوعی خلافکار یا سربازان متخلف و افرادی با سابقه زندانی بودند را مخفیانه و محرمانه سازماندهی کرده بود، که امروز به آن‌ها واگنر می‌گویند. این گروه عمدتا در آفریقا نقشه‌ها و اهداف روسیه را اجرا می‌کردند و روسیه، چون نمی‌خواست مسئولیت اتفاقات آفریقا را رسما بر عهده بگیرد به همین دلیل نیابتا عملیات‌هایی را به وسیله این گروه در کشور‌های آفریقایی انجام می‌دادند و به نوعی برون‌سپاری کرده بودند.»

وی افزود: «معروف بود که افرا این گروه نترس هستند و شجاعانه می‌جنگند، اما از همان ابتدا مشخص بود که وقتی روی آدم‌های متخلف که قانون را زیر پا می‌گذارند و به نوعی آنارشیست و زندان رفته هستند، سرمایه‌گذاری می‌کنند، ولو اینکه حتی به قصد مثبت آن‌ها را سازماندهی کرده باشند، امکان اینکه روزی به ضد خودشان تبدیل شوند، وجود دارد. این یک تجربه بزرگ تاریخی برای همه کشور‌ها است».

بهشتی‌پور با بیان اینکه دلایل متعددی پشت شورش گروه واگنر وجود دارد، اظهار کرد: «علت واقعی شورش این است که رئیس گروه واگنر یعنی آقای پریگوژین از ماه‌ها قبل ساز مخالف خود علیه پوتین را کوک کرده بود. او معتقد بود که ارتش روسیه به اندازه کافی در جنگ علیه اوکراین از آن‌ها حمایت نمی‌کند و در واقع آن‌ها در خط مقدم جبهه، گوشت قربانی و دم توپ شده‌اند. کل ارتش در روسیه زیر نظر وزیر دفاع است و وزیر بر همه میدان فعالیت نیرو‌های نظامی اشراف دارد. از طرفی ساختار بروکراتیک در روسیه بسیار پیچیده است. از سال ۲۰۱۰ روسیه در صدد اصلاحاتی در وزارت دفاع در جهت چابک کردن نیرو‌های نظامی برآمد. این اصلاحات بروکراتیک با اخلاق و سیستم گروه واگنر سازگار نیست، چون آن‌ها یک نیروی خاص و دارای ادبیات نظامی خاص خود هستند و توقع دارند کار‌ها و پشتیبانی‌ها به فوریت انجام شود، چون قانون را قبول ندارند از دولت می‌خواستند به کار‌ها برای پیشروی سریع در اوکراین سرعت بدهد».

این کارشناس مسائل روسیه با ذکر این نکته که برای گروه واگنر هدف وسیله را توجیه می‌کند، یادآور شد: «هدف آن‌ها پیروزی سریع در اوکراین است و معتقدند چند تخلف برای این مهم اشکالی ندارد. وزارت دفاع قصد داشت به افراد این گروه نظم جدیدی بدهد و آن‌ها را در یک سازمان منضبط نظامی ثبت نام کند و در آینده در چارچوب یک قرارداد، همکاری کنند، این پروسه واگنر را عصبانی کرد و شروع به تصرف شهر روستوف در جنوب روسیه کردند».

وی درباره گرایش یا عدم گرایش افکار عمومی روسیه و مخالفان سیاسی پوتین به این گروه گفت: «استعداد کمّی این گروه حداکثر به ۵۰ هزار نفر می‌رسد که از مناطق مختلف کشور گرد هم آمده‌اند و با اداره اطلاعات و امنیت روسیه در ارتباط هستند. آن‌ها در جایگاهی نیستند که بتوانند پوتین را سرنگون کنند، اما برای اهداف روسیه در اوکراین دردسر بزرگی شده‌اند، چون این‌ها از بهمن سال ۱۴۰۰ تا کنون در خط مقدم صحنه نبرد بودند و امروز آن خط از بین رفته است. ولو اینکه نمی‌توانند پوتین را سرنگون کنند هم این شورش ضربه سختی از درون به ساختار حکومتی روسیه است».

این کارشناس امور بین‌الملل گفت: «در مورد پیوستن گردان‌هایی از ارتش روسیه به این گروه، خبر‌ها دقیق نیست و بیشتر به نظر می‌رسد جنگ رسانه‌ای است تا واقعیت. اما به طور قطع می‌توانم بگویم این گروه در حد و اندازه‌ای نیست که پوتین را سرنگون کند. از نظر من روسیه به اوکراین تجاوز کرده و اسمش را عملیات ویژه گذاشتند، حتی به این بهانه که اوکراین از بمب‌های کثیف استفاده می‌کند، خود را برای استفاده از بمب اتمی آماده کرده بود».

وی ادامه داد: «روسیه وارد یک فاز جدید و خطرناک و به نوعی وارد جنگ داخلی شده است. گروه واگنر عملا در روستوف مستقر شده‌اند که ضربه جدی به هیمنه روسیه وارد می‌کند. اما این تیپ گروه‌ها دوام نمی‌آورند و پایداری آن‌ها وابسته به جا‌هایی است که آن‌ها را ایجاد کرده‌اند».

بهشتی‌پور در این‌باره که پوتین توان نابودی کامل گروه واگنر را دارد، تاکید کرد: «این گروه بدنام هستند و مردم عادی و اپوزیسیون پوتین به آن‌ها نمی‌پیوندند، ولی امکان نابودی کامل آن‌ها وجود ندارد و شاید آن‌ها را کنترل و گروه را منحل کنند».

وی خاطرنشان کرد: «این گروه در موضوع جنگ اوکراین از پوتین رادیکال‌تر هستند، به همین دلیل فکر نمی‌کنم گروه‌های مردمی یا همان مخالفان سیاسی پوتین بخواهند به آن‌ها بپیوندند. البته ممکن است مزدوران دیگری به آن‌ها بپیوندند».
بهشتی‌پور اظهار کرد: «اوکراین در چند جبهه با روسیه به شدت درگیر است. به نظرم هم از نظر روحی و از نظر انگیزه، شورش گروه واگنر به نفع اوکراینی‌ها است».

این کارشناس مسائل روسیه ارتباط گروه واگنر با کشور‌های غربی و احتمال اینکه پشت پرده این شورش نهاد‌های امنیتی آمریکا و اروپا باشند را رد کرد و گفت: «به هر حال در سیاست هر امری ممکن است، مزدور پولش را می‌گیرد، روزی از پوتین و روزی از ارباب جدید. ولی این مورد خاص واقعا بعید می‌دانم، با تحریک غرب اقدامی کرده باشند».