دیدارنیوز - «با وضعیتی که الان هست، فکر نمیکنم هیچ عاقلی کاندیدا شود. شرایط کشور بسیار سخت است و کسی که خود را کاندیدا میکند به قول غربیها باید سوپرمن باشد.» نیمه مهرماه ۹۹، وقتی هنوز ۹ ماهی تا موعد برگزاری انتخابات ریاستجمهوری مانده بود، محسن هاشمی رفسنجانی در پاسخ به پرسش خبرنگار رادیوتهران که اصرار داشت پاسخی صریح و روراست درباره احتمال کاندیداتوری او در انتخابات ریاستجمهوری بشنود، چنین گفت و تاکید کرد که «علاقهای به این کار (کاندیداتوری انتخابات ریاستجمهوری) ندارم.» بعد هم وقتی خبرنگار به گمانهزنیهای رسانهای و اظهارنظر برخی اصلاحطلبان در این رابطه اشاره کرد، هاشمی رفسنجانی در پاسخ گفت که این اظهارات و مشخصا نگاه مثبت برخی اصلاحطلبان به او، ناشی از «لطف» آنان بوده، «آنهم بهدلیل فعالیتهای ابوی در سالهای گذشته»، اما با وجود این، «من هیچوقت چنین چیزی را مدنظر قرار نداده ام.» این اظهارات تا حدود یک ماهی پس از انتشار نیز با واکنشهایی همراه بود و دامنهدار شدن این بحث باعث شد «اعتماد» در گزارشی با تیتر «سوپرمنِ مجنون»، پای صحبت برخی تحلیلگران و کنشگران سیاسی اصلاحطلب، اعتدالی و اصولگرا نشسته و ازجمله از علی تاجرنیا، غلامعلی رجایی و حسین کنعانیمقدم درباره مصائب رییسجمهوری سیزدهم بپرسد؛ کسی که بهزعم محسن هاشمی باید سوپرمنی باشد که اگر هم نگوییم «عاقل» نیست، دستکم بیش از آنکه با «عقل» خود تصمیم بگیرد و انتخاب کند، به ندای احساس و دل خود گوش میسپارد. نکتهای که از قضا همان حدود یک ماه پس از انتشار اظهارات محسن هاشمی، در روزهای نخست آذرماه ۹۹ از سوی عطا مهاجرانی و علی جنتی، وزرای ارشاد جمهوری اسلامی در دولتهای اصلاحات و اعتدال مورد تاکید قرار گرفت. محسن هاشمی، اما در همان گفتوگوی رادیویی نیمه آبان به نکته جالب دیگری هم اشاره کرده بود و آن، سازوکار «احساس تکلیف در آستانه انتخابات» و «شوق خدمت به ملت» که البته بهباور او، این احساسِ تکلیف و آن شوقِ خدمت، بیشتر ناشی از آن است که کاندیداها، تحت فشار طرفدارانشان، «گول میخورند!» شرایطی که فرزند ارشد آیتالله هاشمی، همان زمان ابراز امیدواری کرده بود که بر او حادث نشود؛ «امیدوارم که بنده گول نخورم و نیایم.»
هاشمی، اما دیروز، حدود ۴ ماه پس از آن اظهارات بحثانگیز در گفتوگویی مفصل با ایلنا، آنجا که درباره همان اظهارات موردپرسش قرار گرفته، از نکاتی تازه گفته که دیگر نهتنها همچون گفتوگوی رادیویی در رد کاندیداتوریاش، صریح نیست، بلکه حتی میتوان از آن، بهنحوی تایید کاندیداتوری فرزند ارشد آیتالله یا دستکم زنده بودن این احتمال را برداشت کرد. محسن هاشمی ابتدا تاکید کرده که حضور در انتخابات ریاستجمهوری اینطور نیست که شخص، راسا تصمیم بگیرد و در ادامه مشخصا به آنچه با تعبیر «گول خوردن» مطرح کرده بود نیز پرداخته و گفته منظورش همین است که عدهای دور فلان سیاستمدار جمع شده و «آنقدر هندوانه زیر بغل او بگذارند که او مجاب شود که بیاید و این خودش یک نوع گول خوردن است.» او سپس صراحتا گفته است: «من اینگونه میگویم اگر خدای نکرده یک همچین فضایی برای من ایجاد شد که یک عدهای از احزاب یا گروهها- چه اصلاحطلب، چه میانهرو و یا اصولگرایان- آمدند و بعد در صحبتها چنین گفتند و دعوت به حضور کردند، چنین فضایی فراهم میشود.»
البته میتوان گفت که این جمله سربستهتر از آن است که بتوان از آن، خبری مبنی بر اعلام کاندیداتوری برداشت کرد. بهخصوص آنکه گوینده این جمله سربسته، چندماه پیش از این، با صراحتی کمنظیر، کاندیداتوری خود را رد کرده و بهنحوی گفته بود که عاقلتر از آن است که در این شرایط خطیر وارد گود رقابت شده و نام خود را به عنوان نامزد تصدی مسوولیت ریاستجمهوری مملکت اعلام کند. با این همه، اما اگر فرض را بر این بگذاریم که محسن هاشمی در موعد مقرر، برخلاف آنچه نیمه آبانماه گفت و مطابق آنچه امروز تلویحا میگوید، اعلام کاندیداتوری کرد، باید اعتراف کنیم که او سیاستمداری هوشمند است و خوب میداند که چگونه باید خود را مطرح کند. البته نکته محلتامل دیگر در اظهارات اخیر محسن هاشمی رفسنجانی، آنجاست که او مجددا تاکید کرده که کاندیدای ریاستجمهوری، باید علاوه بر «برنامه مناسب برای اداره امور»، «یک تیم مناسب و توانمند کنار خود داشته باشد» و بهاصطلاح «نباید «من، من» کند.» اشارهای که میتواند به این معنا باشد که سناریوی دقیقی که محسن هاشمی را بهاین شکل بهسوی انتخابات و اعلام کاندیداتوری رسانده- آنهم با حداقل تخریبها و آسیبهای احتمالی- نه لزوما توسط شخص او، بلکه احتمالا به یاری تیمی کارکشته و کاربلد طراحی شده است. سناریویی تحسینبرانگیز که برپایه آن، محسن هاشمی ابتدا کاندیداتوری خود را تلویحا مصداق دیوانگی توصیف میکند تا با خلعسلاح ناظران و تحلیلگران از هرگونه گمانهزنی درباره او، بتواند در آرامش و بهدور از جار و جنجال انتخابات، کار خود را انجام دهد و همزمان، در شرایط خاص انتخابات پیشرو که بنابه شواهد و قرائن، شور و شوق انتخاباتی چندانی میان شهروندان دیده نمیشود و حتی به باور برخی ناظران، صحبت صریح درباره انتخابات- آنهم از ماهها پیش از روز سرنوشت- بار منفی در فکر و ذهن شهروندان ایجاد میکند، از هرگونه گزند و آسیب مصون بماند. به این اعتبار باید بگوییم سناریوی انتخاباتی محسن هاشمی- البته با این فرض که او در ادامه راه رسما اعلام کاندیداتوری کند- سناریویی است که از ابتدای مسیر از حدود ۴ ماه پیش تا اینجای کار، دقیق طراحی شده است؛ حال میماند حدود ۴ ماه پیشرو تا روز سرنوشت و اینکه فرزند ارشد آیتالله هاشمی رفسنجانی، ادامه این مسیر دشوار را چطور و با چه تاکتیکی خواهد پیمود.