دیدارنیوز ـ "بار کامیون من فرش است و از گنبد کاووس تا آستارا هفت روز در راه بوده و امروز به این شهرستان رسیده ام و نمی‌دانم چند روز هم باید در صف بمانم تا نوبت خروج از مرز به من برسد.
مرد ادامه می‌دهد: با این صف کیلومتری که در جاده‌های آستاراست، شاید هفت روز هم اینجا معطل شوم. البته بار من فاسدشدنی نیست، اما خیلی از کامیون‌ها حامل سبزیجات و میوه و تره بار هستند و کارشان دشوار است. فکرش را بکنید ما رانندگان غیربومی و اغلب خارجی چند روز در داخل کامیون‌ها در جاده و خیابان و مقابل خانه‌های مردم می‌خوابیم و در خیابان نه سرویس بهداشتی هست و نه امکانات رفاهی دیگر. رانندگانی که چند روز قبل از من، به آستارا آمده اند، ناراحتی و عصبانیت در چهره هاشان مشهود است گویا حکایت سرگردانی و دشواری‌های ما پایانی ندارد.
فکرش را بکنید، ما رانندگان غیربومی و اغلب خارجی چند روز در داخل کامیون‌ها در جاده و خیابان و مقابل خانه‌های مردم می‌خوابیم و در خیابان نه سرویس بهداشتی هست و نه امکانات رفاهی دیگر.
این‌ها سخنانی یکی از رانندگان کامیون‌های تجارت خارجی در خیابان منتهی به بندر آستاراست که در گفتگو با خبرنگار ایرنا می‌گوید، با هر کدام از این رانندگان اعم از ناوگان داخلی و خارجی و ترانزیتی که در این روز‌های تحریم و کرونایی صحبت کنیم، همه از معطلی چندین روزه در مرز این شهرستان گلایه دارند.
پنج علت معطلی کامیون‌ها از نگاه مسئولان
معطلی کامیون‌ها در مرز آستارا از اسفند ماه سال قبل و کمی بعد از شیوع کرونا آغاز شد، اما به شدتی که این ماه‌های اخیر (از نیمه دوم امسال شدت یافته) نبود، به طوری که طی این ماه‌ها و روز‌ها برخی اهالی شهر به دلیل توقف طولانی مدت این خودرو‌ها در محلات و مقابل خانه‌های مسکونی گلایه‌مند هستند و ترافیک آن‌ها در خیابان‌های اصلی سبب چند تصادف نیز شده و امام جمعه این شهرستان هم در خطبه‌های نماز جمعه خواستار چاره اندیشی مسئولان برای رفع این معضل شده است.
۱- رونق صادرات و نبود تیرپارک
بنا بر اعلام اداره کل گمرک آستارا امسال تا ۱۵ بهمن ماه ۲۳ هزار و ۷۳۵ دستگاه کامیون برای صادرات و واردات کالا‌ها از مرز زمینی این شهرستان تردد کرده و با افزایش فعالیت اقتصادی کشور، حجم صادرات از مرز‌های این شهرستان دو برابر شده است و این شهرستان رتبه شانزدهم صادرات را در بین گمرکات کشور دارد.
از اینرو فرایند ترخیص این تعداد کامیون به لحاظ ضرورت اعمال رویه‌های گمرکی زمانبر است و باید از قبل در این شهرستان چند تیرپارک بزرگ برای توقف‌های طولانی مدت این وسایل نقلیه ساخته می‌شد.
بیش از ۹۰ درصد کامیون‌ها حامل کالا‌های صادراتی هستند و در روند ترخیص کالا‌های صادراتی و وارداتی ۲۴ سازمان دخیل هستند و باید دستگاه‌ها در طی صادرات یا واردات به طور مستقل مجوز‌های خود را صادر کنند و اگر خللی در کار یکی از آن‌ها ایجاد شود، کل فرایند مختل خواهد شد.
۲- محدودیت تنها پل گذر مرزی
مدیرکل گمرک آستارا می‌گوید: پل قدیمی و فرسوده مرز آستارا حداکثر ظرفیت گذر ۵۰۰ دستگاه خودرو در روز را دارد و الان از حداکثر ظرفیت استفاده می‌کنیم و گمرک در این خصوص کوتاهی نمی‌کند، بلکه بالاترین ظرفیت خود را بکار گرفته است. گمرک آستارا: امسال تا ۱۵ بهمن ماه ۲۳ هزار و ۷۳۵ دستگاه کامیون برای صادرات و واردات کالا‌ها از مرز زمینی این شهرستان تردد کرده و با افزایش فعالیت اقتصادی کشور، حجم صادرات از مرز‌های این شهرستان دو برابر شده است؛ بنابراین به طور میانگین در هر سه دقیقه یک کامیون در مرز تردد می‌کند و با توجه به حجم نظارت‌ها و کنترل‌های نهاد‌ها و دستگاه‌های مختلف در این حوزه و با عنایت به اینکه کنترل ساده گذرنامه یک ماشین چند دقیقه طول می‌کشد، امکان افزایش تردد بیش از این وجود ندارد.
