معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: معاونت حقوقی ریاست جمهوری پیگیر موضوع واگذاری تالاب‌ها به وزارت نیرو هست و از سویی دیگر موضوع منحرف کردن مسیر رودخانه‌ها در کشور افغانستان و نگرانی از وضعیت تالاب هامون توسط وزارت نیرو و وزارت امور خارجه درحال پیگیری است.
دیدارنیوز ـ احمد لاهیجان زاده در نشست خبری که امروز در سازمان حفاظت محیط زیست به صورت آنلاین برگزار شد، درباره موضوع واگذاری تالاب‌ها به وزارت نیرو اظهار کرد: آقای جهانگیری - معاون اول رییس جمهوری- از معاونت حقوقی ریاست جمهوری خواستند که به این موضوع ورود کنند. از این‌رو جلسه‌ای در ریاست جمهوری برگزار و دیدگاه‌های سازمان محیط زیست و سازمان جنگل‌ها در آن ارائه شد.
وی ادامه داد: تا جایی که ما اطلاع داریم موضوع واگذاری تالاب‌ها به وزارت نیرو منتفی شده است. به هر حال تا زمانی‌که به‌صورت رسمی این موضوع به ما و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ نشود، نمی‌توانیم اظهارنظر نهایی کنیم.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست درمورد تالاب انزلی که پیش از این به وزارت نیرو واگذار شده بود، تصریح کرد: سند تالاب انزلی به آب منطقه‌ای واگذار شده بود که به لحاظ قانونی این امکان وجود ندارد و باید وزاتخانه قائم مقام دولت باشد. از این‌رو اداره ثبت نیز اعلام کرد که در انتقال سند انزلی به آب منطقه‌ای اشتباهی صورت گرفته است و این سند قانونی نیست.
لاهیجان‌زاده در بخش دیگری از صحبت‌های خود در پاسخ به این پرسش ایسنا که آیا حداقل حق‌آبه تالاب‌ها که ۱۱ میلیارد مترمکعب است از سوی وزارت نیرو به محیط زیست پرداخت شده است یا خیر؟ توضیح داد: به‌طورکلی این ۱۱ میلیارد متر مکعب عدد تجمعی برای میزان حق‌آبه است. در سال آبی جاری حوضه‌های آبریز میزان متفاوتی از حق‌آبه را دریافت کرده‌اند. برای مثال تالاب شادگان و هورالعظیم موفق به دریافت حق‌آبه خود شده‌اند، ولی برخی دیگر از تالاب‌ها حداقل حق‌آبه را نیز دریافت نکرده‌اند.
وی تاکید کرد: برنامه ما این است که حق‌آبه تالاب‌ها را مورد به مورد از وزارت نیرو پیگیری کنیم.
لاهیجان‌زاده در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره چگونگی پرداخت حق‌آبه محیط زیست در دوران خشکسالی توضیح داد: تا قبل از سال ۱۳۹۶ که قانون حفاظت و احیای تالاب‌ها به تصویب رسید، حق‌آبه تالاب‌ها جایگاه قانونی نداشت و این موضوع به‌صورت چانه‌زنی با وزارت نیرو و سایر موضوعات حقوقی مطرح می‌شد. یکی از اتفاقات بزرگ در حوزه محیط زیست به‌رسمیت شناختن حق‌آبه تالاب‌ها طی چند سال اخیر است. بر این اساس سازمان حفاظت محیط زیست باید حق‌آبه تالاب‌ها را مشخص و وزارت نیرو آن را تامین کند.
وی تصریح کرد: سازمان حفاظت محیط زیست حق‌آبه تالاب‌های بزرگ و مهم را تعیین و به وزارت نیرو ابلاغ کرده است. به‌طور کلی ۱۱ میلیارد مترمکعب به عنوان حداقل حق‌آبه محیط زیست تعیین شده است که تقریبا طی سال گذشته این میزان تامین شد، اما امسال حق‌آبه محیط زیست تحت تاثیر کاهش بارش‌ها در کشور قرار گرفته است.
معاون دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه ما سه برنامه برای پرداخت حق‌آبه تالاب‌ها در دوران ترسالی، خشکسالی و شرایط نرمال بارش داریم، اظهار کرد: ما قصد داریم که حق‌آبه محیط زیست متناسب با شرایط کم‌بارشی در کشور پرداخت شود، اما به هرحال حق‌آبه کشاورزی، صنعت و... قدمت طولانی‌تری نسبت به حق‌آبه محیط زیست دارند. از این‌رو ممکن است تامین این حق‌آبه زمان‌بر باشد.
