معاون وزیر خارجه پیشین آمریکا در گفتگو با ایرنا، شروع مذاکرات برای بازگشت این کشور به برجام را یک خبر خوب توصیف کرد و گفت تسریع در مذاکرات وین به نفع منطقه است.
دیدارنیوز ـ فرانک ویزنر که چهار دهه سابقه فعالیت دیپلماتیک دارد و در مشاغل معاونت امور امنیت بین‌الملل وزیر خارجه و همچنین معاونت وزیر دفاع سمت داشته است، افزود: این مذاکرات ارسال علامتی است که جایگزینی برای خشونت و جنگ در منطقه وجود دارد.
نام کامل او فرانک جورج ویزنر Frank George Wisner است. این سیاستمدار کهنه کار و بازنشتسه آمریکایی، در سال‌های ۱۹۹۲ و ۱۹۹۳ معاون وزارت امور خارجه این کشور در دوره دولت جورج بوش پدر بود.
او در سال‌های ۱۹۹۳، ۱۹۹۴ در زمان دولت بیل کلینتون، نقش معاون وزیر دفاع آمریکا را برعهده داشت و سفیر پیشین آمریکا در کشور‌های هند، مصر، فیلیپین و زامبیا در دهه‌های گذشته بوده است.
جمهوری اسلامی ایران و اعضای کمیسیون مشترک برجام هفته گذشته، ۲ بار درباره چگونگی بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای گفتگو کردند و قرار است، دور سوم این مذاکرات پنجشنبه در وین برگزار شود.
هیات آمریکایی به سرپرستی رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران هم در وین حضور داشت و با سایر طرف‌های برجام به غیر از ایران، این موضوع را پیگیری می‌کرد.
رئیس اندیشکده کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس درواشنگتن در عین حال طولانی شدن مذاکرات را مفید ندانست و اظهار کرد: مذاکرات طولانی مدت به احتمال زیاد به موضوعات غیرمنتظره تصادفی منتهی می‌شود، این نیست که این منطقه بدون تنش باشد، در عراق، در سوریه، در خلیج فارس و در یمن مشکل وجود دارد.
ویزنر که یکی از فعالان مذاکرات هسته‌ای در سال ۱۳۹۴ هم هست، ادامه داد: انواع نیرو‌های نیابتی و سایر دولت‌ها نیز هستند، فاکتور‌های خطر بسیاری وجود دارد؛ بنابراین هرچه سریعتر بتوان به توافق رسید، به جلو رفت و به سایر مسائل پرداخت؛ این به نفع آینده منطقه خواهد بود.
مشروح این مصاحبه به شرح زیر است:
س: ارزیابی کلی این است که در مجموع مذاکرات وین اتفاق خوبی بود که رخ داد. نظر شما چیست؟
ج: ما چند هفته منتظر بودیم تا این اتفاق واقعاً بیفتد، اکنون اتفاق افتاده است که خبر خوبی است، برای ارسال علامت مبنی بر اینکه جایگزینی برای خشونت و جنگ در منطقه وجود دارد.
گفتن اینکه مذاکره به کجا منجر شود، خیلی زود است، اما اینکه طرف‌ها حتی به طور غیرمستقیم با یکدیگر در ارتباط هستند، خبر خوبی است. مذاکره، جایگزینی برای خشونت و جنگ در منطقه
س: مشکل اصلی تحریم‌ها هستند، رابرت مالی (نماینده ویژه آمریکا در امور ایران) صحبت کرد که آن‌ها قصد ندارند همه تحریم‌ها را بردارند و ایران هم آن را نپذیرفته است، آیا با این نگاه، دو طرف می‌توانند به یک توافق برسند؟
ج: این سوال مهم و خوبی است و من می‌خواهم فکر کنم که این امکان پذیر است. اگر درست فهمیده باشم آقای مالی می‌گفت ایالات متحده آماده لغو تمام تحریم‌هایی است که مغایر با تعهدات ما در برابر برجام است. او همه تحریم‌ها را نگفت؛ بنابراین اینکه تحریم‌ها چیست و ایران چه چیز‌هایی را می‌پذیرد یا نمی‌پذیرد، فکر نمی‌کنم ما هنوز بدانیم که لیست آمریکایی‌ها و نظر ایران دقیقاً چیست. باید منتظر بمانیم تا ادامه بحث‌های طرفین در وین آغاز شود.
