ولی کالجی، پژوهشگر ارشد حوزه اوراسیا با بیان اینکه حضور همزمان پوتین و بایدن در خاورمیانه نوعی زورآزمایی تعبیر می‌شود، گفت: ایران یکی از مفرهای «روسیه» برای رهایی از تحریم‌هاست.
دیدارنیوز: پژوهشگر ارشد حوزه اوراسیا گفت: حضور همزمان بایدن و پوتین در این شرایط شکاف‌های جنگ اوکراین به منطقه خاورمیانه و حضور در کشور‌های رقیب هرچند ادعا شود این سفر‌ها ربطی به هم ندارند بسیار مهم است و به نوعی یارکشی و زورآزمایی تعبیر می‌شود.
ولی کالجی، در ارزیابی اهداف سفر رئیس جمهور روسیه به ایران و همچنین اهمیت برگزاری نشست سران کشور‌های ضامن آتش بس در سوریه موسوم به (روند آستانه) برای ایران در این مقطه زمانی گفت: در رابطه با سفر آقای پوتین باید به این مساله توجه داشته باشیم که هیچ کدام از ۴ سفر پیشین به عنوان سفر دوجانبه نبوده و رئیس جمهور روسیه هر بار برای شرکت در اجلاس‌های سه یا چندجانبه مانند اجلاس سران کشور‌های حاشیه خزر یا سران اوپک گازی به ایران سفر کرده است و این سفر هم برای شرکت در نشست سه جانبه سران کشور‌های روند آستانه صورت می‌گیرد. نکته بعدی این است که سفر‌های پوتین پس از آغاز بحران اوکراین مورد توجه جامعه بین‌الملل است؛ رئیس جمهور روسیه نخستین سفر خود را به ترکمنستان و به منظور شرکت در نشست سران کشور‌های حاشیه دریای خزر انجام داد. این سفر‌ها از این جهت که روسیه با تحریم‌های گسترده جهان غرب مواجه است برای مسکو از اهمیت برخوردار است تا نشان دهد به کشوری منزوی تبدیل نشده و به دنبال مفری برای رهایی از تحریم‌هایی که حتی گسترده‌تر از ایران و کره شمالی بر این کشور از نظر گستردگی و ماهیت اعمال شده، است و ایران یک از این مفرهاست.
وی ادامه داد: یکی از مزیت‌هایی که ایران برای روسیه دارد، بحث ترانزیت است؛ ترانزیت روسیه به سمت اروپا بعد از جنگ اوکراین دچار مسدود شده و مسکو در این شرایط یک مسیر دریای سیاه و ترکیه، یک مسیر جنوب به سمت قفقاز، آسیای مرکزی قفقاز، دریای خزر به سمت ایران و یک مسیر شرق به سمت چین دارد. کریدور شمال-جنوب که ایران باشد امروز این فرصت را در اختیار روسیه قرار می‌دهد که با بخش اعظم خاورمیانه، هند و دیگر شرکایش در ارتباط باشد. به همین دلیل است که روس‌ها برای تکمیل خط‌آهن رشت- آستارا و آن ۶۴ کیلومتری که باقیمانده اعلام آمادگی کردند که معتقدم فرصت بسیار خوبی برای ماست تا بتوانیم در حوزه سیاست خارجی، تجارت خارجی و اقتصاد بهره‌گیری لازم را به نفع منافع ملی داشته باشیم.
وی افزود: بنابراین روس‌ها یک نگاه بسیار جدی به مسیر ترانزیتی و بنادر ایران در دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان دارند. شما اگر نگاه کنید از بندر سالیانکا در آستاراخان که ۵۳ درصد سهام آن هم در اختیار کشتیرانی ایران است در هفته گذشته اولین ترانزیت حمل و نقل ترکیبی به انزلی منتقل و از انزلی با قطار به بندر عباس منتقل و در نهایت راهی هند شد و به این ترتیب کریدور شمال- جنوب بعد از نزدیک به دو دهه عملیاتی می‌شود و ایران می‌تواند در این موقعیت، بنادر و جاده‌های ترانزیتی خود را در منطقه تقویت کند. یک نیاز جدی دیگر روس‌ها به ایران بحث مواد غذایی است؛ روسیه یکی از بزرگترین وارد کنندگان محصولات کشاورزی و لبنیاتی است و در حال حاضر تحریم‌های آمریکا و به ویژه اروپا این فرصت را در اختیار ما قرار داده و تا همین حالا ۶۰ درصد صادرات ما به ارواسیا و روسیه شامل همین محصولات می‌شود و در شرایطی که پنیر و شیر دانمارک، گل هلند، خشکبار مولداوی و خیلی از محصولات کشور‌های اروپایی دیگر به روسیه صادر نمی‌شوند، فرصت خوبی را برای ما فراهم کرده که البته باید توجه داشته باشیم رقبای قدرتمندی مانند ترکیه، هند و چین را نیز در همین حوزه داریم.
