دزديدن نان از دهان گرسنگان

دیدارنیوز: اقدام جو بایدن، رییس‌جمهور امریکا در امضای فرمان اجرایی برای مصادره دارایی‌های بانک مرکزی افغانستان در امریکا با هدف دادن غرامت به خانواده‌های قربانیان حادثه تروریستی ۱۱ سپتامبر با واکنش‌های گسترده در افغانستان و ایالات متحده امریکا مواجه شده است.

بسیاری از کارشناسان در افغانستان و امریکا این اقدام دولت امریکا را مجازات دست‌جمعی مردم افغانستان به دلیل اقدامی که هیچ نقشی در آن نداشته‌اند توصیف کرده‌اند. در شرایطی که وضعیت اقتصادی افغانستان در طول ۶ ماه بعد از سقوط حکومت پیشین این کشور و سلطه طالبان بر کابل روز به روز وخیم‌تر شده است و نهاد‌های حقوق بشری نسبت به وضعیت فاجعه‌بار شرایط زندگی مردم این کشور هشدار می‌دهند، ۷ میلیارد دلار دارایی‌های بانک مرکزی افغانستان که نزد بانک‌های امریکایی باقی مانده‌بود، ابزاری برای کمک به مردم افغانستان تلقی می‌شد.

اما با امضای فرمان اجرایی جدید از سوی رییس‌جمهور امریکا، نزدیک به نیمی از این دارایی‌ها برای غرامت به بازماندگان قربانیان حادثه تروریستی ۱۱ سپتامبر اختصاص پیدا کرده است و نیمی دیگر از این دارایی‌ها هم در حسابی مستقل واریز می‌شود که معلوم نیست از چه مسیری دراختیار مردم افغانستان قرار بگیرد. بسیاری از سیاستمداران کنونی و پیشین افغانستان با اشاره به اینکه هیچ شهروند افغانی در عملیات تروریستی ۱۱ سپتامبر مشارکت نکرده است، تاکید کرده‌اند مردم افغانستان نباید تاوان اقدام دیگران را بدهند. ایلهان عمر، نماینده کنگره امریکا هم اقدام رییس‌جمهور این کشور را بی‌وجدانی توصیف کرده است و سخنگوی طالبان این اقدام را سقوط اخلاقی امریکا دانست. هرچند جو بایدن در فرمان اجرایی خود، مجوز داده است که بخشی از این دارایی‌ها به صلاحدید دولت امریکا برای جلوگیری از بحران اقتصادی و بشری در افغانستان به کار گرفته شود، اما بیش از نیمی از اموال مردم افغانستان قرار است نزد دولت امریکا باقی بماند تا از آن به عنوان غرامت در شکایات بازماندگان حادثه تروریستی ۱۱ سپتامبر استفاده شود. برآورد می‌شود که بیش از ۷ میلیارد دلار از دارایی‌های بانک مرکزی افغانستان نزد بانک‌های امریکایی باشد.

براساس فرمان جدید اجرایی جو بایدن ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار از این دارایی‌ها در یک حساب ویژه برای کمک به افغانستان قرار می‌گیرد و بقیه این مبلغ در حساب دیگری برای جبران خسارات قربانیان حادثه تروریستی ۱۱ سپتامبر قرار می‌گیرد. یک مقام ارشد دولت امریکا در گفتگو با رسانه‌های این کشور در توجیه اقدام جدید کاخ سفید گفته است: «این اقدام گامی است که می‌تواند در جهت برطرف کردن مسدودی دارایی‌ها به نفع مردم افغانستان باشد.» این مقام امریکایی گفته است که دولت امریکا این دارایی‌ها را (۳ میلیارد دلار و ۵۰۰ میلیون دلار از کل دارایی‌های افغانستان نزد امریکا) «در یک صندوق جداگانه و متمایز» از کمک‌های بشردوستانه امریکا به افغانستان قرار می‌دهد.

محمد نعیم، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر در واکنش به اختصاص دادن پول‌های مسدودشده افغانستان به قربانیان ۱۱ سپتامبر ازسوی امریکا گفته که دزدی پول‌های مسدودشده ملت افغان توسط امریکا و تصرف کردن آن نشان‌دهنده پایین‌ترین سطح افتادگی انسانی و اخلاقی یک کشور و یک ملت است. او در توییترش نگاشته که شکست و پیروزی در تاریخ و زندگی بشر امری عادی است، اما بزرگ‌ترین و شرم‌آورترین شکست آن است که شکست نظامی و اخلاقی دست باهم بدهند.

