آنچه آیت‌ا... هاشمی در دولت سازندگی انجام داد شاید تنها زمانی از حیات اقتصاد ایران پس از انقلاب اسلامی باشد که سیاست به خدمت اقتصاد درآمد چراکه مردی مامور بازسازی اقتصاد شده بود که به دانایی و تیزهوشی در سیاست شهرت داشت. فرمانده روز‌های جنگ، سردار دوران صلح شد تا در دهه دوم انقلاب لقب «سردار سازندگی» را به دوش بکشد. اما برخی به‌جای الگوبرداری از راهکار‌های آیت‌ا... هاشمی درصدد تخریب ایشان در مسیر نیل به اهداف خودشان هستند.
دیدارنیوز: بی‌تردید نمی‌توان نقش روحانیت را در عرصه‌های مهم کشور نادیده گرفت مانند عرصه اقتصادی. مبارزات آیت‌ا... کاشانی علیه سلطه استعمار نفت ایران، از پس حصار‌های زندان آغاز شده بود؛ زمانی که وی در اراک در زندان انگلیسی‌ها به سر می‌برد به بازجوی خود گفته بود: «اگر زنده ماندم و از زندان آزاد شدم کاری می‌کنم که این ملت مسلمان یک قطره نفت به انگلیس ندهند.»
چند سال بعد، در ۱۶ مرداد ۱۳۲۷ هنگامی که خطبه نماز عید فطر را در صحرای دولاب اقامه می‌کرد موضع قاطع خود را درباره خلع ید انگلیس از نفت ایران مشخص ساخت و اعلام کرد که «ملت مسلمان ایران تا قطع کامل ایادی استعمار انگلستان و استیفای حقیقی و جدی حقوق ملت ایران از شرکت غاصب نفت جنوب به مبارزه سرسختانه خود ادامه داده و در راه تحقق بخشیدن به این هدف مقدس مذهبی و ملی از هیچگونه فداکاری خودداری نخواهند کرد.» بدیهی است این سخنان آیت‌ا... کاشانی در آن اجتماع مردمی چه تاثیر شگرفی در گسترش مبارزات به بدنه اجتماع داشته است. علاوه بر آیت‌ا... کاشانی که همواره در میدان مبارزه نهضت ملی نفت بود، علما و روحانیون دیگری نیز بودند که در این مسیر قدم برمی‌داشتند. آیت‌ا... بروجردی، اعلم علمای آن زمان اگرچه خود وارد مبارزه مستقیم در جریان ملی کردن نفت نمی‌شد، اما به‌طور ضمنی از آن حمایت می‌کرد. چنانچه آیت‌ا... واعظ زاده خراسانی نقل می‌کند: «آیت‌ا... بروجردی به‌خاطر آن روح انقلابی که داشت از نهضت ملی نفت حمایت می‌کرد.»
عملکرد اقتصادی آیت‌ا... هاشمی
روحانیون دیگری هم بودند که تحولاتی در عرصه اقتصادی کشور ایجاد کردند مانند آنچه آیت‌ا... هاشمی در دولت سازندگی انجام داد و دوران سازندگی شاید تنها زمانی از حیات اقتصاد ایران پس از انقلاب اسلامی باشد که سیاست به خدمت اقتصاد درآمد چراکه مردی مامور بازسازی اقتصاد شده بود که به دانایی و تیزهوشی در سیاست شهرت داشت. فرمانده روز‌های جنگ، سردار دوران صلح شد تا در دهه دوم انقلاب لقب «سردار سازندگی» را به دوش بکشد.
شاید به همین دلیل بود که رهبر معظم انقلاب در پایان دوران ریاست‌جمهوری هاشمی رفسنجانی تصریح کردند: «هیچ کس برای شخص من آقای هاشمی رفسنجانی نخواهد شد.» آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی البته در گفت‌وگویی با روزنامه کیهان با دفاع از سیاست‌های اقتصادی دولت‌هایش گفته بود: «سیاست‌های دولت چند پیکان مشخص داشت: یکی اینکه نرخ ارز که ۷ تومان رسمی و دولتی و ۱۷۰ تومان در بازار آزادشده بود، درست نبود و آثار منفی و خسارات و ضررهایش را خیلی می‌دیدیم و باید آن را به هم نزدیک می‌کردیم. یکی سیاست توزیع کوپنی را که همه چیز کوپنی باشد و دولت مسئول سوزن، ملحفه، قاشق و چنگال باشد و وارد کند و با قیمت دولتی به مردم بدهد، کم کنیم. یکی اینکه دولتی کردن همه چیز و بستن دست بخش خصوصی تعدیل شود. برنامه، انجام تدریجی بود و این نبود که یک دفعه اجرا شود. پیکان دیگری هم داشت که این‌ها پیکان‌های اصلی سیاست تعدیل بود. آن موقع هم با رهبری این مسائل را بحث کردیم و ایشان هم با عمده این‌ها موافق بودند. البته قبل از من، رهبری این عقاید را در زمان دولت آقای موسوی داشتند. یعنی افکار ایشان هم تأثیر گذاشت و سیاست کلی بود.»
