آهنگساز «گاو» و «آرامش در حضور دیگران» درگذشت

دیدارنیوز ـ دکتر هرمز فرهت که پسرعموی شاهین فرهت (دیگر آهنگساز و موسیقیدان برجسته ایرانی) است، سال ۱۳۰۷ در تهران به دنیا آمد و از دانشگاه معتبر UCLA آمریکا مدرک کارشناسی موسیقی گرفت. سپس به کالج میلز رفت و در رشته آهنگسازی درس خواند و سرانجام با مدرک دکتری از دانشگاه کالیفرنیا در لس‌آنجلس دانش‌آموخته شد.

مرحوم فرهت همزمان با درس خواندن نواختن سنتور و سه‌تار را نزد استادان حسین صبا و نصرالله زرین‌پنجه فراگرفت و از تابستان ۱۳۵۸ در دوبلین ایرلند رحل اقامت افکند. بسیار پیش از آن در قامت آهنگساز وارد سینمای ایران شده و برای فیلم‌هایی، چون «جنوب شهر» جلال مقدم، «گاو» و «آقای هالو» و «پستچی» و «دایره مینا» همگی به کارگردانی داریوش مهرجویی و «صادق‌کرده» و «آرامش در حضور دیگران» ناصر تقوایی موسیقی متن ساخته بود.

او پس از بازگشت به ایران از حوالی ۱۳۵۰ رئیس بخش موسیقی دانشگاه تهران و مدتی هم در دانشگاه یوسی‌ال‌ای دانشیار بود. پایان‌نامه دکتری مرحوم فرهت با عنوان «مفهوم دستگاه در موسیقی ایران» در ۱۹۹۰ در انتشارات دانشگاه معتبر کمبریج در بریتانیا به چاپ رسید و از مهم‌ترین نوشته‌ها درباره موسیقی ایرانی در دنیا شد. نسخه فارسی این کتاب هم به کوشش مهدی پورمحمد در تهران منتشر شد و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت.

زنده‌یاد فرهت سال ۱۳۹۷ پس از حدود ۴۰ سال دوری به ایران بازگشت و همان زمان در یک گفتگو درباره این سفر چنین گفت: «من برای یک دیدار کاملا خصوصی آمده بودم و فکر نمی‌کردم حضورم در ایران تا این اندازه واکنش داشته باشد. به هر حال، من این توجه را قدر می‌دانم و خوشبختم از ملاقات با موسیقیدانان و کسانی که به موسیقی علاقه‌مندند، به ویژه آهنگسازان. چون معتقدم آتیه موسیقی ایران در کار آهنگسازی است نه هیچ چیزِ دیگر.»

پروفسور فرهت در همان گفتگو درباره اینکه آیا ممکن است بیشتر در عرصه موسیقی ایران فعالیت کند، در کمال فروتنی گفته بود: «اولا من یک شخصِ خیلی کم‌اهمیت در موسیقی ایران هستم و در ثانی در موقعیتی نیستم که بتوانم نقشی را به عهده بگیرم. من پیرتر از آنم که بتوانم آتیه‌ای برای خودم در هر کجا – به ویژه ایران - که متاسفانه مقیم آن نیستم، در نظر بگیرم.»

مراسم بزرگداشت فرهت هم اردیبهشت ۹۷ در خانه هنرمندان ایران با حضور چشمگیر بزرگان موسیقی ایران برگزار شد و وی در آن گفت: «ما ایرانی‌ها فرهنگ و تمدن کهن داریم و متون متعدد از فرهنگ و تمدن ما برجا مانده است. امیدوارم مردم ما همواره باعزت زندگی کنند. متاسفانه تاریخ موسیقی ما عموما فاقد آهنگساز است. با این که ما نوازنده‌های خوبی داشته و داریم، اما باید قبول کنیم همواره مجری موسیقی بوده‌ایم. بسیاری از نوازنده‌های ما بداهه‌نوازی کرده‌اند، اما این‌ها ساخته و پرداخته ذهن‌شان بوده است.»