ارعاب و ناپديدسازی ابزار طالبان برای سركوب زنان

دیدارنیوز: بعد از ماه‌ها اعتراضات گسترده به عملکرد طالبان علیه زنان، دستگاه اطلاعات و امنیت این گروه شبه‌نظامی دستگیری گسترده فعالان مدنی زن افغان را آغاز کرده است. در ۵ ماه گذشته چندین تجمع بزرگ و کوچک در کابل و دیگر شهر‌های افغانستان در اعتراض به محدودیت‌هایی که طالبان برای زنان ایجاد کرده، برگزار شده است.

حالا رسانه‌ها خبر داده‌اند که نیرو‌های طالبان با هجوم به منزل دو فعال زن افغان به نام‌های تمنا زریاب‌پریانی و پروانه ابراهیم‌خیل، آن‌ها و بستگان‌شان را با خشونت بازداشت کرده‌اند. خبر بازداشت این فعالان زن در حالی اعلام می‌شود که گروه شبه‌نظامی طالبان از اساس این اقدام را تکذیب می‌کند و دستگاه اطلاعات و امنیت این گروه شبه‌نظامی در پیامی خطاب به رسانه‌ها، نسبت به بازنشر اخبار نادرست هشدار داده است. تکذیب بازداشت این افراد از سوی طالبان باعث نگرانی‌هایی در مورد سرنوشت این فعالان زن شده، چراکه در طول ماه‌های اخیر خبر‌های زیادی در مورد ربایش افراد منتشر شده است که سرنوشت این افراد در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. مفقود شدن برخی زنان افغان، از جمله عالیه عزیزی که بیش از سه ماه از مفقود شدن او بدون هیچ‌گونه اطلاعی از سرنوشتش می‌گذرد، این نگرانی را تشدید کرده است که تمنا زریاب‌پریانی و سه خواهرش و پروانه ابراهیم‌خیل که چهارشنبه شب بازداشت شدند و طالبان بازداشت آن‌ها را تکذیب می‌کند، به سرنوشتی مشابه دچار شوند. چهارشنبه شب، تمنا زریاب‌پریانی، فعال حقوق زنان افغان با انتشار ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی از حضور طالبان پشت در‌های منزلش برای بازداشت خود خبر داد. او در این ویدیو فریاد می‌زند: «لطفا کمک کنید طالبان در خانه‌مان آمده است، تنها من و خواهرانم در خانه هستیم.»

به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، شاهدان عینی از ورود چندین مرد مسلح به خانه او خبر دادند. این خبرگزاری همچنین ویدیویی را منتشر کرده که خم شدگی در آهنی خانه را نشان می‌دهد که احتمالا به زور باز شده است. به گفته شاهدان خانم پریانی و سه خواهرش توسط مردان مسلح بازداشت و به مکانی نامعلوم منتقل شده‌اند. پایگاه خبری رخشانه به نقل از همسر برادر خانم پریانی، تایید کرده است که او و ۳ خواهرش از منزل ربوده شده و خبری از آن‌ها در اختیار خانواده نیست.

به‌رغم این شواهد، ژنرال مبین خان، سخنگوی پلیس تحت امر طالبان در کابل، با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی توییتر این ویدیو را ساختگی توصیف کرده و هدف سازندگان آن را بدنام کردن طالبان دانسته است. خالد همراز، سخنگوی دستگاه اطلاعاتی طالبان هم در پاسخ به آسوشیتدپرس حاضر به تایید یا رد بازداشت این زنان نشده است. فعالان حقوق زن در افغانستان چند روز بعد از آن ناپدید شده‌اند که تظاهراتی با عنوان مخالفت با حجاب اجباری در کابل برگزار کردند.

وحیده امیری، فعال دیگر حقوق زنان که در ماه‌های اخیر در سازماندهی تجمعات علیه طالبان نقش داشته در گفتگو با رسانه‌ها تاکید کرده است که تا پیش از انتشار ویدیوی خانم پریانی با او در تماس بوده و از گشت‌زنی طالبان در اطراف منزلش با خبر شده است. خانم امیری می‌گوید که بعد از انتشار ویدیو دیگر نتوانسته با خانم پریانی تماس بگیرد، چراکه گوشی او خاموش شده است. وی می‌گوید زمانی که باخبر شده است طالبان به صورت منزل به منزل برای بازداشت تجمع‌کنندگان حامی حقوق زنان می‌رود، تصمیم می‌گیرد تا مخفی شود. گاردین همچنین از حمله به منزل یک فعال زن دیگر خبر داده است. به نوشته گاردین این زن که برای حفظ امنیتش نام او پنهان مانده با خشونت شدیدی از سوی ماموران طالبان مواجه شده است.

بهانه برای پناهندگی؟

در حالی که نگرانی‌ها در مورد چندین فعال مدنی مفقود شده در افغانستان افزایش یافته است، دستگاه اطلاعات و امنیت امارت اسلامی (حکومت خودخوانده گروه شبه‌نظامی طالبان در افغانستان) بدون اشاره به نام این افراد یا سرنوشت آنها، به رسانه‌ها در مورد انتشار اخباری که از سوی این دستگاه «نادرست» توصیف شده‌اند، هشدار داده است. دستگاه اطلاعات و امنیت افغانستان بدون نام بردن از خانم پریانی و دیگر افراد مفقود شده، مدعی شده است که برخی افراد برای گرفتن پناهندگی اقدام به توهین به ارزش‌های دینی و ملی می‌کنند.

