ناوالنی در مقابل پوتین: و بعد؟

 

دیدارنیوز ـ سرویس بین‌الملل: پیتر دیکینسون از حضور مردم روسیه و اعتراضات سراسری این کشور در مخالفت با بازداشت الکسی ناوالنی گفت و دیدار در ترجمه‌ای اختصاصی آن را ارائه می‌دهد.
 
منبع: اندیشکده شورای آتلانتیک آمریکا
نویسنده: پیتر دیکینسون
مترجم: حمیدرضا بابایی
 
ده‌ها هزار نفر از مردم روسیه در ۲۳ ژانویه در سراسر این کشور به خیابان‌ها آمدند تا بازداشت "الکسی ناوالنی" رهبر مخالفان را محکوم و سرخوردگی روبه فزون خود را از رژیم پوتین اعلام کنند. مقامات روسی، ناوالنی را چند روز قبل از آن و پس از بازگشت از آلمان، بازداشت کرده بودند. ناوالنی برای درمان پزشکی و به دنبال مسمومیت شدید در آگوست ۲۰۲۰  که ادعا می‌شود کرملین پشت آن قرار داشت، به آلمان رفته بود.  

حجم نسبتا زیاد و سراسری تظاهرات اخیر، بسیاری از ناظران را شگفت زده کرده و به نظر می‌رسد مقامات روسی را هم مضطرب کرده است. پلیس تنها در ۲۳ ژانویه سه هزار نفر را بازداشت کرده بود و از آن زمان تاکنون بازداشت رهبران برجسته‌ مخالف ادامه دارد.

 

این رویکرد خشن حاکی از نگرانی عمیق کرملین از قیام مردمی است. پوتین و بسیاری از افراد در حلقه‌ نزدیکش خاطرات تظاهرات دمکراسی طلبانه در اواخر دهه‌ ۱۹۸۰ را به یاد دارند که امپراتوری روسیه را در مرکز اروپا سرنگون کرد و به سقوط اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ منجر شد. از انقلاب نارنجی اوکراین در سال ۲۰۰۴  تاکنون، آن‌ها در بیم تهدیدات ناشی از قیام مشابه در داخل خودِ روسیه به سرمی‌برند.

به نظر می‌رسد شرایط کنونی به ویژه برای پوتین نامطلوب است. روسیه به شدت متاثر از کرونا بوده، و این امر دشواری‌های بیشتری را بر اقتصاد آن که تحت فشار تحریم‌های بین‌المللی است، تحمیل کرده است. "حقه جادویی" قانون اساسی در ژولای ۲۰۲۰ که حکومت پوتین را تا سال ۲۰۳۶  تمدید کرده است نیز زمینه را برای افزایش نارضایتی‌های موجود فراهم کرده  است. بسیاری از مردم روسیه اکنون در خصوص ایجاد هرگونه تغییر مایوس شده‌اند.  

در همین حال اعتراضات ضد دولتی در کشور همسایه ـ بلاروس ـ  نیز منبعی بسیار الهام بخش و البته بعید، برای مخالفان روسی فراهم کرده است. به رغم این فضای مایوس کننده، مهم است که این تحولات را با هم مرتبط تلقی کنیم. پوتین از زمان رسیدن به قدرت در سال ۲۰۰۰، جنبش‌های زیاد اعتراض آمیز را بدرقه کرده است... و با توجه به تظاهرات و دستگیری‌های اخیر، به نظر می‌رسد شرایط برای تنش‌های شدید فراهم شده است. اندیشکده‌ شورای آتلانتیک در این خصوص نظر تعدادی از کارشناسان را درباره‌ تاثیر تظاهرات ۲۳ ژانویه جویا شده است. از تقابل گسترده میان ولادیمیر پوتین و الکسی ناوالنی چه انتظاراتی می‌توان داشت؟
 
"الکساندر ورشباو"، عضو برجسته‌ شورای آتلانتیک
تظاهرات ۲۳ ژانویه که با وجود سرکوب شدید پلیس و در دمای زیر صفر برپا شد، نشان می‌دهد تعداد زیادی از شهروندان روسی از زندگی در حکومت پوتین سرخورده هستند. آن‌ها از فساد، بی تفاوتی به آسایش عمومی، فشار خفه کننده‌ اقتصادی و مسئولیت ناپذیری خسته شده‌اند.

سرکوب پلیس هم بیانگر نگرانی پوتین از گسترش انقلاب‌های رنگین به روسیه است، یعنی همان گونه که در بلاروس رخ داد. در این مرحله، اعتراضات تهدیدی علیه رژیم نیست و مشخص هم نیست که آیا طرفداران ناوالنی بتوانند آن را ادامه دهند... صدور حکم کوتاه مدت زندان برای ناوالنی و اقدامات کوچک علیه فساد، می‌تواند تلاشی باشد تا پوتین از طریق آن به تنش زدایی اقدام کند. اما بعید است ناوالنی اجازه داشته باشد فعالیت‌های سیاسی خود را ازسرگیرد... مردم روسیه هم بعید است این استدلال را بپذیرند که غرب عامل اعتراضات است. آمریکا و متحدانش هم باید بسیار محتاطانه عمل کنند، خواستار پایان خشونت‌ها علیه تظاهر کنندگان و همچنین آزادی سریع ناوالنی شوند و گزینه‌ تشدید تحریم‌ها را دنبال کنند.
 
