بسیاری از ما انسان‌ها، با شرایط معمولی فیزیکی به دنیا می‌آییم. چند دهه کار و زندگی می‌کنیم و در نهایت از دنیا می‌رویم. اما ما معمولی‌ها، گاهی شرایط برای افرادی که دارای تفاوت‌های جزئی با ما هستند را سخت می‌کنیم. مثلاً انسان‌هایی دارای مشکلات شنوایی، بینایی، ذهنی یا حرکتی را معلول و کم‌توان می‌پنداریم...
دیدارنیوز ـ اگر به این قضیه از زاویه دید دیگری نگاه کنیم، این افراد به دلیل تلاش دوچندان خود برای رسیدن به موفقیت، شایستگی بیشتری نسبت به ما معمولی‌ها دارند. البته این موفقیت‌ها به دست نخواهد آمد مگر با آموزش، تسهیلگری و هدایت قشر خاصی به اسم "معلمان استثنایی".
در آستانه روز معلم، پای صحبت یکی از معلمان آموزش استثنایی بوشهر نشسته‌ایم تا از شرایط کاری در این حوزه خاص برایمان بگوید. مریم کیایی گفت: «به دانش آموزانی که نسبت به افراد همسن خود دارای تفاوت‌هایی مثل دسیبل شنوایی پایین تر، بینایی کم‌تر یا بهره هوشی ضعیف تری هستند، دانش آموزان استثنایی گفته می‌شود. اگرچه این افراد دارای تفاوت‌هایی با دیگر گروه‌های آموزشی هستند، اما این به معنای عدم توانایی آن‌ها نیست.»
کیایی که سابقه ۱۷ سال تدریس برای دانش آموزان استثنایی، به ویژه آموزش به کودکان آسیب دیده شنوایی دارد، کرونا را فرصتی مناسب برای توسعه آموزش استثنایی می‌داند و می‌گوید: «در ایام کرونا و با توجه به تعطیلی آموزش حضوری، مبحث محتوا و کیفیت آموزش مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. انتقال تدریس به سامانه شاد باعث نزدیکی بیشتر معلمان، دانش‌آموزان و خانواده‌ها به عنوان سه راس هرم آموزشی شده است. ما معلم‌ها هم با تولید محتوای آموزشی با کیفیت مثل کلیپ، فیلم و انیمیشن سعی می‌کنیم کیفیت خوبی را ارائه دهیم.»
وی افزود: «خوشبختانه بعد از شروع شیوع کرونا، با برنامه ریزی سازمان آموزش و پروش استثنایی، دوره‌های متعدد آموزشی مباحث الکترونیک، کامپیوتر و تولید محتوا برگزار شد تا معلمان هم از نظر استفاده از ابزار و هم از نظر آموزش آنلاین آمادگی خوبی داشته باشند. تمام تلاش ما این است تا آموزش خوبی به دانش آموزان خود بدهیم و سعی می‌کنیم به شکل آنلاین، تلفنی و حتی در صورت امکان به صورت حضوری این کار را انجام دهیم.»
اگر به دانش‌آموزان استثنایی فرصت برابر آموزشی داده شود، آن‌ها می‌توانند از حالت مصرف کننده به نیرو‌های پویا و سازنده جامعه تبدیل شوند. شاید معلمان آموزش استثنایی، این موضوع را بیشتر از هر کس دیگری درک کرده‌اند و به همین علت نیز تدریس را نه از سر انجام وظیفه سازمانی، بلکه از روی عشق و برای تربیت انسان‌هایی با توانایی‌های ویژه انجام می‌دهند.
مریم کیایی در خصوص سختی کار در مدارس استثنایی گفت: «واقعاً تا حالا به سختی‌های این کار فکر نکرده ام. یکی از سخت‌ترین قسمت‌ها در حوزه کاری من (دانش آموزان آسیب دیده شنوایی)، شروع آموزش زبان اشاره و لب‌خوانی به آن‌ها است. کودکان در مقطع پیش‌دبستانی یا کلاس اول، چون پیش از این هیچ آموزشی ندیده‌اند، کار را کمی سخت می‌کنند. آموزش غیرحضوری نیز به سختی این فرآیند اضافه کرده است چرا که در شرایط حضوری، این موضوع با ارتباط مستقیم با دانش آموزان ساده‌تر بود.»
