آمارهای مربوط به سفر گردشگران به شهر استانبول و دیگر شهرهای ترکیه در تابستان امسال خیره‌کننده است و نشان می‌دهد دولت این کشور صرف‌نظر از مسائل سیاسی، چشم از توریسم برنمی‌دارد.
دیدارنیوز ـ رضا قنبری*: رکورد‌های گردشگری در ترکیه هر روز در حال جا به جا شدن است. میلیون‌ها مسافر از سراسر دنیا، بهار و تابستان امسال، شاخ زرین را برای گذراندن تعطیلات انتخاب کرده اند. چنانچه به گفته علی کایا استاندار استانبول این شهر در ماه ژوئن با میزبانی از حدود یک و نیم میلیون گردشگر نسبت به پارسال با رشدی ۱۴۰ درصدی روبرو بوده است. آماری فوق العاده که از طلوع دوباره بخت گردشگری ترکیه پس از دوره پاندمی و نائل شدن به هدف درآمدی ۳۵ میلیارد دلاری در سال ۲۰۲۲ خبر می‌دهد. در این شماره با بررسی آمارها به دلایل رشد گردشگری ترکیه و به خصوص استانبول خواهم پرداخت.
****
سفر اقتصادی به استانبول: کاهش ارزش پول ملی ترکیه در سال‌های اخیر از یک سو و اتکا بخش بزرگی از سیستم گردشگری به بخش خصوصی و رقابت شدید آن‌ها برای جذب توریست از دیگر سو باعث شده هزینه مسافرت به ترکیه برای طبقه متوسط امکان‌پذیر شود. برای مثال با هزار دلار تقریبا می‌توان هزینه حمل و نقل، هتل و حتی بخشی از خرید‌های استانبول را پوشش داد. مبلغی کمتر از حداقل دستمزد یک ماه بسیاری از کشور‌های غرب و شرق جهان که باعث شده سرزمین آناتولی همیشه در سرلیست انتخاب توریست‌های آلمان، آمریکا، انگلیس و روسیه خودنمایی کند. چه آنکه گردشگران اروپایی در خاطراتشان از ترکیه، حتما یادی از خرید‌های ارزان آن خواهند کرد. سیاستی که اتفاقا یکی از حامیان پر و پا قرصش دولت عدالت و توسعه است و اردوغان در چند سال اخیر از کاهش ارزش پول ملی به شرط افزایش درآمد‌های توریستی و صادراتی حمایت کرده اند.
فایل صوتی این مطلب را اینجا بشنوید
همه در خدمت توریست‌ها: برای پذیرایی از میلیون‌ها توریست از سراسر دنیا تدارکی ویژه لازم است. حمل و نقل، امنیت، بهداشت و نظارت بر قیمت‌ها در چنین گستره ای، مدیریتی بسیار قدرتمند می‌طلبد. آن هم در سرزمینی که در مرز‌های جنوبی و شمالی‌اش جنگ‌های تمام عیار در جریان است و کنترل شرایط را دو چندان سخت می‌کند. فرودگاه‌ها و ایرلاین‌های کشور در این میان نقش مهمی را برعهده دارند. فرودگاه استانبول در چند سال اخیر همواره جزو ده ترمینال هوایی با کیفیت دنیا بوده و ترافیک هوایی آن معمولا در رتبه اول اروپاست. اگر جا به جایی حدود ۷۵ میلیون مسافر در سال ۲۰۲۱ فرودگاه استانبول را با آمار ۳ میلیونی فرودگاه امام تهران در همین سال مقایسه کنیم شاید بهتر ابعاد کار روشن شود. در زمینه اسکان و پذیرایی هم اعداد بزرگ هستند. بیش از ۹۰۰ هتل و ۳۱ هزار کافه و رستوران چنان تنوعی از قیمت و کیفیت را برای توریست‌ها فراهم میاورند که آوازه غذا‌های سواحل مدیترانه تا آمریکایی جنوبی کشیده شده و شاید به همین خاطر میزان رشد مسافران منطقه آمریکا به ترکیه در سال جاری ۳۷۰ درصد است. در واقع فضای عمومی شهر‌ها و سیاست‌های کلی کشور همه در خدمت مهمانان هستند. اتفاقی که در دیگر کشور‌های منطقه فقط در وعده‌های انتخاباتی می‌توان اثری از آن یافت.
سیاست در خدمت اقتصاد: استانداران حزب عدالت و شهرداران جمهوری خلق با تمام اختلاف نظر‌های سیاسی در خدمت رسانی به مسافران هماهنگ هستند. در واقع همه اضلاع قدرت بدلیل انتخاب توسط صندوق آرا، سفره مردم و آینده سیاسی خود را خرج ژست‌های دهان پرکن و شعار‌های تو خالی نمی‌کنند..، اما صنعت توریسم ترکیه قطعا بیش از همه مدیون اردوغان است. به هرحال استانبول در دهه نود قبل از به قدرت رسیدن شهردار اسلامگرایش شرایطی متفاوت داشت. تنها ۳۰ درصد شهر به سیستم فاضلاب متصل بود و دود زغال سنگ خانه‌ها، مردم را مجبور به استفاده از ماسک در خیابان می‌کرد. البته وضعیت آب آشامیدنی، حمل زباله و حتی امنیت محله‌ها هم تعریفی نبود. عدالت و توسعه به رهبری اردوغان در سه دهه اخیر در شهرداری و دولت، استاندار‌های زندگی در استانبول را دگرگون کرده اند چنانکه مجله تایم ماه گذشته این شهر را یکی از پنجاه نقطه آینده دار جهان معرفی کرد. شرایطی که حتی میزان خرید ملک در آن را متفاوت از بقیه مناطق خاورمیانه کرده است.
شباهت‌های فرهنگی: در کنار تمامی این امکانات مدیریتی نباید از موقعیت فرهنگی ـ جغرافیایی ترکیه هم به راحتی گذاشت. هزاران کیلومتر سواحل مدیترانه با آب هوایی معتدل که اتفاقا بر روی خلق و خوی مردمش هم تاثیر گذاشته است. در این سرزمین همانقدر که مسلمان‌ها می‌توانند از هزاران مسجد و خانقاه و موزه اسلامی دیدن کنند که برای اروپایی‌ها در کافه و کنسرت و بار‌ها سرگرمی وجود دارد. موقعیتی کم نظیر که باعث شده در سه ماه اخیر استانبول پذیرایی مسافرانی از ۱۸۲ کشور جهان باشد. مردم و دولت هم با درک این موقعیت فرهنگی-تمدنی، رواداری فرهنگی و پذیرش رفتار‌های متفاوت توریست‌ها را در راس برنامه خود قرار داده اند.
در ماه گذشته میلادی بیش از صدهزار گردشگر ایرانی، برای تعطیلات تابستانی به استانبول رفته‌اند. حالا اگر شهرهایی چون ازمیر، وان و آنتالیا را هم به این لیست اضافه کنید قطعا آمارها دو برابر خواهد شد. به زبان ساده ریاضی یعنی همین ماه پیش ترکیه حدود ۲۰۰ میلیون دلار فقط از توریست‌های ایرانی درآمد کسب کرده است. یعنی سه برابر بودجه وزرات میراث فرهنگی و گردشگری جمهوری اسلامی در سال ۱۴۰۱... زیبا نیست؟
*روزنامه‌نگار و کارشناس مسائل ترکیه