کارل گرشمن، رئیس "اعانه‌ ملی برای دمکراسی"
حتی قبل از ترور ناکام ناوالنی در آگوست ۲۰۲۰، محبوبیت پوتین به خاطر شرایط اقتصادی و همچنین واکنش نامناسب به کرونا، به شدت رو به کاهش بود.

قیام در بلاروس و اعتراضاتِ هم زمان در شرق دور روسیه هم هر یک بیانگر مخالفت شدید مردمی با فساد شدید و همچنین دولت خودکامه‌ غیرمسئول است...

دو دهه قبل که پوتین به قدرت رسید، شخصیتی قوی و مطمئن از خود نشان داد. اما اکنون کاملا مغلوب ناوالنی و خبرنگاران جوان و طرفداران محلیِ او شده است. با رفتن "دونالد ترامپ" و به قدرت رسیدن "جو بایدن" در آمریکا، مشکلات پوتین احتمالا افزایش خواهد یافت. نقطه‌ آغاز سیاست بایدن باید تحریم برخی الیگارشی‌های پوتین، توقیف و یا مصادره‌ دارایی‌های آن‌ها در بانک‌های غربی باشد.
 

 

 

 

دانیل فرید، عضو ارشد شورای آتلانتیک
دل مشغولی یک رژیم سرکوبگر از یک فرد ناراضی، بیانگر ضعف و پوسیدگی است. تظاهرات سراسری در اعتراض به بازداشت ناوالنی بیانگر آن نیست که سیستم پوتینیسم در آستانه‌ فروپاشی است بلکه نشان می‌دهد پوتینیسم موضع دفاعی گرفته، و در حال پاسخ دادن به چالش‌ها و تحولات جامعه‌ روسیه است و کاری بیشتر از دستگیری، سرکوب و دفاع از اقداماتش، نمی‌تواند انجام دهد.

 

 

جذابیت‌های اولیه‌ پوتینیسم در روسیه، واقعی بود. این محبوبیت محصول رشد اقتصادی در سال‌های نخست، ثبات سیاسی و تواناییِ شخصِ پوتین در انعکاس آمال ملت برای همبستگی ملی است که پس از آسیب‌های روانی ناشی از فروپاشی شوروی ایجاد شده بود.

حملات ناوالنی به پوتینیسم، بر نامحبوبیت ذاتی یک مجموعه‌ حاکم متمرکز شده است که برای خود قصر می‌سازد. شهامت شخصی او در بازگشت به روسیه تا بازداشت و احتمالا ترور بشود، با فرقه‌ عجیب و جاهل مآبانه‌ پوتین در تضاد است. روسیه بار دیگر در دوره‌ رکود به سر می‌برد، شبیه روز‌های آخر حکومت برژنف. ناوالنی نماینده‌ چالشی است که با گذشت زمان تشدید خواهد شد.
 
اندِرز اسلِند، عضو ارشد شورای آتلانتیک
از زمان اعتراضات بازگشت پوتین به قدرت در ۲۰۱۲-۲۰۱۱، الکسی ناوالنی به عنوان سیاستمداری برجسته در کنار پوتین قرار گرفته و ثابت کرده است مهارت‌های سیاسی زیادی دارد. ناوالنی در اقدامی عاقلانه بر فساد متمرکز شده و تلاش‌های تحقیقاتی پیچیده‌ای را آغاز کرده است. وی یافته‌های خود را با تولیدات خوب در یوتیوب درهم آمیخته است. دو نقطه ضعف اعتراضات ۲۰۱۲-۲۰۱۱ یکی آن بود که فقط در مسکو متمرکز و اینکه درمیان طبقه‌ بالا متمرکز بود. این سبب شد پوتین اعتراضات را نادیده گرفته و آن را خواسته‌ مردم نداند. ناوالنی، اما اعتراضات را به سراسر کشور و در میان جوانان کشانده است. بعد از بازگشت ناوالنی به روسیه، ظاهرا پوتین بازنده شده و گزینه‌ بهتری به جز دستگیری او نیافته است. ناوالنی سپس با برملا کردن سلطان سالاریِ پوتین، قصرش، زنان مرتبط با او، و فرزندان متمول نامشروعش، آخرین ضربه‌ها را به پوتین وارد کرد. پوتین در شبکه‌ای دروغ گیر افتاده است. پوتین تاکنون بار‌ها موقعیت خود را احیاء کرده است و می‌داند چگونه خونسردی خود را حفظ کند، اما این مساله در حال شکل دادن به شدیدترین بحران در حیات سیاسی او است. وی دلایل خوبی برای ترسیدن دارد.
 