این معلم عنوان می‌کند: «البته روز‌های اول کرونا، آموزش آنلاین به ویژه برای برقراری ارتباط با دانش‌آموزان خیلی دشوار و پیچیده به نظر می‌رسید، اما به مرور و با کسب تجربه و همفکری همکاران، این شرایط نیز ساده‌تر شد.»
او همچنین اضافه کرد: «معمولاً ما معلم‌های استثنایی عاشق شغلمان هستیم و این علاقه باعث می‌شود تا کار را با عشق و علاقه جلو ببریم و زیاد به سختی‌های آن فکر نکنیم. در واقع ما معلم‌های استثنایی با توجه به سطح متفاوت دانش‌آموزانمان از نظر یادگیری، علاوه بر تسلط بر مبانی آموزشی باید توانایی‌ها و خلاقیت‌های دیگری نیز داشته باشیم و این موضوع جز با علاقه به کار شدنی نیست.»
کیایی خاطرنشان کرد: «از سوی دیگر معلم‌های استثنایی در بخش آسیب دیده شنوایی، بعد از یادگیری مفاهیم می‌بایست آن‌ها را به زبان اشاره ترجمه کنند. یعنی باید به این زبان نیز تسلط داشته باشند تا بتوانند مفاهیم را به دانش‌آموزان منتقل کنند.»
معلم مدارس استثنایی بوشهر اظهار کرد: «خوشبختانه سطح معلمان آموزش استثنایی در بوشهر قابل توجه است؛ به طوری که توسط سازمان آموزش استثنایی کشور، تدریس دروس مختلفی از کلیه پایه‌های آموزشی بر عهده من و همکاران من در بوشهر گذاشته شده تا در سامانه شاد برای استفاده همه‌ی دانش‌آموزان بارگزاری شود.»
وی با اشاره به حمایت از این حوزه در سطوح مختلف مدیریتی استان اظهار کرد: «مدیران آموزش استثنایی استان بوشهر حداکثر تلاش خود را برای ارتقاء سطح این حوزه انجام داده‌اند و در ایام کرونا، به طور ویژه سعی کرده‌اند امکانات مورد نیاز آموزشی و مالی را تامین کنند. انسجام مدیران و کارشناسان اداره آموزش استثنایی استان و کادر آموزشی در مدارس استثنایی باعث شده تا امروز این شرایط راضی کننده باشد.»
آموزش به کودکان استثنایی، انسان‌های خاصی را می‌طلبد. کسانی که سرِ کلاس آمدنشان نه از سر تکلیف است، که از جان هم مایه می‌گذارند. ارزش این معلم‌ها جایی دوچندان می‌شود که در آخرین لحظات مصاحبه، نه مطالبات صنفی را مطرح کردند و نه از وضع معیشتی معلمانی گفتند که همه از آن آگاهیم. دغدغه اصلی آن‌ها، رشد دانش‌آموزانشان است. دانش‌آموزانی که تنها با قدری توجه از سوی جامعه و تصمیم‌گیران سطوح بالا، می‌توانند کار‌های بزرگی را برای ایرانِ عزیز رقم بزنند.
مریم کیایی در انتها با گفتن این جملات یادآور شد: «کودکان استثنایی چه ناشنوا، چه نابینا و چه دانش‌آموزان آسیب‌دیده ذهنی و جسمی و گروه‌های دیگر نباید به عنوان افرادی که مشکل دارند دیده شوند. دانش‌آموزان ما از حیث آموزشی در سطح بالایی قرار دارند. حتی برخی دانش‌آموزان ما موفق به تحصیل در مدارس تیزهوشان و دانشگاه‌های دولتی نیز شده‌اند.»
وی تاکید کرد: «به عنوان یک معلم وقتی می‌بینم دانش‌آموزانم از من الگو می‌گیرند پس من هم با تلاش سعی می‌کنم سطح خود را در زمینه‌های ورزشی، شغلی، علمی و تربیتی بالا ببرم و به آن‌ها جسارت بروز دادن توانایی‌هایشان را بدهم. ما دانش آموزان بسیار مستعدی در در زمینه‌های مختلف مثل تئاتر، سرود، ورزش، قرآن و... داریم که در سطح کشوری نیز دارای مقام هستند، پس باید به آن‌ها بهای بیشتری داده شده و از استعداد‌های آنان حمایت لازم صورت بگیرد.»
