وداع با فرانک اوفارل؛ سرمربی سابق تیم‌ملی در ۹۴ سالگی درگذشت

دیدارنیوز: سرمربی سابق تیم ملی ایران در سن ۹۴ سالگی درگذشت.

فرانک اوفارل سرمربی ایرلندی که سابقه هدایت تیم‌های منچستریونایتد، لسترسیتی، کاردیف و البته تیم ملی ایران را نیز در کارنامه داشت، روز دوشنبه در سن ۹۴ سالگی درگذشت. باشگاه وستهم با انتشار بیانیه‌ای پیرامون درگذشت بازیکن سابقش (سال‌های ۱۹۴۸ تا ۱۹۵۶) اعلام کرد او مسن‌ترین وستهمی سابق در قید حیات بود.

اوفارل که از ۱۶ سالگی کار در راه‌آهن را آغاز کرده بود و دوست داشت مثل پدرش لوکوموتیوران شود، فعالیت خود به عنوان فوتبالیست نیمه‌حرفه‌ای را در تیم کورک یونایتد آغاز کرد؛ زمانی که هنوز به عنوان آتش‌نشان در خط راه‌آهن دوبلین - کورک مشغول به کار بود. تنها چندماه بعد، در ژانویه ۱۹۴۸، اوفارل با انتقالی به ارزش ۳ هزار پوند به وستهم پیوست تا رسما فعالیت خود به عنوان یک بازیکن حرفه‌ای را آغاز کند. اوفارل خود از این انتقال هزار پوند به دست آورد.

بعد از ۸ سال بازی برای چکش‌ها و حضور در ۱۹۷ مسابقه در لیگ، اوفارل ۵ سال نیز برای پرستون انجام داد و سرانجام با پیراهن «ویموث» از دنیای فوتبال خداحافظی کرد. او در همین تیم فعالیت خود به عنوان سرمربی را آغاز کرد و بعد از ۴ سال، در سال ۱۹۶۵ به عنوان سرمربی تورکوای یونایتد برگزیده شد. پس از صعود به دسته سوم در اولین فصل و دو عنوان هفتمی و چهارمی در فصل‌های بعدی، اوفارل در سال ۱۹۶۸ به عنوان سرمربی تیم تازه سقوط کرده لسترسیتی انتخاب شد. او در فصل نخست، تیم را به فینال جام حذفی رساند که البته با شکست برابر منچسترسیتی همراه بود. او در دومین فصل، روباه‌ها را به مقام سوم رساند و سرانجام با کسب قهرمانی در فصل ۷۱-۱۹۷۰، به دسته اول بازگرداند؛ دستاوردی که اوفارل را آماده پذیرش بزرگترین چالش دوران مربیگری خود کرد.

انتخاب بزرگ بازبی؛ کاش همه چیز مثل روز‌های اول بود!
وقتی سر مت بازبی تصمیم گرفت برای دومین بار (و آخرین بار) بازنشسته شود، جانشین خود روی نیمکت منچستریونایتد را انتخاب کرده بود؛ انتخاب سر مت، فرانک اوفارلی بود که آینده‌داری در تورکوای و لستر نشان داده بود. اوفارل با قراردادی ۵ ساله و حقوق سالیانه ۱۵ هزار پوند هدایت یونایتد را به عهده گرفت؛ تیمی که اگرچه تنها ۳ سال از قهرمانی‌اش در اروپا می‌گذشت، اما از همان روز در مسیر پرتگاه قرار گرفته و در دو فصل منتهی به حضور اوفارل، به دو عنوان هشتمی در دسته اول بسنده کرده بود.

با درخشش مثلث بابی چارلتون- دنیس لاو- جرج بست، یونایتد اوفارل در ۱۴ بازی نخست فقط یک بار باخت و در مقطعی ۱۰ امتیاز فاصله با نزدیک‌ترین تیم تعقیب کننده را ثبت کرد. اوفارل برترین مربی ماه سپتامبر لیگ لقب گرفت و در ماه اکتبر، یونایتد را برای نخستین بار پس از ۳ سال در صدر جدول لیگ قرار داد. یونایتد که با رسیدن به کریسمس هنوز صدرنشین بود، با شروع سال ۱۹۷۲ وارد تونلی تاریک شد و هر ۷ بازی نخست خود در سال جدید را باخت. انتقال رکوردشکن و ۱۲۵ هزار پوندی مارتین بوکان نیز کمکی به بهبود شرایط نکرد تا یونایتد دوباره در جایگاه هشتم جدول قرار گیرد.