داریا کالنوییک، مدیر اجرایی "مرکز اقدام ضد فساد" در اوکراین
الکسی ناوالنی باعث شد ده‌ها میلیون روسی، قصر مخفی مشهورترین امپراتور کشور را مشاهده کنند. موج اعتراضات در سراسر روسیه در ۲۳ ژانویه بیانگر خواسته‌ گسترده برای عدالت و آینده‌ای دمکراتیک است. ما در اوکراین از این آرمان قویا حمایت می‌کنیم. روس‌ها سرانجام در حال درک هزینه‌ واقعی فساد هستند. پوتین برای حفاظت از این ثروت نامشروع، جنگ‌هایی پرهزینه و غیرقانونی را علیه کشور‌هایی مانند اوکراین و گرجستان به راه انداخت که در غیر این صورت خواستار روابطی دوستانه با مردم روسیه بودند.

من از درخواست مخالفان روسیه از غرب برای توقیف اموال شخصیِ حلقه‌ داخلی پوتین کاملا حمایت می‌کنم. این بهترین شیوه برای اتحادیه‌ اروپا، آمریکا، بریتانیا و سوییس است تا حمایت خود را از یک روسیه‌ دمکراتیک نشان دهند.
 
ولادیزلاو انازِمتسِو، عضو ارشد برنامه‌ روسیه و اوراسیا در اندیشکده‌ "مرکز مطالعات بین‌المللی و استراتژیک" در واشنگتن 
اعتراضات رخ داده پس از بازداشت الکسی ناوالنی، توجه گسترده‌ محافل داخلی و بین‌المللی را به خود جلب کرده است. برخی تحلیل گران حتی معتقدند این اعتراضات احتمالا "آغازی است بر پایان" رژیم پوتین.

ناوالنی با مهارت، از سرخوردگیِ گسترده‌ مردم روسیه بهره گرفت و درباره‌ ثروت پوتین تحقیق کرد. مقامات فشار خود را بر مخالفان افزایش خواهند داد و این امر به کاهش فعالیت‌های اعتراض آمیز منجر خواهد شد. اعتراضات ۲۰۲۱ شبیه جنبش ۲۰۱۷ است که با تحقیقات ناوالنی شکل گرفته بود. آن اعتراضات در حدفاصل ماه مارچ و ژوئن آن سال به اوج رسید، اما در نهایت فرونشست. این روز‌ها مردم روسیه درگیر مسایل روزمره‌ خود هستند و مشارکت محدودی در امور سیاسی دارند. به نظر من ناوالنی به اشتباه تصور می‌کرد که با تسلیم کردن خود به مقامات روسی می‌تواند جنبشی اعتراضی را در سراسر روسیه ایجاد کند. برخلاف جمله‌ معروف که می‌گوید "اشیاء در آیینه نزدیک‌تر از جایی هستند که به نظر می‌رسند"، سقوط رژیم پوتین بسیار بسیار بیشتر از چیزی که برخی تصور می‌کنند، دورتر است.
 
انتون باربَشن، سردبیر محتوایی مجله‌ Riddle Russia
اعتراضات ۲۳ ژانویه محبوبیت رو به فزون الکسی ناوالنی را در میان مردمِ کمتر از ۲۵ سال در روسیه برجسته کرده است. وی تا همین لحظه هم دست کم در میان این بافت جمعیتی، به اندازه‌ رئیس جمهور پوتین محبوب است. اما در میان مردم روسیه، جوانان بیش از سایر گروه‌های سنی معتقدند مسموم شدن ناوالنی، کارِ دولت بوده است (۳۴ درصد از مردم ۲۴ـ۱۸ ساله، در مقابل ۹ درصد از افراد بالای ۵۵ سال). این روند از نارضایتی جوانان نسبت به رژیم، قطعا افزایش می‌یابد. مقامات ثابت کرده‌اند که در برقراری ارتباط موثر با نسل تیک تاک، ناتوان هستند.

گسترش اعتراضات کنونی، به واکنش دولت و زندانی شدن ناوالنی بستگی خواهد داشت. مقامات روسی اگر صرفا به اقدامات سرکوب گرانه متوسل شوند، خطر بیگانه کردن گروه‌های بیشتری از مردم روسیه را به جان خواهند خرید، مردمی که شاید لزوما طرفدار ناوالنی هم نیستند، اما با سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی دولت در سال‌های اخیر مخالفند.

با توجه به انتخابات دوما که امسال در پیش داریم، می‌توان انتظار مناقشات بیشتر سیاسی را داشت. در این انتخابات قطعا حزب روسیه‌ متحد ـ حزب حاکم روسیه ـ تلاش خواهد کرد در شرایط بسیار نامطلوب، اکثریت مجلس را به دست آورد. این احتمالا به معنای تقلب گسترده‌ انتخاباتی است. با توجه به استراتژی هوشمندانه ناوالنی در رای گیری، انتخابات پارلمانی روسیه در ۲۰۲۱ احتمالا پرچالش‌ترین رقابت‌ها برای حکومت ۲۱ ساله‌ پوتین خواهد بود.