تهاجم نظامی ولادیمیر پوتین به اوکراین، زمینه را برای تشکیل ساختار جدید امنیتی در شمال اروپا، پس از چندین دهه، فراهم کرده است
دیدارنیوز ـ سرویس بین‌الملل: این مطلب را با ترجمه اختصاصی دیدار بخوانید با این توضیح که لزوما مطالب درج شده در این مقاله مورد تایید دیدار نیست و تنها جهت اطلاع خوانندگان منتشر شده است.
منبع: سایت خبری-تحلیلی نیو استیتمن آمریکا
نویسنده: ایدو واک
مترجم: حمید رضا بابایی
به دنبال تهاجم مسکو به اوکراین، فنلاند که با روسیه مرز‌های مشترک طولانی دارد، در آستانه کنار گذاشتن سیاست بی طرفی است که در دوران جنگ سرد اتخاد کرده بود.
روز جمعه ۱۲ می (۲۲ اردیبهشت)، سالو نینیسته رئیس جمهور و سانا مارین نخست وزیر فنلاند در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند، "عضویت در ناتو امنیت فنلاند را تقویت خواهد کرد. " آن‌ها تصریح کردند درخواست فنلاند برای عضویت در ناتو باید "بدون تاخیر" صورت گیرد.
سوئد که با روسیه مرز مشترک ندارد، همزمان با فنلاند درخواست خود را برای عضویت در ناتو مطرح کرد. چنین مسئله‌ای به معنای یکی از چشمگیرترین تحولات امنیتی در اروپا در چندین دهه محسوب می‌شود. درخواست این کشور باید به تایید تمام اعضای ناتو برسد، روندی که انتظار می‌رود چندین ماه طول بکشد. هم سوئد و هم فنلاند که اعضای اتحادیه اروپا هستند، مشمول بند دفاعی این اتحادیه می‌شوند که کشور‌های عضو را مکلف می‌کند اگر به هر یک از اعضاء حمله نظامی شد، به یاری آن بشتابند.
بریتانیا نیز با هر دو کشور، پیمان دفاعی امضا کرده است، تا نگرانی‌های امنیتی در مدت پذیرش عضویت آن‌ها در ناتو رفع شود. این تصمیم، مرز‌های روسیه را با ائتلاف نظامی ناتو بیش از دو برابر خواهد کرد. طول این مرز اکنون حدود هزار و ۲۱۵ کیلومتر است. در صورتی که فنلاند با روسیه هزار و ۳۴۰ کیلومتر مرز مشترک دارد.
فنلاند در حدفاصل سال‌های ۴۰-۱۹۳۹ با اتحاد جماهیر شوروی درگیر جنگ زمستانه بود. شوروی در آن سال‌ها تلاش کرد فنلاند را تسخیر کند. نیرو‌های فنلاندی توانستند مقابل پیشرفت مسکو بایستند، اما مناطقی وسیع از این کشور، از جمله شهر ویبورگ به دنبال توافق نهایی صلح، به دست نیرو‌های شوروی افتاد. در نتیجه در زمان جنگ سرد، فنلاند رسما موضع بیطرفی اتخاد کرد و متعهد شد هیچ اقدامی نکند که از آن به تهدید علیه امنیت شوروی تعبیر شود.
پس از فروپاشی شوروی، فنلاند از منظر سیاسی به غرب نزدیک‌تر شد و در سال ۱۹۹۵ به عضویت اتحادیه اروپا درآمد، اما برای پیوستن به ناتو هیچ تلاشی نکرد. رهبران این کشور در سال‌های اخیر به این اشاره کرده بودند که فنلاند شاید بیطرفی سنتی خود را کنار بگذارد. این تحول سرانجام با تهاجم روسیه به اوکراین محقق شد.
مایپترا کومپولا-ناتری یک عضو پارلمان اروپا از حزب سوسیال دمکرات به رهبری نخست وزیر فنلاند، به من گفت، "ما پس از پیوستن به اتحادیه اروپا، از شدت بی طرفی خود کاستیم... ما آشکارا پشت سر جهان دمکراتیک غرب قرار گرفته ایم؛ لذا عضویت در ناتو، گام چندان بزرگی نیست. "
وی با اشاره به روسیه، افزود: "البته عامل موثر در این زمینه، این است که ما همسایه‌ای بسیار غیرقابل پیش بینی داریم."