این تحلیلگر ارشد مسائل روسیه گفت: ما امروز ظرفیت‌های خوبی داریم که اگر یکپارچگی و هماهنگی در داخل کشور وجود داشته باشد، می‌توانیم از این مزیت استفاده کنیم. مساله بعد، موضوع سرمایه‌گذاری‌های مشترک ایران و روسیه و طرح‌ها و پروژه‌هایی است که مانند نیروگاه اتمی بوشهر و برقی کردن مسیر گرمسار، خط اعتباری پنج میلیارد دلاری و وضعیت ما در بنادر دریای خزر از دوره‌های قبل باقیمانده و می‌توانند در شرایط کنونی تکمیل شوند.
وی افزود: در کنار موارد ذکر شده، موضوع چهارم سوریه است که می‌دانیم روند آستانه مدتی متوقف شده بود، اما الان سه کشور احساس می‌کنند که لازم است این روند را مجددا احیا کنند. جنگ اوکراین موجب شده تا تمرکز نظامی روسیه از موضوع سوریه کم شود و در همین مدت ترکیه فعالیت خود را افزایش داد و در صدد حمله نظامی بزرگی به شمال سوریه است که این موضوع موجب نگرانی روسیه و ایران شده است و این موضوع قطعا در دستور کار نشست سه‌جانبه تهران قرار خواهد داشت. مساله عملیات‌های نظامی اسرائیل هم در سوریه موضوع مهمی است به ویژه اینکه هم ترکیه و هم روسیه روابط خوبی با تل‌آویو دارند و یک ضلع تنش و درگیری در سوریه هم اسرائیل است و عمدتا نیز مواضع ایران در این کشور را مورد هدف قرار می‌دهد؛ این‌ها مسائلی است که به نظر می‌رسد در این سه جانبه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
کالجی در پاسخ به این سوال که مشاور امنیت ملی کاخ سفید ایران را به ارسال پهپاد برای روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین متهم کرده است، آیا مسکو با این خرید در صدد است تا تهران را در جبهه خود معرفی کند، گفت: موضع ایران در رابطه با جنگ اوکراین مشخص و بی‌طرفی است و تلاش می‌کند که جنگ هرچه زودتر به پایان برسد. در رابطه با مساله پهپاد‌ها اخبار ضد و نقیض است؛ طرف‌های آمریکایی و رسانه هایشان بسیار بر این موضوع تاکید دارند و این خرید روس‌ها در مقابل موضوع پهپاد‌هایی که ترکیه به اوکراین داده و بسیار در سرنوشت جنگ موثر بوده، مطرح می‌شود.
وی ادامه داد: ما در اردیبهشت ماه شاهد سفر سرلشکر باقری، رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح به تاجیکستان بودیم که آنجا اولین خط تولیدی پهپاد ابابیل دو در این کشور راه اندازی شد. البته از لحاظ قانونی ممنوعیت صادرات تسلیحاتی ایران به موجب برجام در اکتبر ۲۰۲۰ به پایان رسیده و ایران منعی برای صادرات تسلیحات نظامی ندارد با این حال وزیر امور خارجه در تماس با همتای اوکراینی خود این موضوع را تکذیب کردند. به هر صورت این مساله با توجه به لغو شدن ممنوعیت صادرات و موضوع خط تولید در تاجیکستان در رسانه‌های غربی مطرح شد.
این پژوهشگر ارشد حوزه اوراسیا همچنین در خصوص گمانه زنی‌ها در رابطه با همزمانی سفر روسای جمهور آمریکا و روسیه به خاورمیانه گفت: حضور همزمان بایدن و پوتین در این شرایط شکاف‌های جنگ اوکراین به منطقه خاورمیانه و حضور در کشور‌های رقیب هرچند ادعا شود این سفر‌ها ربطی به هم ندارند بسیار مهم است و به نوعی یارکشی و زورآزمایی تعبیر می‌شود.