س: مقامات آمریکایی نشان دادند که قصد دارند به برجام بازگردند، اما آن‌ها هیچ اقدام عملی در این باره انجام ندادند، به عنوان مثال دیوان بین‌المللی لاهه در دوره ترامپ دستور داد برخی از تحریم‌های اعمال شده بر موارد بشردوستانه برداشته شوند، دولت ترامپ از آن تبعیت نکرد چرا که آن‌ها به سازوکار‌های بین‌المللی اعتقادی نداشتند. اما دولت بایدن هم هنوز این دستور را اجرایی نکرده است. آیا فکر می‌کنید عمل به چنین موارد می‌تواند اعتماد را در طرف ایران ایجاد کند؟
ج: ما هنوز مشکل داریم، نه شما و نه من نمی‌دانیم که دقیقاً چه مسایلی از طریق کانال‌های دیپلماتیک بین دو طرف رد و بدل شده‌اند.
من نمی‌خواهم حدس بزنم که ایالات متحده ترجیح می‌دهد چه چیزی را بردارد یا برندارد و اینکه ایران می‌پذیرد یا نمی‌پذیرد یا فرضیه‌های پذیرش یا پیشنهاد آن چیست. من در موقعیتی نیستم که بتوانم در مورد آن حدس بزنم و فکر می‌کنم انجام چنین کاری عاقلانه نیست.
من معتقدم بهتر است بگذاریم طرف‌ها کارت‌های خود را در وین روی میز بگذارند. جایی که آن‌ها می‌توانند پیشنهاد یکدیگر را ببینند و مستقیم پاسخ دهند.
س: همانگونه که می‌دانید ایران ضربه شدیدی از کووید-۱۹ خورده است و نمی‌توانند به تجهیزات پزشکی یا دارو دست یابند، مطابق آنچه رئیس جمهور روحانی گفت آمریکا در خرید واکسن کرونا دخالت کرده و مانع از آن شده است. نظر شما در این باره چیست؟ آیا باور دارید که این اقدام از هر دولتی می‌تواند نقض قانون بین‌المللی بشردوستانه باشد؟
ج: من کاملاً با آنچه شما گفتید همدردی می‌کنم. من معتقدم هر اقدامی که برای تسهیل ورود دارو و واکسیناسیون یا تجهیزات مراقبت شخصی برای تسکین کووید-۱۹ یا سایر دارو‌های مورد نیاز سرطان یا هر چیز دیگری در این زمینه بشردوستانه به ایران باید انجام شود. هر اقدامی برای تسهیل ورود دارو و تجهیزات پزشکی به ایران باید انجام شود
من ترجیح می‌دهم که آزاد شود و همه بتوانند آن را بیابند. این یک سوال واقعاً مهم است و من کاملاً با شما موافقم و هیچ تردیدی در این مورد ندارم. امیدوارم که آن‌ها بتوانند به سرعت توافق کنند که این امر را امکان پذیر می‌کند.
س: یکی از نگرانی‌های مطرح درباره مذاکرات، مخالفان آن هستند. ما تعدادی نامه از سوی کنگره به رئیس جمهوری بایدن را شاهد بودیم، ما بیانیه و اظهارات مقامات اسرائیل و سعودی را علیه این توافق دیدیم. تاثیر این اقدامات چه در داخل آمریکا همچون اعضای کنگره و چه مقامات خارج از آمریکا را بر این دور از مذاکرات چگونه می‌بینید؟
ج: به نظر من این موضوع برای هر دو طرف صادق است، در ایران مخالفت وجود دارد، در این کشور هم مخالفت وجود دارد تا وانمود کند که با موضوعی که در زمینه سیاسی با خارج از کشور سروکار داریم، اشتباه است. مذاکره با خارج از کشور با زمینه سیاسی در هر دو کشور، مخالفانی دارد
این بدان معناست که هر دو باید خیلی دقیق پیش برویم تا مطمئن شویم که مواضع خود را مدیریت می‌کنیم، نکته اصلی این است که رئیس جمهوری ایالات متحده به صراحت و بدون ابهام گفته است می‌خواهد برای پیروی از توافق برجام برگردد. این موضع اوست و مطمئناً او با مشکل روبرو خواهد شد و هدف او این است که این مشکلات را مدیریت کند.
س: سوال اینجا است که چگونه؟
ج: این بستگی دارد که کدام تحریم‌ها و عوامل صحبت شوند که بهتر است آن را به مذاکره‌کنندگان دو طرف و تیم‌های مذاکره کننده دیگر و اروپا که آن را ترتیب داده‌اند، واگذار کنیم.
س: نگرانی که وجود دارد درباره آینده برجام است، همانطور که می‌دانید در سال ۲۰۲۳ تحریم‌ها از جمله تحریم موشکی ایران باید برداشته شود و در ایران هم پروتکل الحاقی به تصویب برسد، آیا فکر می‌کنید برجام بار دیگر نقض می‌شود؟
ج: همه چیز ممکن است خراب شود. من بیشتر پیش‌بینی نمی‌کنم، اما فکر می‌کنم سیاست ایالات متحده و منافع ما نمی‌توانند روشن‌تر باشد و من معتقدم که در ایران نیز همین امر صادق است.