۳- منع موقت گذر از ناحیه گمرک جمهوری آذربایجان
به گفته مدیرکل گمرک آستارا گاهی همه کنترل‌ها در هر زمینه به خوبی و به موقع صورت می‌گیرد به عنوان مثال؛ اگر راننده مشکل گذرنامه نداشته باشد و در کنترل کالا در پایانه مشکلی ایجاد نشود و موضوعات امنیتی به وجود نیاید، بازرسی میزان سوخت کامیون‌ها توسط عوامل شرکت نفت سبب کندی تردد می‌شود.
کریم رسولی می‌گوید: اگر همه این موارد نیز به موقع و به سرعت انجام و رفع شود، گاهی گمرک جمهوری آذربایجان که مثل گمرک ما شبانه روزی فعالیت می‌کند، ساعت دو یا سه بامداد ورود از ایران را تا هفت صبح قطع می‌کند و کامیون‌ها پشت سر هم صف می‌بندند و در این مواقع کاری از دست ما ساخته نیست.
۴- حذف "ترانشیپمنت" یا جابجایی کالا
دلیل دیگر روی آوردن کامیون‌ها به مرز آستارا حذف ترانشیپمنت یا قرارداد جابجایی کالاهاست که بنا بر اعلام اداره کل گمرک این شهرستان حذف آن در تاریخ ۶ بهمن ماه امسال با توافق وزرای خارجه ایران و جمهوری آذربایجان نهایی شده است.
در سال‌های گذشته طبق این قرارداد کالا‌ها در گمرک از یک وسیله آورنده به یک وسیله خارج کننده منتقل می‌شده است، به عنوان مثال؛ کالایی که به قزاقستان حمل می‌شد، باید در گمرک آستارا تخلیه و روی کامیون دیگر بارگیری می‌شد، اما بعد از حذف قرارداد، کامیون‌های ایرانی بدون جابجایی کالا به طور مستقیم به هر شهری در جمهوری آذربایجان حرکت می‌کنند و این از عوامل افزایش تقاضا برای خروج از مرز آستارا شده است.
۵- فعالیت عمرانی در مرز جمهوری آذربایجان
حسین کاخکی مدیرکل دفتر همکاری‌های بین‌الملل گمرک ایران دلیل دیگری برای معطلی کامیون‌ها در آستارا مطرح کرد و گفت: طبق گزارش‌های واصله، ساخت و ساز در مرز مشترک جمهوری آذربایجان و روسیه از دلایل ترافیک کامیون‌ها در مرز آستاراست و این موضوع از ناحیه گمرک کشور روسیه پیگیری خواهد شد.
مسئولان چه کرده اند؟
با افزایش صف کامیون‌ها در جاده‌ها و خیابان‌های آستارا و رنجش خاطر رانندگان، شهروندان و گردشگران؛ مسئولان این شهرستان به فکر چاره اندیشی افتاده و اقداماتی انجام داده اند، اما وضعیت موجود نشانگر بی نتیجه بودن این اقدامات است.
انتقال بار کامیون‌ها از طریق بندر
برای حمل محصولات کانتینری یخچالی، یک خط دریایی در دریای خزر به مقصد آکتائوی قزاقستان ایجاد شده و هر دو هفته یک بار، میوه و گل و گیاه مورد نیاز کشور‌های سی. آی. اس (کشور‌های همسود مستقل) نظیر روسیه و قزاقستان از مسیر شبکه حمل و نقل کانتینری خزر ترانزیت می‌شود.
رئیس اداره بندر و دریانوردی آستارا این ظرفیت را برای کاهش صف کامیون‌ها موثر دانست و دستور داد تا برخی کانتینر‌ها که با کامیون‌ها حمل می‌شوند از طریق بندر به وسیله کشتی به کشور‌های مقصد ترانزیت شوند تا از ترافیک مرز زمینی کاسته شود و با این تصمیم در یک هفته بیش از ۳۰ کانتینر با ۲ فروند کشتی به کشور‌های مقصد حمل شد. در ۲۱ بهمن ماه امسال مسئولان گمرک ایران و جمهوری آذربایجان در آستارا گرد هم آمدند و مدیرکل دفتر همکاری‌های بین‌الملل گمرک ایران، بعد از پایان این نشست به خبرنگاران گفت که با گمرک جمهوری آذربایجان برای تسریع تردد و کاهش ترافیک کامیون‌ها در دو سوی مرز آستارا توافق کردیم و قرار شد با همکاری گمرک استان اردبیل، تعدادی از کامیون‌ها به مرز بیله سوار هدایت شود.
هدایت کامیون‌ها به شهر به تناسب آهنگ ترخیص از مرز
عباس صابر فرماندار آستارا در آذرماه امسال پایانه بار را موظف کرد تا کامیون‌ها را از محوطه و محدوده خود به تناسب آهنگ ترخیص از گمرک به مرز هدایت کند تا صف این وسایل نقلیه در خیابان‌های شهر زیاد به چشم نیاید. مدتی این تدبیر کارساز شد، اما به دنبال افزایش صادرات و فعالیت گمرکی، محدوده و محوطه پایانه بار گنجایش کامیون‌ها را نیافت و صف این خودرو‌ها همه جا را فراگرفت.
