صبح روز جمعه برخی خبرنگاران رسانه‌های امریکایی به نقل از منابع آگاه ادعا کردند که پاسخ اتحادیه اروپا و ایالات متحده تا صبح روز شنبه به تهران ارسال خواهد شد.
دیدارنیوز: چهار روز پس از تحویل پاسخ جمهوری اسلامی ایران به متن نهایی انریکه مورا، معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، تهران هنوز پاسخی از سوی این اتحادیه به عنوان هماهنگ‌کننده مذاکرات احیای برجام و ایالات متحده دریافت نکرده است.
در چند روز اخیر در حالی مقام‌های اروپایی و امریکایی مدعی کار روی متن حاوی اصلاحات تهران شده‌اند که پیش از این انریکه مورا ادعا کرده بود متن ارایه شده توسط او نهایی است و خبری از دور جدید مذاکراتی درباره متن نخواهد بود. با این همه زمانی که هیات مذاکره‌کننده ایران پاسخ به متن را شامگاه دوشنبه با تعدادی اصلاحات بازگرداند کار روی درخواست‌های ایران در قالب همان متن آغاز شد. صبح روز جمعه برخی خبرنگاران رسانه‌های امریکایی به نقل از منابع آگاه ادعا کردند که پاسخ اتحادیه اروپا و ایالات متحده تا صبح روز شنبه به تهران ارسال خواهد شد.
در چند روز گذشته و با پررنگ‌تر شدن احتمال حصول توافق احیای برجام، برخی گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای درباره متن توافق منتشر شده که صدای مخالفان احیای برجام در ایالات متحده به خصوص در میان سناتور‌های امریکایی و مقام‌های اسراییلی در تل‌آویو را بلند کرد و با پاسخ شورای امنیت ملی دولت امریکا هم روبه‌رو شده است. مقام‌های دولتی رژیم اسراییل با طرح این ادعا که دولت جو بایدن به منظور احیای توافق هسته‌ای امتیاز‌های بسیاری به ایران داده خواهان توقف مذاکرات شدند. پس از این اتفاق، شورای امنیت ملی امریکا گمانه‌زنی‌ها و پیشنهاد‌های اسراییل مبنی بر ارایه امتیازات بیش از حد از سوی ایالات متحده را رد کرد.
«آدرین واتسون»، سخنگوی این شورا گفت: گزارش‌ها مبنی بر اینکه ما امتیازات جدیدی را برای ایران به عنوان بخشی از ورود مجدد به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ پذیرفته‌ایم یا در حال بررسی آن هستیم، کاملا نادرست است. ما از همان ابتدا رویکردی سنجیده و اصولی برای این مذاکرات اتخاذ کرده‌ایم. اگر ایران آماده پایبندی به تعهداتش ذیل توافق ۲۰۱۵ است، ما نیز آماده انجام همین کار هستیم. ما نظرات ایران در مورد متن نهایی پیشنهادی اتحادیه اروپا را از طریق این اتحادیه دریافت کرده‌ایم و در حال بررسی آن هستیم. ارتباط ما با اتحادیه اروپا خصوصی است. در طول این فرآیند به‌طور منظم با آن‌ها در تماس بوده‌ایم.
در حالی که در ۴۸ ساعت اخیر رسانه‌های امریکایی دو بازی همزمان مقصرنمایی ایران در عدم حصول توافق و امتیاز‌های بیش از حد واشنگتن به تهران را پیش برده‌اند، یک مقام آگاه به روند مذاکرات در این باره می‌گوید: ایران در پاسخ به متن مورا هیچ خواسته تازه‌ای را مطرح نکرده است. حتی گمانه‌زنی‌هایی که درباره درخواست دریافت غرامت هم مطرح شده درست نیست و در این بازه زمانی در دستور کار هیات مذاکره‌کننده قرار ندارد. تهران تنها برای چند موضوع باقیمانده محدود راهکار‌هایی ارایه کرده که بخشی از این راهکار‌ها پیش‌تر از سوی طرف مقابل نیز مورد حمایت قرار گرفته بود. در چنین شرایطی متهم کردن تهران به بن‌بست‌سازی در مسیر احیای برجام هیچ مبنای دقیق و درستی ندارد.
این منبع آگاه در پاسخ به این پرسش که آیا مطالبه‌های تهران فراتر از برجام محسوب می‌شوند به «اعتماد» می‌گوید: آنچه تاکنون در پیش‌نویس توافق به دست آمده از جمله رفع تحریم‌ها، حفظ دستاورد‌های هسته‌ای، تضمین‌ها و راستی‌آزمایی همه مبتنی بر حقوق مصرح جمهوری اسلامی ایران در توافق سال ۲۰۱۵ و تجربیات حاصله از عملکرد امریکاست.