بانک مرکزی حکومت طالبان با انتشار بیانیه‌ای به تصمیم اخیر جو بایدن، رییس‌جمهور امریکا واکنش نشان داده و از او خواسته است که در تصمیمش تجدیدنظر کند. در این بیانیه است که تصمیم اخیر ایالات متحده امریکا درخصوص مسدودکردن ذخایر ارزی و اختصاص آن به اهداف غیرمرتبط غیرعادلانه است. در این خبرنامه گفته شده «افغانستان بانک هیچ‌گاه نمی‌پذیرد که ذخایر ارزی افغانستان تحت غرامت یا کمک‌های بشری به اختیار دیگران قرار بگیرد و خواهان تجدید نظر در این زمینه و آزادسازی تمام ذخایر ارزی است.» بانک مرکزی، هم‌چنان گفته است که مالک اصلی ذخایر ارزی، مردم افغانستان هستند و این ذخایر در گذشته و حال مربوط به حکومت‌ها، احزاب و گروه‌ها نبوده و مطابق خواست یا تصمیم آن نیز استفاده نشده است.

مردم افغانستان مسوول حملات ۱۱ سپتامبر نیستند
راحله مسعود، فرزند احمدشاه مسعود در واکنش به مصادره نیمی از دارایی‌های منجمدشده افغانستان توسط امریکا نوشت: «هیچ‌یک از مهاجمان حادثه ۱۱ سپتامبر در افغانستان نبودند. بن‌لادن در پاکستان کشته شد. مردم افغانستان به دلیل بهانه‌هایی برای حمله به کشور، در رنج و گرسنگی هستند؛ آن‌وقت امریکا پولی که حق مردم افغانستان است را بین مردم خود تقسیم می‌کند!» معصوم استانکزی، رییس پیشین هیات گفتگو‌کننده صلح در دوحه نیز در پیوند به تصمیم بایدن واکنش نشان داده است. او در توییتی نگاشته که غرامت حمله‌های ۱۱ سپتامبر باید از کسانی گرفته شود که مسوول انجام آن بودند نه از مردم افغانستان. به گفته او ذخیره‌های بانک مرکزی متعلق به مردم افغانستان است. او به گونه‌ای این پرسش را افزوده که غرامت صد‌ها هزار شهید و زخمی افغان را از کی باید گرفت؟ عبدالسلام ضعیف، سفیر سابق طالبان در اسلام‌آباد در واکنش به این اقدام تاکید کرد: «تصمیم بایدن درباره ذخایر پولی افغانستان ظلم آشکار و سرقت روشن است. عاملان حمله ۱۱ سپتامبر افغان‌ها نیستند بلکه این کار یک دسیسه اطلاعاتی برای اشغال کشور‌های اسلامی طراحی شده بود.»

منتقدان فرمان اجرایی بایدن در امریکا
این اقدام دولت امریکا با انتقاد‌های گسترده‌ای درون امریکا مواجه شده است. شاه محمد مهرابی، عضو هیات‌مدیره د افغانستان بانک (بانک مرکزی افغانستان) و استاد دانشکده مونتگومری دانشگاه مریلند به روزنامه نیویورک تایمز می‌گوید: «داریم در مورد فروپاشی کامل سیستم بانکی صحبت می‌کنیم. این اقدام از نظر من کوته‌نظرانه است.»

آدام واینستین، پژوهشگر اندیشکده کوئینسی که پیش از این به عنوان تفنگدار دریایی امریکا در افغانستان خدمت کرده است، می‌گوید: «درست است که قربانیان ۱۱ سپتامبر مستحق عدالت هستند، اما نه از طرف مردم افغانستان که خودشان وسط دو تیغه جنگ علیه ترور امریکا و رژیم سرکوبگر طالبان گیر کرده‌اند.» او معتقد است: «این تفکر که دارایی‌های بانک مرکزی یک‌شبه از دارایی مردم افغانستان قابل تبدیل به اموال منقول در ایالات متحده امریکا است، هیچ چیز کم از استعمارگری ندارد.»