لاهیجان‌زاده با اشاره به اینکه منبع آب تعداد زیادی از تالاب‌های کشور به‌ویژه در مناطق کویری بارش‌ها است، گفت: متاسفانه کم‌بارشی سبب می‌شود که این تالاب‌ها را از دست دهیم. از سویی دیگر برخی از تالاب‌ها مانند بختگان در پایاب رودخانه‌ها قرار دارند. برای آنکه آب به اینگونه تالاب‌ها برسد باید مسیری طولانی حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر را طی کند. متاسفانه در این مسیر کشاورزان آب را برداشت می‌کنند و در نهایت حق‌آبه تالاب به‌طور کامل به آن نمی‌رسد.
وی افزود: برای جلوگیری از این اتفاق با وزارت نیرو توافق کرده‌ایم که به محض اتمام بارش، آب به سمت تالاب رها شود تا این آب توسط کشاورزان برداشت نشود علاوه بر این‌ها در کارگروه سازگاری با کم آبی حق‌آبه ۲۸ استان تالابی را مشخص کردیم و منتظر تصویب دولت هستیم.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره طرح جامع احیای زاینده‌رود و تالاب گاوخونی توضیح داد: طرح جامع مدیریت تالاب گاوخونی تهیه شده و به‌تصویب شورای برنامه‌ریزی استان اصفهان رسیده است. بر این اساس طرح احیا و نجات این دو حوضه آبی به دستور ریاست جمهوری از سال گذشته در دستور کار قرار گرفته است.
به گفته وی محوریت اجرای طرح جامع زاینده‌رود و تالاب گاوخونی برعهده وزارت نیرو است، اما سازمان حفاظت محیط زیست نیز در این امر مشارکت دارد.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست درباره تاثیر آبگیری سد کمال خان بر حق‌آبه دریاچه هامون گفت: ساخت این بند در سال ۱۳۵۱ آغاز شد، ولی به علت همزمانی با جنگ داخلی افغانستان متوقف شد و در نهایت در زمستان سال گذشته با حجم ۵۵ میلیون متر مکعب آب آغاز به کار کرد.
وی تصریح کرد: مقامات افغانستانی «کمال خان» را یک «بند» می‌دانند نه یک «سد» چراکه ۵۵ میلیون متر مکعب نسبت به آورده رود هیرمند عدد ناچیزی است بنابراین ساخت این بند نگران‌کننده نیست.
لاهیجان‌زاده با بیان اینکه از سویی دیگر تصمیم دولت افغانستان برای منحرف کردن مسیر رود به سمت اراضی این کشور نگران‌کننده است و حفر کانال نیز آغاز شده است، گفت: پیگیری این موضوع به‌صورت کنسرسیوم به وزارت امورخارجه و وزارت نیرو محول شده است و اسفند ماه سال گذشته در کابل جلسه برگزار و توافقاتی انجام شد. قرار است جلسه دیگری در آینده نزدیک در ایران برگزار شد. قرار است محتوای مذاکرات و نتیجه آن صرفا از طرف وزارت خارجه اعلام شود.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به وضعیت بارش‌ها در کشور اظهار کرد: میزان بارش‌ها در کشور تا ۱۸ اردیبهشت ماه ۱۴۱.۳ میلیمتر گزارش شده است که نسبت به میانگین بلند مدت ۳۸ درصد و نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۵۳ درصد کاهش یافته است. از سویی دیگر فصل بارش در کشور رو به اتمام است و فقط ۵۸ درصد از ظرفیت سد‌های کشور تاکنون آبگیری شده‌اند.
وی افزود: از سویی دیگر گرما نیز در کشور زودتر از موعد آغاز شده و در نتیجه آن تبخیر افزایش یافته است. این موضوع روی وضعیت تالاب‌ها و دریاچه‌ها اثرگذار است.
لاهیجان‌زاده با بیان اینکه مطالعات پهنه‌بندی و تعیین اولویت‌های استقرار تاسیسات نمک‌زدایی در سواحل جنوبی در استان‌های هرمزگان و بوشهر به اتمام رسیده است، تصریح کرد: رویکرد دولت بر اساس اسناد بالادستی یک رویکرد دریامحور است و تمهیدات لازم برای این موضوع درنظر گرفته می‌شود.