در بیانیه استخبارات طالبان آمده است: «برخی چهره‌ها برای خروج از کشور به ارزش‌های دینی و ملی توهین می‌کنند، اتهامات بی‌اساسی را علیه امارت اسلامی و نیرو‌های امنیتی وارد می‌کنند و از این‌رو می‌خواهند خود را برای رفتن به خارج از کشور مطرح کنند.» در ادامه این بیانیه آمده است: «متاسفانه برخی رسانه‌های به اصطلاح نیز در انتشار این ادعا‌ها به آن‌ها کمک می‌کنند. توهین به ارزش‌های دینی و ملی مردم افغانستان دیگر قابل تحمل نیست، امیدواریم رسانه‌ها با رعایت اصول ژورنالیستی از این‌گونه تبلیغات خودداری کنند.»

ابراز نگرانی سازمان ملل متحد

دفتر معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) روز شنبه با انتشار بیانیه‌ای در مورد ناپدید شدن دو فعال زن، تمنا زریاب‌پریانی و پروانه ابراهیم‌خیل که بر اساس گزارش‌ها، چهارشنبه شب از خانه‌های‌شان ربوده شدند، ابراز نگرانی کرد. این نهاد، از طالبان خواسته که تا در مورد محل آن‌ها معلومات ارایه کرده و از حقوق همه شهروندان افغانستان حفاظت کنند.

روز گذشته آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در سخنانی خطاب به طالبان شرط به رسمیت شناخته شدن حکومت این گروه شبه‌نظامی را احترام به حقوق بشر به ویژه زنان توصیف کرد. وی در اظهاراتی در نیویورک گفت: «برای طالبان ضروری است تا در راستای به رسمیت شناخته شدن و به دست آوردن کمک‌های خارجی برای مردم به حقوق بشر احترام بگذارند. لازم است که آنان به گونه کامل به حقوق زنان و دختران احترام بگذارند و در کل یک رویکرد مثبت در قبال حقوق بشر داشته باشند.»

دوشنبه هفته پیش نیز ۳۶ کارشناس حقوق بشر سازمان ملل متحد با صدور بیانیه‌ای نسبت به نقض سازمان‌یافته حقوق زنان در افغانستان ابراز نگرانی کردند. در این بیانیه آمده بود: «ما نسبت به تلاش‌های مستمر و سازمان‌یافته برای حذف زنان از حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در سراسر افغانستان ابراز نگرانی می‌کنیم.» در ادامه این بیانیه آمده است: «این نگرانی‌ها در مورد زنانی که از اقلیت‌های زبانی و مذهبی از جمله هزاره‌ها، تاجیک‌ها، هندو‌ها و دیگر اقلیت‌ها هستند تشدید می‌شود، چراکه تفاوت‌ها یا مشهود نبودن‌شان باعث آسیب‌پذیرتر شدن‌شان می‌شود.» شهرزاد اکبر، رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در گفتگو با گاردین می‌گوید: «مشخص است که طالبان حملاتش را به فعالیت‌های مدنی افزایش داده است، به ویژه به زنان که پیشتاز فعالیت‌های مدنی در افغانستان هستند.» وی معتقد است: «بیش از یک ماه است که می‌بینیم طالبان سرکوب مخالفان و حمله به اعتراضات را در سراسر افغانستان شدت بخشیده است. به تازگی گزارش‌هایی منتشر شده بود که معترضان در مزارشریف بازداشت شده‌اند و اتهام‌هایی در مورد شکنجه و آزار در طول بازداشت به بازداشت‌کنندگان وارد شده بود.»

سفر امیرخان متقی به نروژ

همزمان با سرکوب معترضان در کابل، یک هیات بلندپایه طالبان برای انجام گفتگو‌هایی با مقام‌های نروژ و احتمالا اتحادیه اروپا و امریکا برای تسهیل ارسال کمک‌های بین‌المللی به افغانستان به نروژ سفر کرده‌اند. بر اساس گزارش‌ها، هیات گروه شبه‌نظامی طالبان به ریاست امیرخان متقی، سرپرست امارت اسلامی (حکومت خودخوانده گروه شبه نظامی طالبان در افغانستان) روز شنبه برای شرکت در مذاکراتی که قرار است از امروز آغاز شود و تا سه‌شنبه ادامه پیدا کند به اسلو سفر کرده است. اتحادیه اروپا به تازگی دفتر نمایندگی خود را در کابل بازگشایی کرده است، اما در عین حال مقام‌های بروکسل تاکید می‌کنند که این بازگشایی به معنای به رسمیت شناختن طالبان نیست. در حالی که نروژ عضو اتحادیه اروپا نیست، اما گفته می‌شود که در این سفر مقام‌های طالبان با نمایندگان امریکا و اتحادیه اروپا هم دیدار خواهند کرد. به گزارش طلوع‌نیوز افغانستان، مونا جول، سفیر نروژی در سازمان ملل متحد گفت: «ما باید اطمینان یابیم که جامعه جهانی می‌تواند کمک‌های بشری را به میلیون‌ها تنی که در اوضاع بسیار بسیار بد بشری در افغانستان هستند، برساند. از همین‌رو ما این نشست را برگزار و از کشور‌ها و سازمان‌های دیگر نیز دعوت کردیم، اما در کل این کار به معنی مشروعیت بخشیدن به طالبان نیست، اما نیاز است که گفتگو‌ها انجام شوند.»

گزارش از شهاب شهسواری