ماجرای تعلیق یا لغو تحریم‌ها در برجام چیست؟

دیدارنیوز - بابک مجیدی: پس از آنکه چهارشنبه گذشته، محمدجواد ظریف در کلاب هاوس، درباره تعلیق تحریم‌ها در قرارداد برجام صحبت کرد، خبرگزاری فارس نوشت: «ظریف در کلاب هاوس اعتراف دردناکی کرده و گفته من در مجلس گفتم در برجام کلمه «تعلیق» وجود نداره. اشتباه از من بود، چهار بار کلمه تعلیق در برجام وجود دارد، ولی مذاکره کننده ما به من اطلاع نداده بود».

اما در کتاب راز‌های سر به مهر، جلد ششم، پیوست بیست، مجموعه سوال و جواب‌های برجامی، صفحه ۴۲۸ آمده:

«تحریم‌ها

درحالی که قرار بود هیج یک از تحریم‌ها تعلیق نشوند و مستقیما برداشته شود، چرا در متن برجام چندین بار کلمه تعلیق  (suspension) آمده است؟

در متن برجام هیچ جا از تعلیق تحریم نام برده نشده و همه جا به لغو مقررات تحریم اشاره شده و کلمه تعلیق صرفا در پیوست پنجم و آن هم درباره تحریم‌ها بلکه صرفا مربوط به «تصمیم سیاسی اتحادیه اروپا» است. در این پیوست که برنامه اجرای برجام را در بردارد، جمعا یک بار واژه suspended و سه بار کلمه Suspend دکر شده است.

بند ۱۶.۱ از پیوست ۵ که به برنامه اجرای برجام توسط اتحادیه اروپایی می‌پردازد: 

16. The European Union will:
16.1.: Terminate the provisions of Council Regulation (BU) No 267/2012 and suspend the corresponding provisions of Council Decision 2010/413/CFSP
specified in Sections 1.1.1-1.1.3; 1.1.5-1.1.8; 1.2.1-1.2.5; 1.3.1, 1.3.2 (in so
far as it concerns Articles 16 and 17 of Council Decision 2010/413/CFSP)
and 1.3.3; 1.4.1 and 1.4.2; 1.10.1.2 (in so far as it concerns Articles 39, 43,
43a of Council Regulation (EU) No 267/2012) of Annex II. EU Member
States will terminate or amend national implementing legislation as required.

اتحادیه اروپایی:
«مفاد آیین‌نامه اجرایی شماره ۲۶۷/۲۰۱۲ را لغو و مفاد متناظر در تصمیم شماره ۲۰۱۰/۴۱۳ شورای اتحادیه اروپایی را تعلیق خواهد کرد، به نحو مصرح در بخش‌های ۱.۱.۱-۱.۱.۳؛ ۱.۱.۵-۱.۱.۸؛ ۱.۲.۱-۱.۲.۵؛ ۱.۳.۱, ۱.۳.۲ پیوست شماره ۲ (تا جاییه که به مواد ۱۶ و ۱۷ تصمیم شماره ۲۰۱۰/۴۱۳ مرتبط می‌شود) و به نحو مصرح در بخش‌های ۱.۳.۳؛ ۱.۴.۱؛ ۱.۴.۲؛ ۱.۱۰.۱.۲ پیوست شماره دو (تا جایی که به مواد ۳۹، ۴۳، ۴۳ (الف) آیین نامه اجرایی شماره ۲۶۷/۲۰۱۲ مربوط می‌شود). دولت‌های عضو اتحادیه اروپایی در صورت لزوم اقدام به لغو یا اصلاح قوانین ملی اجرا کننده تصمیم و آیین‌ناماه اجرایی فوق الذکر خواهند نمود.»
بند ۱۶.۳ از پیوست ۵ که به برنامه اجرای برجام توسط اتحادیه اروپایی می‌پردازد: 

16.3.Remove individuals and entities set forth in Attachment 1 to Annex II of
this JCPOA from Annexes VIII and IX to Council Regulation (EU)
267/2012. Suspend the provisions of Council Decision 2010/413/CFSP
specified in Section 1.9.1 of Annex II in relation to individuals and entities
set forth in Attachment 1 to Annex II.