وی با اشاره به اینکه یکی از زیربنا‌های توسعه دریامحور ایجاد تاسیسات آب‌شیرین‌کن است، گفت: این موضوع با حساسیت رصد می‌شود تا زیستگاه‌های حساس ما تحت تاثیر قرار نگیرند. سازمان حفاظت محیط زیست پهنه‌هایی را که در آن‌ها امکانات استقرار تاسیسات آب‌شیرین‌کن وجود دارد را شناسایی کرده است. دستورالعمل سیستم‌های آب‌شیرین‌کن نیز تدوین شده است.
لاهیجان‌زاده در ادامه گفت: یکی از اقدامات مهم ما تهیه اطلس زیستگاه‌های ساحلی - دریایی خلیج فارس و دریای عمان است که طی یک ماه آینده به چاپ خواهد رسید علاوه بر آن تهیه اطلس دریای خزر نیز در دستور کار قرار دارد و فاز اول آن نیز درحال اجرا شدن است.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به آخرین وضعیت دریاچه ارومیه اظهارکرد: درحال حاضر تراز دریاچه ارومیه ۱۲۷۱.۳۹ است. این تراز در مدت مشابه طی سال گذشته ۱۲۷۱.۸۹ گزارش شده است. از سویی دیگر تراز اکولوژیک دریاچه ۱۲۷۴.۱ است و پیش‌بینی شده تا سال ۱۴۰۶ دریاچه به این تراز برسد.
وی ادامه داد: تراز دریاچه ارومیه در سال ۱۳۹۲ به عدد ۱۲۷۰.۵ رسیده بود که کاهش چشمگیری داشت، اما درحال حاضر تراز دریاچه ارومیه ۱۳۰ سانتیمتر افزایش یافته است.
لاهیجان‌زاده در ادامه تصریح کرد: بر اساس بررسی‌های انجام شده اگر شرایط دریاچه ارومیه همان شرایط منتهی به سال‌های ۹۲ و ۹۳ بود، این دریاچه تا سال ۱۳۹۹ به‌طور کامل خشک می‌شد، اما با تشکیل ستاد احیای دریاچه در فاز اول روند خشک شدن متوقف شد و در مرحله دوم افزایش راندمان آب دریاچه در دستور کار قرار گرفت. بر این اساس مصرف آب در بخش کشاورزی حدود ۳۵ تا ۳۹ درصد کاهش و درمقابل بهره‌وری کشاورزی افزایش یافت.
وی افزود: از سال ۹۲ تاکنون کشور دوره‌های خشکسالی و ترسالی را در کشور داشته‌ایم بنابراین خشکسالی فعلی دلیل بر این نیست که شرایط دریاچه به وضعیت سال ۱۳۹۲ برمی‌گردد. درشرایطی اکنون تراز دریاچه ارومیه افزایش یافته است که هنوز پروژه‌های سازه‌ای وارد مدار نشده‌اند. با احداث سد کانی‌سیب که در حال آبگیری است حدود ۶۰۰ تا ۶۵۰ میلیون متر مکعب آب وارد دریاچه می‌شود.
به گفته لاهیجان‌زاده علاوه بر این تصفیه‌خانه شهر ارومیه نیز حدود ۹۵ درصد و تصفیه‌خانه شهر تبریز ۸۰ تا ۸۵ درصد پیشرفت داشته است که با اتمام این دو پروژه پساب این دو شهر نیز وارد دریاچه خواهد شد و با این حساب در مجموع حدود ۷۰۰ میلیون متر مکعب آب به دریاچه ارومیه خواهد رسید.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در بخش دیگری از صحبت‌ها خود اظهار کرد: درحال حاضر سازمان حفاظت محیط زیست به دنبال انجام مطالعات طرح‌های جامع مدیریت و احیای تالاب‌ها است. درحال حاضر این مطالعات برای ۳۴ تالاب درحال انجام است که از این بین مطالعات مربوط به ۱۹ تالاب به اتمام رسیده است علاوه بر آن طرح جامع تالاب میانکاله، طرح جامع تالاب انزلی و طرح جامع تالاب زریوار به تصویب رسیده است.
لاهیجان زاده در بخش دیگری از این نشست خبری در پاسخ به پرسشی درباره توسعه پرورش گونه مهاجم تیلاپیا در کشور اظهار کرد: سازمان شیلات معتقد است که گونه‌ای از ماهی تیلاپیا غیرمهاجم و البته اقتصادی است. از این‌رو شیلات اصرار بر پرورش این گونه از تیلاپیا را دارد. از سویی دیگر سازمان حفاظت محیط زیست مجوزی را به‌صورت مشروط برای چهار استان کویری کشور صادر کرده است و قرار بود که سازمان شیلات با دریافت این مجوز گزارش ارزیابی ریسک پرورش اینگونه از تیلاپیا را به سازمان محیط زیست ارائه دهد تا بر این اساس درخصوص پرورش یا عدم پرورش تیلاپیا در کشور تصمیم بگیریم.
