دیدارنیوز ـ سپیدار مقدم: «مهمترین دغدغه پس از انفجار گاز در کیانپارس سردرگمی همسایگان بود. برای مثال بخشی از آوار انفجار بر روی خودروهای همسایهی کناری و ساختمانهای روبرو که پارک بودند ریخت و آنها هزینه سنگینی را متحمل شدند. حتی شیشه برخی خودروها در پارکینگهای همسایه بر اثر شدت موجِ انفجار شکسته بود. خانوادههای دو طبقه بالاترِ ساختمان تخریب شده نیز در حمل و نقل اسباب و وسایلشان با مشکل مواجه بودند و از سوی هیچ سازمانی به آنها در نقل وسایل کمک رسانی نمیشد».
این صحبتهای خبرنگاری است که بعد از انفجار کیانپارس و همچنین چند انفجار گاز دیگر در محل حادثه حضور داشته است. انفجارهایی پر تکرار که علت همه آنها یک چیز بود: «گاز»
قاسم آل کثیر همچنین می گوید: «انفجار گاز در اهواز در فصل زمستان نسبت به تابستان بیشتر است. کوتاهی در نظارت نسبت به ساخت و سازها یکی از دلایل انفجار گاز است. همچنین نبود تولید محتواهای آموزشی نسبت به فرهنگهای موجود در استان نیز از دیگر مواردی است که نادیده گرفته می شود. اصولا در چنین شرایطی برای رفاه شهروندان لازم بود وسایلی برای نقل و انتقالِ سریع وسایلِ شهروندان کمک میشد».
جمعه دوازدهم دی ماه بود که انفجار مجتمع مسکونی در کیان پارس اهواز خبرساز شد، در این انفجار ۶ تن کشته شدند که سه نفر از آنها اعضای یک خانواده ۴ نفره بودند، پیش از این هم خصوصا در چند ماهه اخیر انفجارهای متعددی در دیگر محلههای شهر اهواز رخ داده است.
تعداد بالای این انفجارها ابهامات زیادی برای شهروندان ایجاد کرده است، برخی علت انفجارها را بی بوشدن گاز شهری میدانند و برخی هم عدم نظارت صحیح و کارشناسی شده در ساخت و سازها و عدهای عدم آموزش و فرهنگ سازی برای شهروندان و نهایتا هم بیاحتیاطی عدهای دیگر از افراد را علت آن میدانند.
نکته مهمی که شهروندان بعد از انفجار گاز از آن صحبت میکنند به سردرگمی در جبران خسارت و حمایت برای افراد و خانوادههای درگیر حادثه و همچنین دیگر ساکنان و هماسایگانی که در این قبیل انفجارها آسیب مالی یا جانی دیدهاند، اشاره دارد.
شمارش معکوس
۱۲ دی ماه ۹۹/ خیابان ۱۵ کیانپارس/ انفجار گاز در مجتمع مسکونی ۶ طبقه واقع در خیابان ۱۵ غربی فاز ۲ کیانپارس، ۶ کشته (سه تن از اعضای یک خانواده چهار نفره و باقی افراد) و ۱۲ مصدوم/ علت حادثه نشت گاز شهری
۹ آبان ۹۹/ شهرستان ماهشهر/ تخریب چند واحد مسکونی در فاز هفت مسکن مهر/ تخریب کامل یکی از واحدهای مجتمع و تخریب برخی منازل همجوار و آسیب به خودروهای پارک شده در خیابان/ علت حادثه نشت گاز شهری
۲۶ مهر ۹۹/ کوی ملت اهواز/ انفجار در طبقه ۴ مجتمع ۸ واحدی منجر به تخریب و غیرقابل سکونت شدن همه واحدها گردید و ۳ واحد مسکونی در محل حادثه تخریب شدند/ حادثه ۵ مصدوم به دنبال داشت/ علت حادثه در دست بررسی
۲۰ مهر ۹۹/ انفجار در بازارچه عامری اهواز/ تخریب کامل خانه دوطبقه انفجار خودروی پارک شده سعید سبزی فروش و مرگ سعید و عمویش، مرگ ننه جلیل و مرگ سبزی فروش بازار/ انفجاری با ۵ کشته و ۹ مصدوم و بیشترین میزان خسارت وارده به کسبه بازار و اهالی منطقه/ انفجاری که به گفته ساکنین بهت برانگیز بود و شوک بزرگی به اهالی وارد کرد/ علت انفجار نشت گاز شهری (البته قرار است کمیتهای برای تشخیص علت دقیق انفجار تشکیل شود)
۱۴ خرداد ۹۹ روستای عیاشیه/ انفجار گاز، آتش سوزی و تخریب خانه/ گرفتار شدن ۴ نفر از ساکنین در زیر آوار/ علت حادثه در دست بررسی
اینها تنها چند حادثه انفجار گاز و آتش سوزی طی چند ماهه اخیر در اهواز است که تیتر یک خبرگزاریها و روزنامهها بود. علت اکثر انفجارها نشت گاز اعلام شده است. از قدیمیترین محله اهواز «کوی عامری» تا شیکترین محله شهری اهواز «کیانپارس».