ما نمی‌خواهیم توافقی را امضا کنیم که نقض شود، هدف ما باید امضای توافقنامه‌ای باشد که مورد احترام واقع شود، من احساس می‌کنم که دولت بایدن قصد دارد توافق کند و اینکه این توافقنامه کارایی داشته باشد و سپس بتواند فراتر از توافق حرکت کند. به دنبال توافقی نیستیم که نقض شود
به سوی گفتگو‌های عمیق‌تر با ایران در مورد سایر موضوعات مورد علاقه متقابل، اوضاع منطقه، وضعیت تسلیحات در منطقه و دیگر تهدید صلح برود. یعنی شما می‌خواهید توافق هسته‌ای بر اساس شایستگی‌های خود به انجام برسد و سپس فراتر از آن حرکت کنید؛ بنابراین ما به دنبال موفقیت هستیم نه شکست.
س: آیا فکر می‌کنید آمریکا و ایران درباره آن چه گفتید، مذاکره خواهند کرد؟
ج: شخصاً وقتی به برنامه موشکی فکر می‌کنم، دیدگاه شخصی من این است که آخرین موضع است و در چارچوب رسیدن به امنیت بیشتر و چندجانبه قرار دارد.
من اعتقاد ندارم که ایالات متحده و ایران قرار است پشت میز بنشینند و در مورد موشک‌های دیگران صحبت کنند. فکر نمی‌کنم این اتفاق بیفتد.
س: در صورت طولانی شدن مذاکرات چه مشکلاتی پیش خواهد آمد؟
مذاکرات طولانی مدت به احتمال زیاد به موضوعات غیرمنتظره تصادفی منتهی می‌شود، این نیست که این منطقه بدون تنش باشد، در عراق، در سوریه، در خلیج فارس و در یمن مشکل وجود دارد.
انواع نیرو‌های نیابتی و سایر دولت‌ها نیز هستند، فاکتور‌های خطر بسیاری وجود دارد؛ بنابراین هرچه سریعتر بتوانید به توافق برسید و به جلو بروید و به سایر مسائل بپردازید، به نفع آینده منطقه خواهد بود. هرچه سریعتر بتوان به توافق رسید و به سایر مسایل پرداخت، به نفع آینده منطقه خواهد بود
بنابراین کاش آن‌ها مذاکره کنندگان خوبی باشند، امیدوارم که آن‌ها بتوانند کار خود را به سرعت انجام دهند، اما آن‌ها بهتر است این کار را با دقت انجام دهند، هیچ موضوعی را رها نکنند و محکم‌کاری شود؛ بنابراین هرچقدر ممکن است باید تسریع شود، اما با سرعتی سنجیده.
س: من یک سوال درباره تحریم دارم، چرا دولت بایدن حتی تحریم ظریف را به عنوان مذاکره کننده اصلی ایران برنداشت؟
ج: من به جای دولت صحبت نمی‌کنم و بخشی از دولت نیستم. من عمیقا از تصمیم دولت ترامپ برای تحریم مقامات برجسته ایران متاسفم و فکر می‌کنم این مسائل باید مورد توجه قرار گیرد.
معتقدم که بسیار مهم است که تحریم‌ها علیه افرادی همچون وزیر خارجه بسیار برجسته شما و دیگران لغو شود تا ما بتوانیم با یکدیگر تعامل کنیم و این مهم است. تحریم مقامات ایران از جمله وزیر خارجه برجسته آن باید لغو شوند
س: ایرانی‌ها بابت دولت بعدی آمریکا هم نگرانی دارند که دوباره همچون ترامپ مشکلی برای توافق ایجاد نکند، چگونه می‌توان این مشکل را حل کرد؟
ج: این یک سوال بسیار مهم است و در یک کلمه به نام اعتماد حل می‌شود.
هیچ کس نمی‌تواند برای همیشه طرف دیگر را تضمین کند، شما نمی‌توانید این کار را انجام دهید. اما آنچه می‌توانید انجام دهید این است که به توافق برسید، آن توافق را اجرا و واقعیتی جدید ایجاد کنید، بنابراین دیگر وسوسه‌ای برای خروج وجود ندارد.
بخش غم‌انگیز این است که درک قبلی ایالات متحده از برجام به اندازه کافی برای ایجاد واقعیت جدید، نقش ایفا نکرد و بنابراین ما در وهله اول ماندیم. دولت سابق آمریکا درک کافی از برجام برای ایجاد واقعیت جدید نداشت
من می‌خواهم فکر کنم این بار می‌توانیم این نقش را ایفا کنیم و کار‌های کافی را انجام دهیم تا اطمینان و اعتماد بین دو طرف برقرار شود تا ما به انجام چنین اقدامات شدیدی مجبور نباشیم.