نام افراد و موجودیت‌های مشخص شده در الحاقیه شماره ۱ پیوست شماره دو این برجام را از ضمیمه‌های شماره ۸ و ۹ آیین‌نامه اجرایی شماره ۲۶۷/۲۰۱۲ اتحادیه اروپایی خارج خواهد کرد. اقدام به تعلیق مفاد شماره ۲۰۱۰/۴۱۳ CFSP شورای اتحادیه اروپایی، به شرح مصرح در بخش ۱.۹.۱ پیوست شماره دو در ارتباط با افراد و موجودیت‌های مندرج در الحاقیه شماره ۱ پیوست شماره دو خواهد نمود.
بند ۲۰.۱ از پیوست شماره ۵ که به برنامه اجرای برجام توسط اتحادیه اروپایی می‌پردازد: 

20.
20.1.The European Union will:
Terminate the provisions of Council Regulation (EU) No 267/2012 and
suspend the corresponding provisions of Council Decision 2010/413/CFSP
specified in Sections 1.1.4, 1.3.2 (in so far as it concerns Articles 15 and 18
of Council Decision and Articles 36 and 37 of Council Regulation); 1.5.1
and 1.5.2 (in so far as it concerns Ballistic Missiles restrictions); 1.6.1-1.9.1
of Annex II.

اتحادیه اروپایی:
اقدام به لغو مفاد آیین‌نامه اجرایی شماره ۲۶۷/۲۰۱۲ شورای اتحادیه اروپایی و تعلیق مفاد متناظر در تصمیم شماره ۲۰۱۰/۴۱۳ شورای اتحادیه اروپایی خواهد کرد. به شرح مصرح در بخش‌های ۱.۱.۴, ۱.۳.۲) تا جایی که به مواد ۱۵ و ۱۸ تصمیم شورا و مواد ۳۶ و ۳۷ آیین‌نامه اجرایی شورا مربوط می‌شود و بخش‌های ۱.۵.۱ و ۱.۵.۲ تا جایی که به  محدودیت‌های ناظر بر موشک‌های بالستیک مربوط می‌شود و بخش‌های ۱.۶.۱-۱.۹.۱ پیوست شماره ۲.

برای توضیح تفاوت در معنای این تعلیق، با تعلیق تحریم‌ها لازم است توضیح مختصری درباره نظام اعمال تحریم‌های اتحادیه اروپا ارائه شود. به لحاظ حقوقی، اعمال تحریم علیه کشوری دیگر، با سازوکار‌های قانونی مختلفی توسط نهاد‌های مختلف دنبال می‌شود. در اتحادیه اروپا که یکی از طرف‌های برجام است، برای اعمال هر تحریم دو اقدام قانونی مورد نیاز است: یک تصمیم شورا (Council Decision) که جنبه سیاسی دارد و یک آیین‌نامه حقوقی شورا (Council Regulation) که جنبه حقوقی - اجرایی دارد و از مبنای لازم‌الاجرایی در درون اتحادیه اروپایی برخوردار است. در تمام مجموعا چهار مورد ذکر کلمه تعلیق (Suspend)، اشاره به «تعلیق تصمیم سیاسی شورای اتحادیه اروپا» داشته و قبل از آن، مقررارت حقوقی شورا اختمام (Terminate) یافته است.

همانطور که در متن قرائت می‌شود این تعلیق، به تعلیق مذکور اشاره داشته و ارتباطی با تعلیق تحریم‌های اتحادیه اروپا ندارد. چراکه آیین‌نامه اجرایی تحریمی لغو شده است.

بند ۲۰۰۴ از پیوست ۵ که به برنامه اجرای برجام توسط اتحادیه اروپایی می‌پردازد: 

20.4.Terminate all provisions in Council Decision 2010/413/CFSP suspended on
Implementation Day.

اتحادیه اروپایی:
«کلیه مفاد مندرج در تصمیم شماره ۲۰۱۰/۴۱۳ CFSP شورای اتحادیه اروپایی که در «روز اجرا» تعلیق شده بود را لغو خواهد کرد.»
این بند نیز به وضوح در خصوص لغو تحریم‌های شورای اتحادیه اروپایی با اجرای برجام است.»

بخش اصلی صحبت‌های ظریف در کلاب هاوس را می‌توانید در فایل زیر بشنوید: