آتش؛ خواب زمستانی جنگل‌های هیرکانی را برآشفت + خلاصه تصویری

دیدارنیوز ـ نسرین نیکنام : آتش چند روزی است که به دل جنگل‌های هیرکانی افتاده و تلاش صد‌ها محیط‌بان، مردم داوطلب و حتی بالگرد‌های ارسالی هنوز نتوانسته این آتش را تبدیل به خاکستر کند. خشک بودن علوفه‌ها و گرم شدن هوا از یک سو و وزش باد و بی شک بی احتیاطی‌های نیروی انسانی سبب شد این آتش همچنان فرصتی برای جولان دادن داشته باشد.

آتش سوزی جنگل‌های گلستان از ۲۰ دی و با شعله‌ور شدن بخشی از عرصه‌های جنگلی گرگان آغاز شد و در مدت چند روز به پارک ملی گلستان رسید و با وجود تلاش گسترده نیرو‌های امدادی همچنان در بخش‌های گوناگون این منطقه حفاظت شده زبانه می‌کشد.

حالا خبر رسیده که آتش‌سوزی بخشی از جنگل‌های هیرکانی در منطقه سراوان رشت کنترل شده هر چند که در این حادثه حدود ۳۰ هکتار از این جنگل‌ها در آتش سوخت، زیرا صعب‌العبور بودن، امکان ورود ماشین‌های آتش‌نشانی به این منطقه کوهستانی را نداد. از این‌رو کنترل آتش‌سوزی بیشتر به همت اهالی روستا‌های اطراف و جنگلبان منطقه انجام شد. منطقه آتش‌سوزی شامل جنگل‌های هیرکانی منطقه سراوان، روستا‌های کچا و بهدان و موشنگا، کوه‌های کرفان و قیصرکوه بود.

 

 

وقتی محیط‌بانان، نیرو‌های مردمی، هلال احمر و بسیج نتوانستند حریف آتش شوند دست به دامان هوا فضای سپاه شدند و از این نهاد درخواست دو بالگرد کردند و قرار است که این بالگرد‌ها در صورت مساعد بودن شرایط آب و هوایی کار آب پاشی را برای مهار آتش سوزی انجام دهند.

 

محمد آریان‌فر جانشین یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان درباره آتش سوزی جنگل‌های هیرکانی به ایرنا گفت: به دلیل دوری مسافت سد‌های منطقه به محل آتش سوزی، از ظرفیت رودخانه پارک ملی گلستان برای ایجاد چاله آبگیر و ایجاد فرصت برای برداشت آب توسط بالگرد استفاده خواهد شد. در حال حاضر نیرو‌های امدادی که در بالای یال کوه‌های دره شمالی مستقر هستند عصر دیروز از گسترش آتش به دره پشت یال جلوگیری کردند.

سرهنگ حبیب یارادبزی فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان نیز اعلام کرد که طی یک هفته گذشته ۹۱ فقره آتش‌سوزی که بیشتر آن نقطه‌ای بود، در عرصه‌های جنگلی استان رخ داد که نتیجه آن، خسارت سطحی به ۷۱ هکتار از منابع خدادادی بود.

محیط‌بانان و نیرو‌های امدادی در حال مهار آتش پس از تلاش ۷۲ ساعته بودند که ناگهان وزش باد از نیمه شب یکشنبه کار آن‌ها را سخت‌تر و دامن آتش را گسترده‌تر کرد. محمدرضا کنعانی مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان در این‌باره به ایرنا گفت که وزش شدید باد در پارک ملی گلستان که از ساعت سه بامداد یکشنبه شروع شده، مهار آتش در این عرصه را سخت کرده است و به همین علت ۱۰ گروه واکنش سریع از شهر‌های مختلف استان به منطقه اعزام شدند.

تا به امروز (دوشنبه ۲۹ دی ماه) همچنان تلاش نیرو‌های امدادی برای خاموش کردن آتش در دل جنگل‌های هیرکانی ادامه دارد نکته قابل تامل این است که عرصه‌های جنگلی گلستان به دلیل شکل گیری جوامع پرتراکم گیاهی ناشی از بارش برف و باران در فصل‌های پاییز و زمستان شاهد آتش سوز‌های زیادی است که نمونه بازر آن سوختن ۲۰۰ هکتار از محدوده جنگل توسکستان گرگان در آبان امسال بود.

 

 

تکرار آتش سوزی در جنگل‌های شمال که دلایل آن چندین بار ذکر شده است مسئولان محیط زیست کشور را برآن داشت تا فکر اساسی برای کنترل این اتفاق بکنند که نتیجه جلسات و همفکری‌ها شد تهیه نقشه‌ای به نام پهنه‌بندی.

تهیه نقشه پهنه‌بندی خطر آتش‌سوزی پارک ملی گلستان با هدف شناسایی، پیشگیری و کنترل خسارت و تعیین محدوده‌های احتمالی حریق انجام شد؛ در این پهنه‌بندی که بر اساس بررسی آتش سوزی ۵۰ سال اخیر تهیه شده، دلایل آتش‌سوزی‌ها از جمله نقش مسافران هنگام بیتوته در مجاورت و درون پارک، انباشت پسماند و توقف در مکان‌های ممنوعه مورد بررسی دقیق و کارشناسانه قرار گرفته است.

خبر تهیه این نقشه را کنعانی، رییس محیط زیست استان گلستان داد، اما نگفت که این نقشه قرار است چگونه و با چه ابزاری اجرایی شود و آیا می‌توان امیدوار بود که با بهره‌گیری از این نقشه دیگر خبر آتش سوزی در جنگل‌های گلستان منتشر نشود و حیات گونه‌های جانوری و گیاهی منطقه به دلیل این خطر از بین نرود؟


از طرف دیگر عبدالرحیم لطفی سرپرست اداره ‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان هم تداوم گرمای هوا را از دلایل آتش سوزی جنگل‌های این استان عنوان کرد و گفت که تمام نیرو‌های جنگل‌بانی، منابع طبیعی و قرق‌بانان در آمادگی کامل به‌سر می‌برند، اما در بخش دیگری از این مصاحبه که با خبرگزاری ایرنا انجام داده بود مقصر اصلی بیشتر آتش سوزی‌های این مدت گلستان را قاچاقچیان چوب برای انحراف جنگلبان و منابع طبیعی از مسیر‌های تردد دانست و گفت: از هفته گذشته تاکنون در مجموع ۵۷ مورد آتش سوزی در جنگل‌های گلستان رخ داد که طبق برآورد اولیه به حدود ۴۱ هکتار از این عرصه‌ها خسارت سطحی وارد شد.

 

 

جنگل‌های شمال در بهار و تابستان، پاییز و زمستان کباب می‌شوند و ریشه‌یابی این معضل، وجود درختان خشک و افتاده در کف، کمبود امکانات اطفای حریق پیشرفته، دشمنی و اقدام تلافی‌جویانه سودجویان و کمبود نیروی جنگلبان را بیش از پیش هویدا می‌سازد.

چندسالی است که استفاده از پهپاد‌های آتش نشان و محافظ جنگل، ایجاد پایگاه اطفای حریق هوایی و تجهیز امکانات، آموزش و تجهیز جوامع محلی و تقویت یگان حفاظت در دستور قرار دارد و هر یک به دلایلی که بیشتر جنبه مالی دارد، ناقص اجرایی شده است و نتیجه آن می‌شود این حجم از آتش سوزی و نابودی گونه‌های جانوری و گیاهی.