جدال انسان با سرطان؛ امید، احتیاط و پیشگیری

 

دیدار نیوز ـ نسرین نیکنام : تا چند سال پیش وقتی از زبان افراد می‌شنیدید که کسی مشکوک و یا مبتلا به سرطان شده است تنها یک کلمه در ذهن شما نقش می‌بست، مرگ؛ اما با پیشرفت علم پزشکی و البته توانایی روحی و روانی بسیاری از مبتلایان و از همه مهتر امید داشتن، این بیماری که انواع مختلفی هم دارد قابل درمان و در اصطلاح عامیانه قابل شکست است. از طرف دیگر محققان و پزشکان معتقدند امروزه اطلاعات عمومی مردم در مورد سرطان و انواعش نسبت به گذشته بسیار بیشتر شده است. دارو‌های درمان سرطان نیز با پیشرفت فناوری‌های تولید دارو به مراتب بیشتر از قبل قابلیت درمان این بیماری را دارند. رشد علم پزشکی توانسته است راه‌های خوبی برای تشخیص، پیشگیری و درمان و مراقبت سرطان برای مردم ایجاد کند.

 

در ابتدای گزارش به امید و توان روحی افراد اشاره کردیم که می‌تواند پارامتر مهمی در مبارزه و حتی غلبه بر سرطان باشد و بی شک شما هم در اطراف خود فردی یا افرادی را داشته اید که با اتکا به همین امید و توان روحی توانسته اند خود را از شر سرطان رها کنند.

پروین یکی از افرادی است که روز‌های فراموش نشدنی را در راه مبارزه با سرطان سینه طی کرد، اما هرگز امیدش را از دست نداد؛ او ماجرای بیماری اش را اینگونه برای "دیدار" تعریف کرد.

"ماجرای مریضی من به خیلی سال قبل برمی گرده چیزی حدود ۱۵ سال پیش، زمانی که خیلی درباره سرطان اطلاعاتی وجود نداشت و اگر هم بود مثل امروز در دسترس نبود. زمستون سال ۸۵ بود و هوا هم عجیب سرد شده بود و منتظر یک برف سنگین بودیم، چند روز احساس درد شدیدی در پهلو و پشتم داشتم با خودم گفتم شاید بخاطر سرماست و سرما خوردم. چند روزی قرص سرما خوردگی خوردم و مسکن مصرف کردم و به قول مادر بزرگ‌ها خودم و بستم به پرتقال و لیمو شیرین، اما هیچ علائم سرما خوردگی نداشتم. بعد از چند روز دیدم دردم نه تنها کم نشده بلکه بدترم شده با اصرار خواهرم رفتیم دکتر.

دکتر هم معاینه کرد و دارو داد، اما گفت حتما آزمایش خون بدم، داروهام رو گرفتم و برگشتم خونه، اون شب هر طور بود گذشت دردم بیشتر شده بود صبح اول وقت خودم و رسوندم به آزمایشگاه، بماند که تا روزی که جواب آزمایش بیاد چه بر من گذشت هزار تا فکر کردم تا روزی که برای گرفتن جواب رفتم. مسئول آزمایشگاه با یه حالتی گفت که همین آلان آزمایش تونو ببرید پیش دکترتون. گفتم: چی شده، مریضی بدی گرفتم کمی مکث کرد و گفت: بهتره که حتما برید دکتر.

ساعت حول و حوش ۱۰ صبح بود و به نظر بعید می‌رسید که دکتر این ساعت مطب باشه، برای همین رفتم درمانگاه محل. هیچ کس نبود از مسئول درمانگاه خواستم یک وقت داخلی بهم بده اونم گفت همین آلان برید تو کسی تو اتاق نیست. وارد اتاق که شدم دکتر مسنی را دیدم که با عینک نوک بینی و روپوش سفیدش در حال کتاب خوندن بود با شنیدن سلام من سرش را بالا آورد و با لبخندی گفت علیک سلام بیا تو چرا دم در وایسادی.