توافق گمرک ایران و جمهوری‌آذربایجان بر تسهیل تردد
در ۲۱ بهمن ماه امسال مسئولان گمرک ایران و جمهوری آذربایجان در آستارا گرد هم آمدند و مدیرکل دفتر همکاری‌های بین‌الملل گمرک ایران بعد از پایان این نشست به خبرنگاران گفت که با گمرک جمهوری آذربایجان برای تسریع تردد و کاهش ترافیک کامیون‌های تجارت خارجی در دو سوی مرز آستارا توافق کرده و نیز قرار شده است با همکاری گمرک استان اردبیل، تعدادی از کامیون‌ها به مرز بیله سوار هدایت شود.
حسین کاخکی به این نکته هم اشاره کرد که اوایل بهمن ماه نیز در جلسه کمیسیون همکاری‌های اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان در تهران، گمرک کشور همسایه با گذر سریع کامیون‌های تجاری از مرز موافقت کرده بود.
چاره کار فقط ساخت تیرپارک است
با وجود همه این کار‌ها مشاهدات عینی ما و نیز مباحث مطرح شده از سوی مردم و اذعان رانندگان کامیون‌ها گویای این حقیقت است که نه تنها از صف این خودرو‌ها در آستارا کاسته نشده بلکه طولانی‌تر نیز شده است؛ بنابراین باید پیش از اینکه این موضوع به چالشی جدی و پیامد‌های بعدی منجر شود چاره‌ای عاجل و قاطع اندیشیده شود.
اداره کل گمرک آستارا نبود تیرپارک را مهمترین دلیل ایجاد صف کامیون‌ها و ساخت چند تیرپارک را بهترین راهکار رفع این مشکل دانسته است و مدیرکل این تشکیلات اداری به صراحت اعلام کرده تا زمانی که یک یا چند تیر پارک با گنجایش حداقل هزار و ۵۰۰ دستگاه خودرو در آستارا ساخته نشود از صف و ترافیک کامیون‌ها کاسته نخواهد شد.
اداره کل گمرک آستارا: تا زمانی که یک یا چند تیر پارک با گنجایش حداقل هزار و ۵۰۰ دستگاه خودرو در آستارا ساخته نشود از صف و ترافیک کامیون‌ها کاسته نخواهد شد.
بر این اساس فرماندار آستارا تصمیم گرفته قطعه زمینی که در پشت پایانه بار وجود دارد را برای ساخت تیرپارک اختصاص دهد و مقدمات کار را پیگیری می‌کند و بار‌ها اعلام کرده که اگر مسئولان قبلی با دوراندیشی به فکر ساخت تیرپارک بودند، امروز این مشکل را در آستارا نداشتیم.
صابر ابراز امیدواری کرده که با ساخت تیر پارک، امکان توقف طولانی کامیون‌ها و اسکان و ساماندهی رانندگان آن‌ها فراهم خواهد شد و با دریافت هزینه‌های متعارف و قانونی از رانندگان فعالیت تیرپارک سبب درآمدزایی نیز خواهد شد.
با توجه به اینکه تلاش شبانه روزی کامیون داران بخصوص در دوره همه گیری کرونا را نباید نادیده گرفت، فرماندار آستارا برای اطمینان از سلامتی آن‌ها و رفع خطر شیوع کرونا، پایش بهداشتی رانندگان خارجی را خواستار شده است و یکی دیگر از مسئولان نیز با اعلام اینکه ویزای رانندگان خارجی فقط اجازه تردد به گمرک و بندر را می‌دهد از گشت و گذار آن‌ها در بازار و فروشگاه‌ها ابراز نگرانی کرده است.
این روز‌ها در پی این شرایط برخی از این رانندگان به صورت دسته جمعی در بازار آستارا مشاهده می‌شوند و اغلب ماسک بر چهره ندارند و با وجود همه زحمت‌هایی که در بخش اقتصاد و تجارت برون مرزی متحمل می‌شوند، احتمال آلودگی به کرونا و ناقل بودن آن‌ها وجود دارداز این رو همه دست اندرکاران امر تاکید دارند که هر چه زودتر میدان و محل وسیعی برای پارک این خودرو‌ها و اسکان رانندگان تامین شود تا هم دیوار کامیونی از شهر برچیده شود و هم زحمت و آسیبی از ناحیه آن‌ها به شهروندان و تاسیسات شهری وارد نشود.
شهرستان مرزی بندر آستارا با ۹۱ هزار نفر جمعیت در منتهی الیه غرب استان گیلان و مرز جمهوری آذربایجان واقع شده و با سه مرز زمینی، دریایی و ریلی از مبادی مهم واردات، صادرات و ترانزیت خارجی است.
به کانال تلگرامی دیدارنیوز بپیوندید
به صفحه اینستاگرام دیدارنیوز بپیوندید
به گروه واتساپی دیدارنیوز بپیوندید
