در شرایطی که حادثه مرگبار آتش سوزی در زندان اوین تهران با ابهاماتی همراه بوده، تصاویر ماهوارهای منتشر شده از وضعیت این زندان خسارت وارده به یکی از بزرگترین ساختمانهای این مجموعه را نشان میدهد.
دیدارنیوز: عکسهای ماهوارهای از آتشسوزی در زندان اوین تهران نشاندهنده میزان آتشسوزی و خسارت وارده به یکی از بزرگترین ساختمانهای این مجموعه است. مقامهای ایرانی شمار کشتهها را ۸ نفر اعلام کردهاند که دو برابر تعداد اعلامشده اولیه است.
جزییات دقیق و شفاف از آنچه شنبه شب در زندان اوین رخداد همچنان روشن نیست. ویدئوهایی که در فضای مجازی از آنشب منتشر شده است، فضای آشفتهای را نشان میدهند. در این ویدیوها در حالی که زندان در شعلههای آتش میسوزد، صدای آژیر خطر بلند است و صدای شعار به گوش میرسد.
بر اساس عکسهایی که در روز یکشنبه توسط پلانت لبز پیبیسی (Planet Labs PBC) تهیه و توسط اسوشیتد پرس تحلیل شدهاند، سقف ساختمانی در بخش شمالی زندان اوین در آتش سوخته است. این بخش مربوط به استقرار زندانیان متهم به جرمهای جنایی است.
اطلس زندانهای ایران، پروژهای است که توسط گروه اتحاد برای ایران، گروه حقوق بشری مستقر در کالیفرنیا انجام میشود و به جمعآوری دادههای مربوط به زندانها و زندانیان در ایران میپردازد. این پروژه پیشتر این ساختمان زندان را به عنوان بندهای محل استقرار زندانیان متهم در جرایم اختلاس و دزدی و نه جرایم سیاسی شناسایی کرده بود. اگرچه این اطلس میگوید ممکن است مورد استفاده از این ساختمان در طی سالها تغییر کرده باشد.
روزنامه اعتماد روز دوشنبه، ۲۵ مهر (۱۷ اکتبر) از قول مصطفی نیلی، وکیل برخی از زندانیان سیاسی محبوس در اوین، یکی از بخشهای آسیب دیده زندان را بند ۸ معرفی کردهاست. او میگوید کسانی که در این بند دوران محکومیت خود را میگذرانند، زندانیانی با جرایم سیاسی و برخی جرایم مالی هستند. وی همچنین افزود که زندانیان سیاسی محبوس در بند ۴ این زندان در جریان اتفاقات شنبه شب گاز اشکآور استنشاق کردهاند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، بندهای ۶ و ۷ زندان اوین نیز در این حادثه آسیب دیدهاند. تلویزیون دولتی ایران در ساعات اولیه روز شنبه گزارشی تصویری از داخل زندان پخش کرد. در این گزارش، در حالی که خبرنگار در یکی از بندهای زندان در حالی که زندانیان روی تختهایشان خوابیدهاند قدم میزند و ماموران آتشنشانی مشغول خاموش کردن شعلههای آتش هستند. گزارشگر تلویزیون دولتی ایران اعلام کرد که آتش از کارگاه خیاطی زندان آغاز شده است.
غلامحسین محسنی اژهای، رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی در روز دوشنبه با تایید ادعای تلویزیون دولتی ایران مبنی بر آغاز آتشسوزی از کارگاه خیاطی، «عوامل دشمن» را به دست داشتن در این آتشسوزی متهم کرد. وی در جلسه هفتگی شورای عالی قضایی، در این باره گفت: «آنچه در زندان اوین رخ داد جنایتی بود که به دست عده معدودی از عوامل دشمن صورت گرفت.»
طبق اظهارات کاربران شبکههای اجتماعی و ساکنان ساختمانهای اطراف، صدای انفجار از محل زندان تا ساعت ۲:۳۰ بامداد یکشنبه بهگوش میرسید. خبرگزاری فارس ابتدا طی گزارشی این انفجارها را مربوط به مینهای اطراف زندان دانست و نوشت: «در میانه آتشسوزی و درگیری با نیروهای حفاظت، تعدادی زندانی اقدام به فرار میکنند. آنها در ضلع شمالی زندان که کوه وجود دارد، وارد میدانمین میشوند. گفته میشود که صداهای انفجار شنیدهشده مربوط به همین موضوع بوده است.»
این ادعای فارس تنها ساعتی پس از انتشار تکذیب شد و دیگر خبرگزاریها به نقل از منبعی مطلع در سازمان زندانها نوشتند: «در جریان اتفاقات شب گذشته هیچ زندانی وارد محوطه نشده و خبر رویمین رفتن زندانیها کذب است. اصل ماجرا در بند سرقتیها رخ داده و مربوط به بخش زندانیان امنیتی نبوده است.»
روزنامه هممیهن درگزارشی که روز دوشنبه از این آتشسوزی منتشر کرد به نقل از یکی از آتشنشانان حاضر در زندان اوین نوشت: «دیشب ما هشت جنازه تحویل دادیم. حالا اینکه بیشتر بوده یا نه را نمیدانم. بیشتر از ۲۰ نفر به بیمارستان اعزام شدند. از حال آنها هم بیخبرم. از پیش از انقلاب این مینگذاریها انجام شده بود. تعدادی از زندانیها آمده بودند روی پشتبام فرار کنند و دو مین منفجر شد. البته شدت گاز اشکآور به قدری بود که چشم چشم را نمیدید. متوجه نشدیم کسی از آنها کشته شد یا نه.»
در ویدئوی دیگر از حادثه آتشسوزی به نظر میرسد کسانی روی سقف ساختمان مشغول ریختن مایعی روی آتش هستند. در ویدیوهای دیگر صدای تیراندازی و انفجار از داخل زندان به گوش میرسد.