ایلهان عمر، نماینده کنگره امریکا هم در این خصوص می‌گوید: «در میان هواپیماربایان ۱۱ سپتامبر حتی یک افغان نبود.» او با انتشار پیامی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی توییتر نوشت: «ما همین حالا میلیارد‌ها دلار به دولت‌های عربستان سعودی و مصر می‌دهیم که ارتباط مستقیمی با تروریست‌های ۱۱ سپتامبر دارند.»

عمر تصریح کرد: «حتی اگر این‌طور نبود، مجازات میلیون‌ها نفر از گرسنگان برای این جنایات بی‌وجدانی است.» مایکل کوگلمن کارشناس مسائل افغانستان در توییتی اظهار داشت: «حتی برخی خانواده‌های قربانیان ۱۱ سپتامبر مخالف دریافت پولی هستند که فقط و فقط متعلق به مردم افغانستان است.» وی تاکید کرد: «برای کمک به این خانواده‌های قربانیان ۱۱ سپتامبر جز از بین بردن امید کشوری در آستانه فروپاشی اقتصادی وجود دارد.»

تجمع معترضان به اقدام امریکا در کابل
شماری از مردم کابل دیروز در پی اعلام تصمیم جو بایدن رییس‌جمهوری امریکا مبنی بر مصادره منابع ارزی این کشور برای قربانیان ۱۱ سپتامبر، اقدام به تظاهرات کرده و شعار‌های مرگ بر امریکا سردادند. به گزارش ایرنا، تظاهرات‌کنندگان با اعلام اینکه این تصمیم امریکا در واقع سرقت از مردم فقیر افغانستان است، آن را محکوم کرده و از امریکا خواستند که پول‌های مردم این کشور را بازگرداند. تظاهرات‌کنندگان همچنین از جوبایدن خواستند تصمیم خود را لغو کرده و پول‌های مسدودشده مردم افغانستان را به آن‌ها عودت دهد.

جعفر مهدوی، دبیرکل حزب ملت افغانستان در واکنش به این اقدام رییس‌جمهوری امریکا گفت که مصادره پول مردم افغانستان توسط دولت امریکا به دلیل حادثه (۱۱ سپتامبر) که هیچ‌یک از مردم افغانستان در آن نقش نداشته‌اند؛ مصداق روشن راهزنی دولتی است. وی از جامعه جهانی، نهاد‌های حقوق بشر بین‌المللی و مردم افغانستان در سراسر جهان خواست در برابر این دزدی آشکار سکوت نکنند و از دولت طالبان هم درخواست کرد با استفاده از تمامی ظرفیت‌های حقوقی و سیاسی در جهت بازگرداندن اموال ملت افغانستان تلاش کنند.

محمد نبی رضایی، یکی از ساکنان شهر کابل هم به خبرنگار ایرنا گفت که براساس اطلاعاتی که خود امریکایی‌ها منتشر کرده‌اند، اکثریت افراد و مهاجمان که در حمله ۱۱ سپتامبر دست داشتند، از عربستان سعودی بودند و اسامه بن‌لادن نیز یک شهروند عرب بود، اما امریکا با گرفتن پول مردم افغانستان ملت غریب و بیچاره‌ای را که از گرسنگی در انتظار مرگ نشسته‌اند، به مرگ زودرس دچار خواهد کرد. به گفته رضایی بر اساس گزارش سازمان‌های بین‌المللی هرروز در افغانستان انتظار مرگ یک میلیون کودک افغان در اثر گرسنگی وجود دارد و هر کودکی که جان می‌دهد، مسوول مرگ آن رییس‌جمهوری امریکا است. فهیم توخی، یک فعال رسانه‌ای افغانستان هم گفت با اجرای این طرح، سرمایه‌دارترین کشور دنیا از فقیرترین کشور دنیا سرقت می‌کند. وی گفت: «درحالی‌که ذخایر پولی افغانستان سرمایه ملت و مردم ما است، اگر قرار باشد ۳،۵ میلیارد آن برای قربانیان ۱۱ سپتامبر اختصاص داده شود، خون هزاران هزار افغان بیچاره که در حملات امریکا ریخته شده است چه خواهد شد و چه کسی غرامت آن‌ها را خواهد پرداخت؟»

گزارش از شهاب شهسواری