حالت دکتر طوری بود که کمی از استرس و نگرانی ام را کم کرد، چند قدمی به سوی ش برداشتم و با دست به صندلی کنارش اشاره کرد، نشستم و بدون هیچ حرفی جواب آزمایش و به سمتش گرفتم، کمی نگاهم کرد و گفت: کی آزمایش دادی گفتم: چند روز پیش، امروز آماده شده گفتم بیارم ببینید من چم شده؟ گفت مشکل ت چیه؟ گفتم چند روزی پهلوم و پشتم خیلی درد می‌کنه در حدی که سخت نفس می‌کشم سری تکون داد و به جواب آزمایش خیره شد بعد از دقایقی گفت: الانم درد داری گفتم: آره و شروع کرد به معاینه.

وقتی پشت میزش قرار گرفت گفت خیلی مطمئن نیستم، ولی با توجه به جواب آزمایش ت به نظرم باید پیش یک متخصص غدد بروی، بند دلم پاره شد گفتم غدد؟ چرا، انگار صدایم را نشنید یا از قصد جواب نداد گفت: نامه می‌نویسم برای یکی از دوستانم که متخصص حتما برو پیشش. این هم شماره مطبش زنگ بزن و بگو من معرفی کردم.

برگشتم خونه و تا عصری که بتونم به مطب زنگ بزنم مردم و زنده شدم؛ راس ساعت ۴ به مطب دکتر زنگ زدم و تا اسم دکتر را گفتم بدون معطلی برای همان روز بهم وقت داد. وقتی پیش دکتر متخصص رفتم به همه مریضی‌ها فکر کردم تا اینکه دکتر گفت مشکوک به سرطانم و باید یک سری آزمایش و تست جدید بدم.

به خودم اومدم دیدم تو بیمارستان بودم و آماده عمل. در همان آزمایش‌های تخصصی اول مشخص شد یکی از سینه هام به شدت درگیر توده‌های سرطانی ست و راهی غیر از تخلیه ندارم. هر دقیقه‌ای که تو بیمارستان بودم اندازه یک سال گذشت. برگشتم خونه خیلی درد داشتم، اما چاره‌ای جز تحمل نداشتم.

از هفته‌های بعد هم چند جلسه‌ای را برای رادیوتراپی رفتم؛ کم کم حالم خیلی بهتر شد با اینکه بخشی از اعضای بدنم را نداشتم، اما سعی کردم روحیه مو حفظ کنم تا دخترهام که کوچک بودن بیشتر از این اذیت نشن. بعد از چند ماه دوباره رفتم آزمایش دادم خوشبختانه دیگه خبری از سرطان نبود، اما دکتر گفت مواظب باش.

از آن روزها، سال‌ها می‌گذره، اما معتقدم غیر دارو‌ها و درمانی که داشتم، امید به زندگی و اینکه بتونم بچه هامو سر و سامان بدم منو نجات  داد و آلان حالم خیلی خوبه هیچ مشکلی ندارم، اما هر ۶ ماه یکبار می‌رم دکتر و چک آپ می‌شم. "

 

در روز جهانی سرطان همه توجه‌ها روی قربانیان آن و تلاش‌های جهانی برای بهبود نتایج پیشگیری و درمان تمرکز می‌شود.

هدف این روز این است که آگاهی جهانی در مورد این بیماری افزایش یافته و با توجه به پیش‌بینی شیوع ۲۱.۷ میلیونی این بیماری تا سال ۲۰۳۰، مردم سراسر جهان باید از هم اکنون در جهت مبارزه با این بیماری متحد شوند. کمپین سه ساله «ما می‌توانیم، من می‌توانم» که تا سال ۲۰۱۹ اجرایی شد، اهداف کوچک و بزرگی برای بیماران سرطانی و دیگر افراد داشت و در نهایت هدف نهایی این پویش، کاهش بار سرطان در سراسر دنیا بود.

چندی پیش کری آدامز، مدیر اجرایی اتحادیه بین‌المللی کنترل سرطان نیز می‌گوید: خوشبختانه ما اکنون بیش از هر زمان دیگری در مورد این بیماری اطلاعات داریم و به لطف پیشرفت‌های فوق‌العاده در پزشکی و دانش علمی، در صورت تشخیص زودهنگام و درمان مناسب تعداد قابل توجهی از موارد سرطان قابل درمان و پیشگیری هستند.

 

بسیاری از محققان می‌گویند: ۵ عامل اساسی در بروز سرطان نقش دارد. اولین آن شیوه نادرست زندگی است که شامل رژیم غذایی نادرست و نداشتن فعالیت بدنی می‌شود و دومین عامل سیگار کشیدن و سپس بروز عفونت هاست و بعد از آن عوامل شغلی و آلودگی‌های محیطی قرار می‌گیرد.