گاز شهری بودار میشود
عبداله ابولپور مدیرعامل شرکت گاز خوزستان در پی انفجاری که ۹ آبان در ماهشهر رخ داد و شایعاتی که بعد از آن در فضای مجازی نسبت به بیبو شدن گاز شهری خوزستان پخش شده بود، واکنش نشان داده و این موضوع را کاملا تکذیب کرده است. او گفته: «گازی که برای مصارف خانگی در این استان تولید میشود پس از تزریق نوعی مواد خاص از جنس ترکیبات گوگرد بودار میشود و نیروهای بخش تعمیرات شرکت گاز روزانه این بو را اندازی گیری و پایش میکنند».
نظارت بر گاز منازل با سازمان نظام مهندسی است
در ادامه طی یک تماس تلفنی، روابط عمومی شرکت گاز خوزستان هم در پاسخ به دیدار گفت: تعهد شرکت گاز تنها تا شیر خروجی رگلاتور درب منازل است و براساس قانون، نظارت بر گاز منازل با سازمان نظام مهندسی است و علت این انفجارها را عدم استفاده صحیح از گاز خانگی عنوان کرد.
ساخت و سازهای غیراصولی در کیانپارس/ اعمال نظارت بر ساخت و سازها مطلوب نیست
مهندس مجتبی بدیعی، استاد دانشگاه شهید بهشتی رشته معماری و شهرسازی در خصوص ساخت و سازها در منطقه کیانپارس اهواز در گفتگو با دیدار میگوید: در منطقه کیانپارس که حدود ۳۰ سال پیش منطقه ثروتمندنشین اهواز بود و عموما خانههای بزرگ و نهایت دوطبقه با خیابان بندی بزرگ داشت، امروز بساز و بفروشها به این منطقه هجوم بردهاند و ساختمانهای چندین طبقه و هر طبقه هم دو الی چند واحد میسازند. خانهای که قبلا یک یا دو خانوار ساکن داشت حالا ۲۰ خانوار دارد و طبیعتا تراکم در آنجا ۲۰ برابر شده است و به همین منوال تولید فاضلاب، آلودگی هوا و ... ۲۰ برابر شده است و کیانپارس که محلهای خوشنام در اهواز بود اکنون به دلیل ساخت و سازهای بی رویه و بعضا غیر اصولی به منطقهای شلوغ و پر ازدحام و آسیب پذیر تبدیل شده است که ایمنی ساختمانها را هم تحت شعاع قرار میدهد.
او ادامه میدهد: بنابراین طبیعی است وقتی در یک ساختمان چندین طبقه نظارتی اعمال نشود و سیستم لوله کشی گاز مطلوب نباشد کوچکترین اشکالی که به وجود بیاید منجر به فاجعه میشود و اینها را در کلیات میتوان گفت و اینکه مورد به مورد اظهار نظر شود حتما باید کارشناسی شده باشد و نظر خاص برای پرونده خاص داده شود.