نتایج نظرسنجی رادیو و تلویزیون ملی فنلاند، Yle، نشان می‌دهد به دنبال تهاجم روسیه به اوکراین، میزان حمایت از عضویت فنلاند در ناتو در میان مردم این کشور به ۷۶ درصد افزایش یافته است. تنها ۱۲ درصد از مردم مخالف این مساله هستند. پیشتر افکار عمومی فنلاند به شدت مخالف عضویت در ناتو بودند. نظرسنجی قبلی در سال ۲۰۱۶ نشان می‌داد که تنها ۲۲ درصد از مردم فنلاند موافق پیوستن به ناتو بودند و ۵۵ درصد با آن مخالفت می‌کردند.
مقامات هلسینکی اکنون از منظر نظامی، بیشتر موافق دفع حمله روسیه به فنلاند هستند. فنلاند در میان معدود کشور‌های اروپایی بود که پس از جنگ سرد هزینه‌های نظامی خود را چندان کاهش نداد. تعداد نفرات ارتش این کشور در زمان جنگ، تا ۲۸۰ هزار نفر قابل افزایش است. یک سوم جمعیت بزرگ سال فنلاند – یعنی حدود ۹۰۰ هزار نفر – نیرو‌های ذخیره هستند. قابلیت توپخانه‌ای این کشور، یکی از توانمندترینِ آن‌ها در اروپا است.
گسترش مرز‌های ناتو با روسیه شاید احتمال تشدید تنش میان دو قدرت منطقه را به صورت اتفاقی یا عامدانه افزایش دهد.
کریستوفر شیویس، مدیر برنامه موسوم به سیاستمداری آمریکایی در اندیشکده کارنگی می‌گوید، غیرواقع بینانه است که آمریکا در دفاع از یک عضو جدید ناتو در شرایطی بیشترین سهم را داشته باشد که که این کشور با روسیه صد‌ها کیلومتر مرز مشترک دارد.
اما حریم هوایی و توانایی‌های نظامی فنلاند به گونه‌ای است که می‌تواند به دفع حملات روسیه به سه کشور حوزه بالتیک در جنوب فنلاند، کمک کند. این کشور‌ها محتمل‌ترین اهداف در هرگونه تهاجم مسکو خواهند بود، لذا فنلاند ائتلاف ناتو را تقویت خواهد کرد.
کومپولا-ناتری می‌گوید: "ما می‌توانیم در دفاع از کل دریای بالتیک کمک کنیم، یعنی منطقه‌ای که شامل نروژ، دانمارک، آلمان، لهستان و سه کشور دریای بالتیک می‌شود؛ لذا در واقع سوئد و فنلاند، تنها مهره‌های گُم شده این معما هستند. "
روسیه پیشتر تهدید کرده بود اگر سوئد و فنلاند برای عضویت در ناتو تلاش کنند، به اقدامات تلافی جویانه متوسل خواهد شد. دمیتری پسکوف سخنگوی کرملین در واکنش به درخواست عضویت هلسینکی گفته بود، پیوستن فنلاند به ناتو، روسیه را "تهدید می‌کند"، گرچه وی اضافه کرد واکنش مسکو به این بستگی دارد که چه میزان تجهیزات به مناطق مرزی منتقل خواهد شد.
رهبران فنلاند پیش از این بیانیه اطمینان کامل خواهند داشت که از حمایت کامل سایر اعضای ناتو برخوردار هستند. عضویت این دو کشور ضربه استراتژیک‌تر شدیدی برای روسیه است.
ولادیمیر پوتین به اوکراین حمله کرد تا از پیوستن آن به ناتو جلوگیری کند، دورنمایی غیرمحتمل که تحقق آن شاید یک دهه یا بیشتر طول می‌کشید. تنها چندین ماه پس از جنگ فاجعه بار اوکراین، رئیس جمهور روسیه به نظرمی رسد زمینه را برای شکل گیری مهم‌ترین ترتیبات امنیتی در شمال اروپا در چندین دهه، فراهم کرده است: در حرکتی که به واسطه آن، مرز‌های روسیه با ائتلاف نظامی – که از نظر مسکو بزرگ‌ترین تهدید علیه آن محسوب می‌شود - دوبرابر شده است.