در حالی که تهران منتظر پاسخ تجمیع شده اروپا و امریکا به متن پیشنهادی است رایزنی‌ها در مسیر تسهیل اجرای احیای برجام در مسیر موازی مسقط - واشنگتن، مسقط -تهران ادامه دارد. در همین راستا روز پنجشنبه خبری مبنی بر تماس تلفنی حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه و «بدر البوسعیدی»، وزیر امور خارجه سلطنت عمان منتشر شد. وزیر خارجه در این تماس تلفنی تاکید کرد که پس از دریافت نظرات امریکا، در صورت حصول اطمینان از انتفاع اقتصادی ایران از توافق و رعایت شدن خطوط قرمزمان، وارد مرحله جدیدی در وین خواهیم شد. تا در مورد همه چیز توافق نشود، نمی‌توانیم با قطعیت از رسیدن به توافق خوب و پایدار سخن بگوییم.
بر اساس گزارش‌ها وزیر خارجه سلطنت عمان پس از این تماس تلفنی با راب مالی، رییس هیات مذاکره‌کننده امریکا هم تماس داشته و این مکالمه‌ها به سوژه‌ای برای پرسش از ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه امریکا تبدیل شد. پرایس در این باره به پاسخی کوتاه بسنده کرد و گفت: درباره عمان آنچه می‌توانم بگویم، این است که عمان نقش مهمی در گفتگو‌ها درباره بازگشت مشترک به تعهدات برجام و همچنین در مورد تلاش ما برای برگرداندن بازداشت‌شدگان امریکایی در ایران نقش مهمی ایفا کرده است.
در حالی که عمان در ایران به عنوان واسطه‌ای برای تبادل پیام میان تهران و واشنگتن شناخته می‌شود در ۱۶ ماه گذشته و همزمان با آغاز مذاکرات برای احیای برجام، عمان در دو زمینه کمک به آزادسازی اموال بلوکه شده ایران در خارج از کشور به خصوص کره جنوبی و تبادل زندانیان میان ایران و امریکا ایفای نقش کرده است. مسوولیتی که این چند روز با جدیت بیشتر دنبال می‌کند.
در تحولی موازی، روز جمعه وزارت خارجه کره جنوبی از گفتگو‌های تلفنی پشت سر هم معاون وزیر امور خارجه این کشور با «رابرت مالی» و «انریکه مورا» مذاکره‌کنندگان ارشد ایالات متحده و اتحادیه اروپا در مذاکرات احیای برجام خبر داد. به گزارش خبرگزاری «یونهاپ»، طبق بیانیه این وزارتخانه، «چو هیون دونگ» با رابرت مالی نماینده ویژه امریکا در امور ایران و انریکه مورا میانجی اتحادیه اروپا گفتگو‌های تلفنی جداگانه‌ای داشت تا در جریان جدیدترین پیشرفت مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) قرار بگیرد.
طبق این گزارش، در این گفتگو‌های تلفنی، چو بر حمایت سئول از احیای برجام تاکید و ابراز امیدواری کرد که توافق بتواند به حل و فصل مسائل معلق کره جنوبی در ارتباط با ایران کمک کند.
معاون وزیر خارجه کره جنوبی پیش از این در یکی از تماس‌های تلفنی با علی باقری، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران تاکید کرده بود که سئول در صورت احیای برجام قادر به پرداخت بدهی خود به تهران خواهد بود. برخی منابع بدهی کره جنوبی به ایران را قریب به ۷ میلیارد دلار تخمین زده‌اند. به گزارش «اعتماد»، در صورت احیای برجام، دو طرف وارد یک پروسه چند ماهه برای اجرای تعهدات می‌شوند. پروسه‌ای که نوعی زمانبندی توافق محسوب شده و بر اساس گزارش‌های رسانه‌ای و البته نحوه اجرای برجام در سال ۲۰۱۵، چهار زمان اصلی را شامل خواهد شد:
روز جمع‌بندی: در این روز وزرای خارجه پس از نهایی شدن متن آن را جمع‌بندی و متن بازگشت به برجام را امضا می‌کنند.
روز تایید: ۶۰ روز بعد از روز جمع‌بندی خواهد بود. در این ۶۰ روز مجلس در ایران و کنگره در امریکا درباره پذیرش و اجرای توافق، مسوولیت‌های در اختیار را انجام خواهند داد.
روز باز اجرا: ۶۰ روز بعد از روز تایید است که اجرای برجام به‌طور کامل آغاز می‌شود. در این روز فرض بر این است که دو طرف پروسه‌های داخلی برای تایید متن نهایی اجرای برجام را پشت سر گذاشته‌اند و اعلام می‌کنند که مانعی برای ورود به پروسه اجرای برجام وجود ندارد. در این روز دو طرف در حوزه هسته‌ای و رفع تحریم به اجرای برخی تعهدات روی می‌آورند.
روز تکمیل: ۴۵ روز بعد از روز باز اجراست که در آن همه طرفین باید اجرای تعهدات خود را تکمیل کرده باشند.
سارا معصومی - اعتماد