این استاد دانشگاه همچنین در خصوص نوع نظارت بر ساختمان سازیها و میزان رعایت اصول ایمنی میگوید: از آنجا که پایان کار ساختمان سازی به عهده شهرداری است و برای گرفتن پایان کار باید مشخص شود کار در همه زمینهها بهطور مطلوب انجام شده است، پیش فرض من برای برخی ساختمانها که دچار حادثه میشوند این است که خیلی از این ساختمانها ممکن است اصلا برای گرفتن پایان کار اقدامی نکرده باشند. از آنجا هم که گرفتن مجوز پایان کار فرآیندی طولانی است خیلی خانوادهها ترجیح میدهند بدون گرفتن پایان کار در ساختمان ساکن شوند.
بدیعی میگوید: به عنوان مثال در منطقه ۲۴ تهران هم در بسیاری از برجهای ساخته شدهای که افراد در آن سکونت دارند مجوز پایان کاری وجود ندارد و اغلب مسایل ایمنی در این برجها باید رسیدگی شود؛ بنابراین اینکه برخی مواقع شهرداری کارش را درست انجام نداده است و یا نتوانسته اعمال نظر کند و یا سازمان نظام مهندسی در انجام نظارت آن طور که باید وظیفهاش را انجام نداده است تردیدی نیست؛ ولی در مورد عامل انفجار در مجتمعها و ساختمانهای مسکونی، نمیتوان انگشت اتهام را به سمت شخص یا ارگان خاصی برد و موارد باید به طور خاص از سوی کارشناسان ارزیابی و علت اصلی انفجار گاز مشخص شود.
این استاد دانشگاه میافزاید: در حالت کلی میشود گفت یکی از عیبها در مدیریت کلان شهری این است که فرایند اعمال نظارت را به نحو مطلوب طی نمیکنیم و میتوانیم به صورت کلی بگوییم یک عده پولی به ناظر میدهند و ناظر پول را میگیرد و اعمال نظارت نمیکند یا مثلا با گرفتن پول گزارش خلاف میدهد، ولی در این موارد خاص نمیتوان اینگونه اظهار نظر کرد.
مسئولان موارد انفجار را بررسی کنند
سید کریم حسینی، رئیس مجمع نمایندگان خوزستان هم چندی پیش در گفتگو با خبرنگار مهر گفته است: «حوادث در اهواز کم نیست چرا که بیش از ۶ حادثه در یک شهر تعداد زیادی به حساب میآید؛ این شبکهها به بازرسیهای فنی، بازبینی، تعویض، اصلاح شبکه و نوسازی نیاز دارند که باید این کارها انجام شود.
ابزاری وجود دارد که از انفجار جلوگیری کنند؛ همچنین دستگاههای هشداردهنده و اخطاردهنده در مسیر شبکهها میتوانند قبل از بروز حادثه بررسیها و هشدارهای لازم را داشته باشند.
این شبکهها میتوانند آبرسانی و حتی فاضلاب باشند؛ از لحاظ فنی یک سری گازهایی متصاعد میشوند که غیر از شبکههای خانگی باشند و باعث انفجار شوند و مسئولان امر باید این موارد را بررسی کنند تا بیشتر از این شاهد وقوع انفجار نباشیم».
محتاط و مسئولیت پذیر باشیم
حادثه بالای شهر و پایین شهر سرش نمیشود، بیاحتیاطی یا بیمسئولیتی در هرجایی نتیجه یکسان دارد. دانستن علت وقوع حوادث به پیشگیری و احتیاط و مسئولیت پذیری بیشتر ما کمک میکند چه در جایگاه ساکنین و چه در جایگاه ناظرین بر ساخت و سازها. هیچ کدام نمیتوانیم به طور قطع بگوییم ما از این قبیل حوادث ایمن هستیم به گفته قدیمیها حادثه در کمین است با کمی احتیاط و احساس مسئولیت بیشتر میتوانیم درصد ایمنی خود و اطرافیانمان را بالاتر ببریم.
جدای از تعداد کشته شدگان و مصدومین، میزان و جبران خسارت مالی و روانی و اجتماعی که به خانوادههای درگیر حادثه وارد میشود جای بحث دارد. آیا سهل انگاری یکی از ساکنین عامل این انفجارها بوده یا در بحث نظارت بر ساخت و سازها و ایمنی ساختمانها باید نظارت و سختگیری بیشتری باشد.