وی تصریح کرد: از آنجایی که سازمان شیلات هنوز نتیجه مطالعات خود را به سازمان محیط زیست ارائه نداده است، ما هیچگونه مجوز جدیدی برای پرورش گونه تیلاپیا در کشور صادر نکرده‌ایم.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه با اشاره به پایش خلیج فارس و دریای عمان تصریح کرد: سال ۲۰۰۵ آخرین باری بود که خلیج فارس و دریای عمان پایش شدند. درحال حاضر قراردادی با پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی منعقد شده است تا سالی دو بار خلیج‌فارس و دریای عمان با کشتی تحقیقاتی خلیج فارس پایش شوند.
وی ادامه داد: از این رو به مدت چهارسال و به‌صورت پیاپی خیلج فارس و دریای عمان پایش خواهند شد تا به یک بانک اطلاعاتی از داده‌های مختلف با پارامتر‌های متنوع از خلیج فارس و دریای عمان برسیم.
لاهیجان‌زاده در ادامه درخصوص پایش دریای خزر توضیح داد: محیط زیست دریای خزر همواره به‌عنوان یکی از نگرانی‌های سازمان حفاظت محیط زیست بوده است. از این‌رو در سال ۱۳۸۲ کنوانسیون تهران با اصرار سازمان محیط زیست برای حفاظت از محیط زیست دریای خزر به‌تصویب رسید و پنج کشور حاشیه خزر نیز عضو آن هستند.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: قرار است که به‌زودی دریای خزر توسط یک کشتی پایش و مسائل مرتبط با محیط زیست آن بررسی شود. از سویی دیگر این کشتی به سمت هر پنج کشور حاشیه خزر خواهد رفت تا آن‌ها را نیز همراه کند. حرکت این کشتی نیز از کشور آذربایجان آغاز می‌شود.
وی در ادامه درباره مرگ فک‌های خزری در کشور روسیه نیز گفت: ما با این کشور مکاتبه کرده‌ایم تا اطلاعات دقیقی درباره چرایی مرگ و میر فک‌ها ارائه دهند.
لاهیجان‌زاده در ادامه این نشست درباره ثبت حوضچه‌های یک، دو و سه تالاب هورالعظیم در کنوانسیون رامسر تصریح کرد: پیگیری‌های زیادی برای ثبت این حوضچه‌ها انجام شده است، اما تفاوت تالاب هورالعظیم با سایر تالاب‌های کشور که به ثبت کنوانسیون رامسر رسیده‌اند، این است که هورالعظیم یک تالاب مرزی است و برای ثبت آن باید دستگاه‌های امنیتی نیز نظر دهند. به هر حال تالاب هورالعظیم کاملا شرایط تصویب یا قرار گرفتن در لیست تالاب‌های ثبت شده را دارد.
به گفته وی اقداماتی برای جلوگیری از ورود فاضلاب خام به تالاب شادگان صورت گرفته و پروژه راه‌اندازی تصفیه‌خانه فاضلاب شهر شادگان ۹۰ درصد پیشرفت داشته است.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در بخش دیگری از این نشست خبری درباره جمع‌آوری گیاه مهاجم «آزولا» از سطح تالاب انزلی گفت: اعتباری حدود ۱۲ میلیارد تومان برای این امر درنظر گرفته شده است. از این‌رو در تلاش هستیم تا با همکاری وزارت دفاع و با استفاده از وسیله‌ای که مانند کمباین عمل می‌کند، این گیاه مهاجم را از سطح تالاب جمع‌آوری کنیم.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به رصد وضعیت زیست محیطی جزیره ابوموسی توضیح داد: طی سال گذشته برای تهیه نقشه و شناسنامه جزایر ابوموسی، هرمز، هنگام و لارک اقداماتی صورت گرفت و درحال حاضر بر اساس این شناسنامه می‌توانیم وضعیت محیط زیست خشکی، ساحلی و دریایی تا عمق ۱۰ متری دریا را از نظر مخاطرات و تهدید‌هایی که در محیط زیست این جزایر وجود دارد، مشخص و بررسی کنیم. از سوی دیگر در حال تهیه طرح پایش و حفاظت از زیستگاه‌های ساحلی تخمگذاری لاک پشت دریایی در جزایر ابوموسی، سیری، هرمز، هنگام، فارور و بنی فارور هستیم.