مشکلات انضباطی اوفارل با جرج بست، که از نخستین روز‌های سال آغاز شده بود، در تابستان ۱۹۷۲ به اوج خود رسید. او دو هفته از همراهی تیم محروم شد و در پایان این مدت نیز به غیبت‌های غیرموجه خود از جلسات تمرینی ادامه داد. ورود وین دیویس و تد مک‌دوگال، مخارج اوفارل در تنها ۶ ماه را به ۵۰۰ هزار پوند رساند، اما درون زمین و رختکن، چیزی تغییر نکرد. در ابتدای دسامبر، باشگاه با تصمیم اوفارل بست را در فهرست فروش قرار داد، اما این خود اوفارل بود که تا چند روز آینده باشگاه را ترک می‌کرد! ۳ روز بعد از باخت ۵ بر صفر مقابل کریستال‌پالاس (۱۶ دسامبر) که یونایتد را در جایگاه بیستم جدول ۲۲ تیمی لیگ قرار می‌داد، منجر به پایانی همکاری ۱۸ ماهه باشگاه با اوفارل شد.

جدایی اوفارل از یونایتد البته با خوشی انجام نشد؛ اوفارل باشگاه را به علت عدم پرداخت حقوق تحت پیگرد قرار داد و در نهایت توانست حدودا ۱۷ هزار پوند به دست بیاورد. اوفارل که جای خود را به تامی داکرتی داد، همچنان تنها سرمربی ایرلندی تاریخ یونایتد محسوب می‌شود.

تیم ملی ایران؛ سالی پر از پستی و بلندی
اوفارل که در نوامبر ۱۹۷۳ هدایت کاردیف سیتی را به دست گرفته بود، این پست را ترک کرد تا هدایت تیم ملی ایران را به عهده گرفته و جانشین محمود بیاتی شود. او رسما در مرداد ۱۳۵۳ به عنوان سرمربی تیم ملی انتخاب شد و در اولین ماموریت، هدایت تیم ملی در بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ تهران را به دست گرفت. اوفارل کار خود را با برپایی اردویی تدارکاتی در تهران آغاز کرد و در گام اول، فنرباغچه را با نتیجه ۳ بر صفر شکست داد.

ایران مرحله گروهی بازی‌های آسیایی را با ۳ پیروزی ۷-۰ (پاکستان)، ۲-۱ (برمه) و ۶-۰ (بحرین) پشت سر گذاشت و با ۳ پیروزی دیگر مقابل مالزی (۱-۰)، کره جنوبی (۲-۰) و عراق (۱-۰) در مرحله دوم گروهی، راهی مسابقه فینال شد. پیروزی یک بر صفر در بازی فینال مقابل رژیم صهیونیستی نه تنها ایران را به قهرمانی در بازی‌های آسیایی رساند، بلکه اوفارل را نیز صاحب رکورد پیروزی در هر ۷ مسابقه نخست روی نیمکت تیم ملی کرد؛ رکوردی بی‌سابقه که تا زمان حضور دراگان اسکوچیچ روی نیمکت تیم ملی نیز پابرجا مانده بود.

با وجود این قهرمانی و البته کسب سهمیه حضور در المپیک ۱۹۷۶ مونترئال، اوفارل هیچ‌گاه نتوانست مردم و رسانه‌ها را با خود همراه کند. او سرانجام در شهریور ۱۳۵۴ از هدایت تیم ملی کنار رفت و جای خود را به دستیارش، حشمت مهاجرانی، داد. اوفارل زیربنای تیمی را بنا نهاده بود که به زودی سومین قهرمانی پیاپی در جام ملت‌های آسیا می‌رسید و برای اولین بار در تاریخش رهسپار جام جهانی می‌شد.

بیش از ۳ دهه بعد، اوفارل در دی ماه ۱۳۸۴ و به دعوت باشگاه پرسپولیس برای شرکت در جشن تجلیل از پیشکسوتان، به همراه آلن راجرز به ایران سفر کرد. اوفارل در این سفر از خاطرات رویارویی با رژیم صهیونیستی در فینال بازی‌های آسیایی گفت. علی پروین، ناصر حجازی، حسن روشن و پرویز قلیچ‌خانی را با استعدادترین بازیکنان خود دانست و تایید کرد مقدمات حضور ناصر حجازی را در منچستریونایتد فراهم کرده، هرچند حجازی نتوانست از تست‌های این باشگاه سربلند بیرون بیاید.

سال‌های پایانی؛ دوری از فوتبال
پس از تیم ملی، اوفارل به تورکوای برگشت و سپس در سال ۱۹۸۰، دوباره به خاورمیانه آمد تا این بار هدایت باشگاه الشعب امارات را به عهده گیرد. او در می ۱۹۸۱ برای بار سوم سرمربی تورکوای شد و یک سال بعد جای خود را به بروس ریوک داد تا خود به عنوان مدیر باشگاه فعالیت کند. البته این فعالیت نیز دوام چندانی نداشت و اوفارل در سال ۱۹۸۳ و در ۵۵ سالگی، اعلام بازنشستگی کرد.

اوفارل در سال‌های بعدی به عنوان استعدادیاب با باشگاه‌های بولتون و اورتون همکاری می‌کرد و بعد از آن، به اداره یک خانه سالمندان در کنار همسرش مشغول بود. او در سال ۲۰۱۱، کتاب زندگی نامه‌اش با نام «همه چیز در الدترافورد تغییر کرد» را منتشر و روانه بازار کرد.