نگاهی دقیق به گذشته پر رمز و راز مریخ

دیدارنیوز ـ به نقل از دیلی میل، همانطور که در تصاویر به اشتراک گذاشته شده توسط مریخ نورد استقامت ناسا مشاهده می‌شود، مریخ یک سیاره بیابانی پوشیده از غبار است که هیچ نشانه واضحی از حیات در آن وجود ندارد، اما این مریخ نورد در حال کشف منطقه‌ای است که زمانی دلتایی بوده که از طریق جریان آب تشکیل شده است.

در زمانی که مریخ رودخانه و دریاچه داشت، نور خورشید ضعیف‌تر از امروز بود و سیاره سرخ یک سوم نور آفتابی که امروزه ما در زمین از آن بهره می‌بریم، دریافت می‌کرد.

با وجود شواهد گسترده به دست آمده از مریخ نورد‌ها در چندین ماموریت، این اطلاعات به دست آمده که آب ۳.۷ میلیارد سال پیش در آنجا جریان داشته، اما اطلاعات کمی در مورد اینکه مریخ چگونه این آب‌ها را نگهداری کرده و سپس به مرور زمان از دست داده در دسترس است.

در این مطالعه جدید که به رهبری محققان "دانشگاه شیکاگو" انجام شده است محققان مطرح کردند که مریخ ممکن است یک لایه نازک از ابر‌های یخی و در ارتفاع زیاد دارا بوده باشد که باعث ایجاد اثر گلخانه‌ای شده باشند.

"ادوین کایت" (Edwin Kite) نویسنده تحقیق گفت: بین شواهد ما و توانایی ما در توضیح آن از نظر فیزیک و شیمی، یک رابطه قطع شده وجود دارد. این فرضیه تا حد زیادی به دنبال برطرف کردن این شکاف است.

مریخ نورد استقامت در طول ماموریت خود به حفاری سنگ‌هایی که ممکن است حاوی نشانه‌های قابل توجهی از حضور میکروب‌ها در میلیارد‌ها سال پیش باشد، خواهد پرداخت.

طی این مطالعه دانشمندان یک مدل رایانه‌ای برای بازآفرینی جو مریخ باستانی ایجاد کردند. یک مدل کامپیوتری سه بعدی از جو آن و همانطور که بیش از سه میلیارد سال پیش بود، نشان داد که یک سری ابر‌های پراکنده و دارای ارتفاع زیاد شبیه به ابرخطی (دنباله سپیدرنگی که هواپیمای در آسمان از خود باقی می‌گذارد) داشته است. این توده‌های ابر مانند در جایی ایجاد می‌شوند که دمای زیر صفر، قطرات آب را پیش از آنکه فرصت تبخیر پیدا کنند، منجمد کند.

دکتر کایت گفت: این کشف همچنین برای تغییر آب و هوا در زمین و جستجوی حیات فرازمینی در سایر سیارات و قمر‌ها پیامد‌هایی دارد. مریخ "سیاره آبی دیگر" لقب گرفته است و اعتقاد بر این است که شباهت زیادی به زمین داشته است. اما نظریه‌های موجود در مورد آن که "دنیای آبی" بوده هرگز کاملاً صحیح نبوده است. یک تئوری نشان می‌دهد که یک سیارک بزرگ به این سیاره برخورد کرده و انرژی جنبشی کافی آزاد کرده تا آن را گرم کند و اجازه دهد آب آزادانه جریان یابد، اما با این حال محاسبات نشان می‌دهد این موضوع آنقدری سبب گرما شده که آّب فقط توانسته تا دو سال جریان داشته باشد.

رد رود‌ها و دریاچه‌ها که توسط مریخ نورد‌های مختلف ناسا مشاهده شده و مشاهدات مداری نشان داده است که آب مایع احتمالاً حداقل صد‌ها سال باقی مانده است. ابر‌های خطی در گرم شدن کره زمین نقش بسزایی دارند و همزمان که اشعه مادون قرمز را از سطح زیر جذب می‌کنند باعث می‌شوند نور خورشید تقریباً بدون مانع عبور کند.

دکتر کایت افزود: حتی مقدار کمی ابر در جو می‌تواند به طور قابل توجهی درجه حرارت یک سیاره را افزایش دهد. اثر گلخانه‌ای در مریخ مشابه کربن دی اکسید در جو زمین است. این ایده اولین بار در سال ۲۰۱۳ مطرح شد، اما کنار گذاشته شد. همچنین این ادعا مطرح شد که این امر فقط در صورتی که ابر‌ها ویژگی‌های غیرقابل قبولی داشته باشند کارساز خواهد بود.

آزمایش‌ها حاکی از آن است که آب باید بیش از آنچه معمولاً در زمین باقی می‌ماند در جو باقی بماند بنابراین کل احتمال غیرممکن به نظر می‌رسد.

محققان اکنون قطعه گمشده این پازل را شناسایی کرده‌اند. آن‌ها دریافتند که ابر‌های دارای ارتفاع زیاد مملو از یخ می‌توانند منجر به اثر گرم شدن شده باشند. این برای گرم کردن سیاره کافی است تا آب بتواند روی سطح آن جریان یابد.

دکتر کایت گفت: در مدل‌ها، این ابر‌ها رفتاری کاملاً شبیه به زمین دارند. اما ساخت مدل‌های مبتنی بر شهود زمینی کارساز نیست. شرایط آنجا اصلا شبیه چرخه آب زمین نیست که طی آن آب به سرعت بین جو و سطح حرکت کند. روی زمین (جایی که آب تقریباً سه چهارم سطح آن را پوشانده است) آب بین اقیانوس و جو و خشکی به سرعت و ناهموار حرکت می‌کند. چرخش‌ها و گرداب‌ها به این معنی است که بعضی از مکان‌ها مانند صحرا بیشتر خشک هستند و برخی دیگر مانند آمازون مرطوب و خیس هستند. در مقابل مریخ حتی در اوج سکونت خود آب بسیار کمتری در سطح خود داشته است.

دکتر کایت گفت: مدل ما نشان می‌دهد که وقتی آب به جو اولیه مریخ منتقل شود، برای مدت طولانی و نزدیک به یک سال در آن جا می‌ماند و این موضوع شرایط را برای ایجاد ابر‌های با ارتفاع زیاد با عمر طولانی فراهم می‌کند.

استقامت باید بتواند این ایده را با تجزیه و تحلیل سنگریزه‌ها برای بازسازی فشار جوی گذشته در مریخ آزمایش کند. درک کامل این داستان و دریافتن این موضوع که چگونه سیاره مریخ گرما و جو خود را زمانی به دست آورده و سپس از دست داده است می‌تواند به دانشمندان در درک بهتر گذشته سیاره یاد شده کمک کند.

دکتر کایت افزود: مریخ مهم است، زیرا تنها سیاره‌ای است که می‌دانیم توانایی پشتیبانی از زندگی را داشته و سپس آن را از دست داده است.

یافته‌های این مطالعه در مجله" Proceedings of the National Academy of Science "منتشر شده است.