در پی بروز ناآرامی‌ها در شهرهای کشور در اعتراض به مرگ مهسا امینی دختر ایران، مردم برخی کشورهای منطقه نیز به حمایت از اعتراض‌کنندگان پرداخته‌اند که ترکیه یکی از شاخص‌ترین آنهاست.
دیدارنیوز ـ رضا قنبری*: مرگ مهسا امینی و اعتراضات و اتفاقات پس از آن، یکی از مطالب مهم هفته‌های اخیر مطبوعات ترکیه است. تقریبا در تمام روزنامه‌ها با گرایش‌های سیاسی مختلف حداقل چند مقاله و گزارش درباره این اتفاق نوشته شده و این حجم از پوشش اخبار ایران برای من که سالهاست نشریات این کشور را به صورت روزانه دنبال می‌کنم یک اتفاق ویژه بود. چه آنکه انتخابات ریاست جمهوری ایران و انتخاب ابراهیم رئیسی تقریبا نادیده گرفته شد. این یادداشت سعی خواهد کرد تا حد امکان! مروری گذرا به مهمترین مطالب روزنامه ترکیه درباره مرگ مهسا امینی و اعتراض‌های پس از آن داشته باشد.
"طا‌ها آکویل" روزنامه نگار باسابقه روزنامه مخالف دولت "کارار" در مطلبی با عنوان "ایران کجاست" با توضیح نحوه مرگ مهسا امینی ابتدا از کاهش مشارکت عمومی در انتخابات اخیر ایران از ۷۳ درصد به ۴۸ درصد صحبت می‌کند و سپس به موضوع فرار مغز‌ها و فشار فزاینده به شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی در دولت تازه ایران می‌پردازد. این روزنامه که از ارگان‌های اسلامگرایان مخالف دولت است همچنین با معرفی "عبدالکریم سروش" به عنوان یکی از روشنفکران دینی مهم جهان اسلام که در ایران قدر ندیده، برداشت‌های تنگ‌نظرانه از اسلام را عامل اعتراضات اخیر دانسته است. البته همه اسلامگرایان این گونه فکر نمی‌کنند. اسلامگرایان موافق دولت، چون روزنامه "صاباح" نگاهی کاملا متفاوت دارند. این روزنامه در یادداشتی به قلم "مهمت بارلاس" عامل اصلی ناآرامی اجتماعی در خاورمیانه را سازمان سیا و نهاد‌های غربی می‌داند و با مثال‌هایی درباره انقلاب‌های رنگی جهان، توطئه‌های غرب و به خصوص آمریکا علیه ایران را عامل اعتراض‌های اخیر می‌دانند.
احزاب سکولار نگاهی سیاسی‌تر به موضوع داشتند. روزنامه "جمهوریت" ارگان اصلی مخالف دولت در مقاله به قلم "علی سیرمان" به تناقض مواضع ابراهیم رئیسی در نیویورک پرداخته و پرسیده اگر حجاب در ایران اختیاری است پس چرا رئیس جمهور به "کریسین امانپور" خبرنگار سی ان ان به دلیل نحوه پوشش گفتگو نکرده و از او خواسته با روسری در برابر او بنشیند.
روزنامه "هابرتورک" هم در مقاله با عنوان "مو‌های مهسا فقط یک جرقه بود" به تاریخ تاسیس گشت ارشاد در زمان احمدی نژاد پرداخته و سپس از تنگنا‌های اقتصادی، تورم و فساد اداری در ایران سخن گفته است. "سویلی یلما" مرگ مهسا امینی را بهانه‌ای برای آغاز اعتراضات به این ناکارآمدی‌ها خوانده است. همین روزنامه در مطلبی دیگر با عنوان "جدول شناخت رویداد‌های ایران" به قلم "کمال اوزتورک" به دسته‌بندی‌های معترضان پرداخته است. نوع شعارها، گروه‌های سنی، شهرهای درگیر و نحوه برخورد پلیس با آن در این مطلب آمده است. البته در این میان برخی از روزنامه با عبور از مرگ مهسا امینی یکی از دلایل وضعیت موجود را به ساختار قدرت در ایران دانسته‌اند. مثلا "اسماعیل کاپان" با ارائه آماری از کشته و زخمی‌های اعتراض‌های اخیر و یادآوری اعتراض‌ها در سال‌های ۸۸ و ۹۸ به قدرت فراوان شورای نگهبان و مجلس خبرگان دربرابر نهاد‌های انتخابی، چون مجلس و دولت پرداخته است.
"سدات ارکن" در روزنامه میانه‌رو "حریت" با تعریف تجربه دوبار سفر خود به ایران و مشکل حجاب برای برخی از بانوان همسفرش، مهمترین تفاوت این اعتراض‌ها با نمونه‌های قبلی را نقش مهم زنان می‌داند. او همچنین با نقل قول‌هایی از ابراهیم واعظ نوشته " ایران با سنتی عمیق و تاریخی بزرگ امروز در نقطه تاریخی برای تصمیم گیری در مورد حقوق زنان است".
روزنامه راست‌گرای "ملیت" مطلبی به قلم "آسو مارو" با عنوان "خواهر به امید پیروزی" منتشر کرده که با شرحی از ماجرای مرگ مهسا امینی و اعتراضات پس از آن با نگاهی فمینیستی، به موضوع حقوق زنان در خاورمیانه پرداخته و حقوق زنان و مسئله حجاب (اجباری) را یکی از مطالبات اصلی جامعه ایران خوانده است.
روزنامه مخالف دولت "سوزجو" هم در مقاله به قلم "ییلماز اوزدیل" یکی از مهمترین روزنامه نگاران کشور با مقایسه مرگ بی‌گناهان به دست پلیس در سراسر دنیا مثال‌هایی از جورج فلوید در آمریکا، اسما دختر اسلام گرایی ۱۷ ساله مصری و عهد تمیمی کودک ۱۱ ساله فلسطینی را آورده و از استاندار‌های دو گانه سیاستمداران ترکیه برای حمایت از قربانیان خشونت‌های پلیس انتقاد کرده است.
پ ن:البته بسیاری از تحلیل ها، مطالب و گزارش‌های رسانه‌های ترکیه هم امکان طرح در این ستون را ندارند و فیلترینگ شدید، کار پیگیری رسانه‌های خارجی را بسیار طاقت‌فرسا کرده است؛ بنابراین در صورت ادامه بن‌بست فعلی در جریان آزاد اطلاعات کشور، امکان و دلیلی برای انتشار این ستون وجود ندارد.
*روزنامه‌نگار و کارشناس مسائل ترکیه