آیت‌ا... هاشمی تا زمان رحلت هم به موضوعات اقتصادی ورود داشت و به ارائه راهکار‌هایی می‌پرداخت. به عنوان نمونه سال ۹۵ گفت: «اقتصاد مقاومتی باعث تقویت پایه‌های کشور و بروز استعداد‌های نیرو‌های داخلی در بخش‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی می‌شود.» یا سواحل، بنادر و دسترسی آسان به آب و همچنین بهره‌برداری از آب شیرین با استفاده از دستگاه‌های آب شیرین‌کن، را برای توسعه منطقه ضروری دانست و تأکید کرد: «با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان و نیرو‌های با استعداد فراوانی که داریم، می‌توانیم صادرات را رونق داده و علاوه بر تولید محصولات مورد نیاز داخلی، امکان صادرات صد‌ها محصول را فراهم کنیم.»
تخریب هاشمی
اما برخی به‌جای الگوبرداری از راهکار‌های آیت‌ا... هاشمی درصدد تخریب ایشان در مسیر نیل به اهداف خودشان هستند. مشرق چنین به روایت بخشی از یک جلسه مجلس پرداخته است: «یک نماینده مجلس تصریح کرد: همان طور که در زمان انتخابات می‌گوئیم که ۹۶ درصد مردم سرمایه بانک‌ها را تأمین می‌کنند، اما ۴ درصد منتفع می‌شوند، در جریان بررسی چنین طرحی هم باید به این مساله توجه داشته باشیم. ده‌ها متخصص اسلامی امروز در قم هستند که در سطح دکتری در پژوهشکده‌ها فعال هستند و ما چه زمانی قرار است به آن‌ها فضا دهیم؟» ایزدخواه متذکر شد: «مرحوم هاشمی نیز همین طور کشور را اداره می‌کرد؛ به علما می‌گفت شما درس اخلاق دهید ما به جای همه شما اقتصاد را اداره می‌کنیم و لذا این وضعیت امروز کشور شده است!»
البته این ادعا بدون پاسخ نماند و در دقایقی بعد سید غنی نظری در پاسخ به اظهارات ایزدخواه، گفت: این تریبون دست ما امانت است و درست نیست که از پشت این تریبون به کسانی که دستشان از این دنیا کوتاه است، توهین کنیم، چراکه این افراد نمی‌توانند از خودشان دفاع کنند. نمی‌توان خدمات آن‌ها را زیر سوال برد. وی بیان کرد: از ریاست جلسه انتظار می‌رود در کنترل جلسه دقت لازم را داشته باشد، چرا که برخی از افراد از روی احساس نظر می‌دهند.
دروغ زاییده ذهن بیمار
حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا مصباحی مقدم، رئیس شورای فقهی بانک مرکزی و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، روز یکشنبه ۳۰ مرداد ۱۴۰۱ گفت‌وگویی را با خبرگزاری صدا و سیما درباره موضوعات مختلف اقتصادی انجام داده بود و در این مصاحبه به استقرار ناظران شرعی در بانک‌ها هم اشاره کرده بود، اما یکی از رسانه‌های داخلی با انتخاب گزینشی بخش کوتاهی از مصاحبه و برداشت و تحلیل خود تیتر زده بود «حضور روحانیون در بانک‌ها قطعی شد؟ / چند روحانی در بانک مشغول به کار می‌شوند؟» و در متن خبر هم این گونه القا کرده که «۲۰ هزار روحانی در بانک‌ها مستقر می‌شوند»!؛ پس از آن هم برخی در فضای مجازی این دروغ بزرگ را نشر داده و از آن علیه روحانیت بهره برداری کردند. شش شهریور رئیس شورای فقهی بانک مرکزی درباره خبر دروغ استخدام روحانیون در بانک‌ها، آن را مخلوق ذهن‌های بیمار خواند و گفت: استخدام ۲۰ هزار روحانی برای ۲۰ هزار شعبه بانکی یک شانتاژ رسانه‌ای و مخلوق ذهن‌های بیمار است و مستند به اطلاعات درستی نیست.
مطهره شفیعی - آرمان ملی
