رصد دومین «بالن جاسوسی چین»؛ چرا جنگنده اف-۲۲ بالن‌ را ساقط نکرد؟

دیدارنیوز: وزارت دفاع آمریکا روز جمعه ۳ فوریه (۱۴ بهمن) اعلام کرد یک بالن مظنون به جاسوسی دیگر چین را بر فراز آمریکای لاتین رصد کرده است.

پت رایدر، سخنگوی پنتاگون، در این باره گفت: «ما گزارش‌هایی از عبور یک بالن از آمریکای لاتین را مشاهده کرده‌ایم. ارزیابی ما این است که این بالن یکی دیگر از بالن‌های رصدگر چین است.»

بیانیه پنتاگون یک روز پس از مشاهده یک بالن مشابه دیگر در آسمان ایالات متحده و ساعاتی پس از لغو سفر دو روزه آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا به پکن صادر شده است. پیشتر چین در واکنشی نادر از این اتفاق ابراز تاسف کرده و «بادها» را مسئول انحراف بالن اول به سمت حریم هوایی ایالات متحده دانسته بود.

این در شرایطی است که منطقه شمال غربی آمریکا، جایی که این بالن در آن یافت شده است، منطقه‌ای بسیار حساس به لحاظ نظامی برای ایالات متحده به شمار می‌رود. به گفته مقامات پنتاگون این بالن در ارتفاعی بسیار بالاتر از ترافیک هوایی تجاری و برای جمع‌آوری اطلاعات از مکان‌های حساس آمریکایی، از جمله مونتانا یکی از سه مرکز سیلوی موشک‌های هسته‌ای و بالستیک آمریکا در پایگاه نیروی هوایی مالمستورم، در حال پرواز بوده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه چین در بیانیه‌ای درباره بالن اول گفت: «این بالنی غیرنظامی است که برای اهداف تحقیقاتی، عمدتاً هواشناسی، استفاده می‌شود و به طور ناخواسته وارد حریم هوایی ایالات متحده شده است.»

این در حالی است که دولت جو بایدن می‌گوید این بالن، یک بالن رصدگر با قابلیت کنترل از راه دور به شمار می‌آید. مقامات آمریکایی نقض حریم هوایی خود را اقدامی غیرمسئولانه خوانده و آن را محکوم کرده‌اند.

مقامات پنتاگون اعلام کرده‌اند که جت‌های جنگنده اف-۲۲ این کشور آماده ساقط کردن این بالن بوده‌اند، ولی جو بایدن پس از مشورت با لوید آستین وزیر دفاع و مارک میلی رئیس ستاد مشترک ارتش دستور شلیک به آن را به دلیل «تهدید افزایش تنش با چین» و همینطور خطری که سقوط لاشه آن می‌توانست برای شهروندان روی زمین داشته باشد صادر نکرده است.

با این حال ناظران می‌گویند ساقط کردن این بالن آنچنان‌که شاید تصور شود کار آسانی نیست.

یک کارشناس آمریکایی در این باره به خبرگزاری فرانسه گفت این بالن تجسسی ممکن است توسط فناوری پیشرفته هوش مصنوعی هدایت شود و از این رو ساقط کردن آن دشوار است.

ویلیام کیم، متخصص بالن‌های رصدگر در اندیشکده ماراتن اینیشیتیو، واشنگتن، اضافه کرد: «هوش مصنوعی این امکان را برای یک بالن فراهم می‌آورد که تنها با جهت‌یابی و خواندن تغییرات هوای اطراف، ارتفاع خود را تنظیم کند تا آن را به جایی که می‌خواهد هدایت کند.»

کیم گفت: «این بالن‌ها شبیه به بالن‌های ثبت تغییرات آب‌و‌هوایی معمولی هستند، اما با ویژگی‌های متمایز و دستگاه‌های الکترونیکی که توسط پنل‌های خورشیدی بزرگ تغذیه می‌شوند. از آنجا که این بالن‌ها فلزی نیستند، به راحتی در رادار‌ها نشان داده نمی‌شوند»

محل قرارگیری بالن رصدگر در مقایسه با زمین و ارتفاع عبوری هواپیما‌های جنگی، تجاری و هلیکوپتر‌ها

بالن‌ها به طور معمول در ارتفاع ۲۰ تا ۳۰ کیلومتری در پرواز هستند، ولی بالن اخیر در ارتفاعی کمی پایین‌تر یعنی در ۱۴ کیلومتری از سطح زمین دیده شده است. این بالن‌ها در مقایسه با ماهواره‌های جاسوسی در موقعیت‌های نسبتا ثابتی بر روی یک هدف نظارتی قرار تمرکز می‌کنند.

کیم می‌گوید: «این چیز‌ها می‌توانند بیش از یک ماه بالای سر هدف معلق باقی بمانند که بسیار بیشتر از ماهواره‌های جاسوسی است.»

به گفته کارشناس اندیشکده ماراتن اینیشیتیو، «این بالن‌ها از گاز هلیوم استفاده می‌کنند و در نتیجه نمی‌توان فقط به آن شلیک کرد و سپس انتظار داشت منفجر یا شعله‌ور شوند. در حالت عادی اگر بتوانید سوراخ‌هایی در آن ایجاد کنید، گاز از آن به آرامی شروع به نشت می‌کند.»

در سال ۱۹۹۸ نیروی هوایی کانادا جت‌های جنگنده اف-۱۸ خود را اعزام کرد تا سعی کنند یک بالن هواشناسی از کنترل خارج‌شده را ساقط کنند، با این حال این کار ساده نبوده است.

کیم دراین‌باره گفت: «آن‌ها هزار گلوله توپ ۲۰ میلی‌متری به آن شلیک کردند و با این حال هنوز شش روز طول کشید تا سرانجام این بالن فرود آمد. این‌ها چیز‌هایی نیستند که وقتی به آن‌ها شلیک می‌کنید منفجر شوند یا ترک بخورند. در عین حال مشخص نیست که آیا استفاده از موشک‌های زمین به هوا جواب می‌دهد یا خیر، زیرا سیستم‌های هدایت آن‌ها در اساس برای ضربه زدن به موشک‌ها و هواپیما‌های سریع‌السیر طراحی شده است.»