دکتر علی مطلق متخصص رادیوتراپی آنکولوژی نقش عوامل عفونی در بروز سرطان در کشور‌های در حال توسعه و توسعه یافته را متفاوت می‌داند و می‌گوید: در کشور‌های توسعه یافته عفونت ۷ درصد علل بروز سرطان را تشکیل می‌دهد، اما در کشور‌های در حال توسعه نقش آن ۲۶ درصد است.

هلیکوباکتر پیلوری یا HP تا ۶۰ تا ۷۰ درصد موارد از دلایل بروز سرطان معده است و در ۸۰ درصد موارد سرطان کبد ناشی از ویروس‌های هپاتیت B و C است؛ بنابراین می‌بینید که ویروس‌ها در ابتلای افراد به سرطان تا چه اندازه نقش دارد. این در حالی است که با مهار این ویروس‌ها می‌توان از تعداد موارد ابتلا به سرطان کاست. در کشور ما سرطان معده یکی از شایع‌ترین سرطان هاست و از آن جا که نقش این ویروس در بروز سرطان معده شناخته شده است، انتظار می‌رود مهار این سرطان آسان باشد. اما نکته این جاست که این عفونت باکتریایی در معده بسیاری از افراد جامعه وجود دارد و ۸۰ تا ۹۰ درصد مردم به هلیکوباکترپیلوری آلوده هستند.

این متخصص درباره نقش ژنتیک در بروز سرطان می‌گوید: بی گمان در تمام بیماری‌های شناخته شده ژن‌ها تاثیر دارد. در واقع هر ۵ عامل ذکر شده همراه با تغییرات ژنتیکی باعث بروز سرطان در انسان می‌شود، اما نکته این جاست که ژنتیک به تنهایی و در موارد نادری علت اصلی بروز سرطان قلمداد می‌شود. از این رو آن را جزو عوامل اصلی افزایش خطر ابتلا به سرطان ذکر نمی‌کنیم. از سوی دیگر طبق آمار‌های سازمان جهانی بهداشت از ۱۰ میلیون مورد ابتلا به سرطان ۴۴ درصد سرطان‌ها به دلیل رژیم غذایی نامناسب و عفونت‌ها بروز پیدا کرده است. همچنین عوامل عفونی در کشور‌های شرق مدیترانه عامل ۷۰ درصد تمام سرطان‌ها ذکر شده است.

او درباره وضعیت سرطان در کشور ایران نیز اظهار می‌کند: در کشور ما سرطان معده در میان مردان شایع‌تر است و بهترین راه پیشگیری از ابتلا به این نوع عفونت، رعایت بهداشت مواد غذایی است. شایع‌ترین نوع سرطان ناشی از عفونت در زنان نیز، سرطان دهانه رحم است که از طریق واکسن قابل پیشگیری است.

مطلق تاکید می‌کند: محققان می‌گویند عفونت ویروسی، باکتریایی و انگلی یکی از عوامل اصلی بروز سرطان در دنیاست که کاملا قابل پیشگیری است و با اجرایی کردن روش‌های بهداشت عمومی موجود برای مقابله با عفونت مانند واکسیناسیون و روش‌های ایمن‌تر تزریق یا درمان‌های آنتی بیوتیکی می‌توان از بروز این سرطان‌ها پیشگیری کرد. درحال حاضر واکسن‌هایی برای درمان عفونت‌های سرطان زا وجود دارد و با استفاده از آنتی بیوتیک می‌توان باعث رفع عفونت هلیکو باکترپیلوری شد؛ و در نهایت اینکه در بین تمامی اهداف کمپین‌هایی که در روز جهانی سرطان تعریف می‌شود، مهمترین هدف «پیشگیری» از سرطان است. با قبول تغییرات ساده در سبک زندگی، بخش بزرگی از این موارد به سادگی از میان خواهند رفت. به عنوان مثال اجتناب از سیگار کشیدن، قرار گرفتن در معرض نور شدید آفتاب، الکل و رژیم غذایی ناسالم می‌تواند خطر ابتلا به تومور‌های سرطانی را کاهش دهد.