گفت‌وگوی "دیدار" با یک جامعه شناس درباره سفر‌های غیرضروری در دوره کرونا؛
دیدارنیوزـ سرویس سبک زندگی: خبر‌ها از احتمال انجام ۲ میلیون سفر در روزهای آینده حکایت دارند. عددی که در این ایام کرونا بی شباهت با فاجعه نیست. دیدار درگفتگو با یک جامعه شناس به این موضوع پرداخته است که چرا همچنان در ایام کرونا به سفر می‌رویم.
***
برخی از مسافران گلایه دارند که محدودیت و قرنطینه‌های ماه‌های اخیر آن‌ها را خسته کرده و وقتی دولت برنامه مشخصی برای مهار کردن این ویروس ندارد و هر روز هم آمار مبتلایان و مرگ و میر بیشتر می‌شود پس چرا ما باید خود را عذاب بدهیم؛ حداقل با سفر می‌توان از افسردگی و خستگی خود را رها کرد، اما این مسافران نمی‌گویند که این تصمیم فقط و فقط به خودشان آسیب نمی‌زند، اگر فقط یک نفر از آن‌ها ناقل باشد و کرونا را با خود به شهر دیگری ببرد و به دیگران منتقل کند حق الناس است و دیگر این موضوع را که نمی‌توان گردن دولت انداخت، هر چند کوتاهی‌هایی که در این زمینه از سوی مسئولان مربوطه انجام می‌شود قابل دفاع نیست، اما اگر هر کدام از ما حس انسان دوستی داشته باشیم و خود را در قبال اتفاق‌هایی که در آینده می‌افتد مسئول بدانیم شاید بخشی از این مشکلات حل یا کم شود و چیزی که در این میان نباید فراموش کنیم کادر درمان است؛ اگر هر کدام از ما از شرایط کنونی به دلایل مختلف ناراضی هستیم و غر می‌زنیم پس کادر درمانی که بیش از ۱۰ ماه است با این بحران روبرو هستند چه باید بگویند.
آنهایی‌که بعضا چندین روز و هفته نه تنها استراحتی نداشتند بلکه هیچ یک از اعضای خانواده خود را ندیدند. باید این نکته را در نظر داشته باشید که سفر الگوی گسترش و شیوع بیماری را تغییر می‌دهد و ممکن است استانی با وضعیت سفید را به حالت اضطرار بکشاند. اگر فرض کنیم یک نفر با خودروی شخصی‌اش از یک مبدا تا مقصدی معین حرکت کند، آیا می‌تواند در طول مسیر بنزین نزند؟ توقف نکند و ...؟ حال تصور کنید چند هزار نفر با همین تصور وارد جاده‌ها شوند و تنها پنج درصد از آن‌ها در یک مجتمع بین راهی توقف کنند و اگر یک نفر مبتلا به کرونا در این مجتمع حضور داشته باشد می‌تواند فقط در فضایی مانند سرویس بهداشتی، پمپ بنزین و سوپرمارکت و ... در این مجتمع دستکم ۱۰ نفر را آلوده کند.
این ۱۰ نفر هرکدام سوار برخودرویی خواهند شد که دو تا چهار سرنشین دارد و به مقاصد مختلفی خواهند رفت و این چرخه تکرار خواهد شد و این مثال صرفا در مورد افرادی است که با خودروی شخصی و به منزل یا ویلای شخصی‌شان می‌روند، و مدام می‌گویند ما از خانه خود به ویلای خودمان می‌رویم و ترددی در جایی نداریم! سفر با اتوبوس و هواپیما و وسیله نقلیه عمومی که ریسک بسیار بالاتری دارد و در نتیجه آن توان و انرژی زیادی باید صرف مدیریت این بحران شود.
با توجه به اینکه در روزهای پیش رو هم با تعطیلی چند روزه مواجهیم و خبر‌ها حاکی از آن است که بیش از دومیلیون سفر انجام خواهد شد و مقصد هم شهر‌های شمالی است بهتر دیدیم این پدیده اجتماعی را با یک جامعه شناس مطرح کنیم تا ببینیم چه دلیل یا دلایلی سبب شده تا مردم نسبت به جان خود هم بی توجه شوند و دیگر مثل روز‌ها و هفته‌های اول کرونا را جدی نگیرند.
فرش فروش: مردم رفتن به ویلا یا خانه پدر و مادر در شهر‌های دیگر را سفر غیر ضروری نمی‌دانند
«می‌توان چندین عامل را در نگاه مردم به کرونا دخیل دانست. یکی از این عوامل که می‌توان روی آن تحلیل روانشناختی هم گذاشت این است که ما خیلی سخت می‌توانیم از یک سری عادت‌ها دوری کنیم.» این صحبت‌های حسین فرش فروش مدرس دانشگاه آزاد و علمی کاربردی است که در گفت‌وگو با دیدار می‌گوید: «تغییر سبک زندگی یعنی تغییر دادن عادت‌ها و از آنجایی‌که از قدیم گفتند ترک عادت موجب مرض است، مردم نمی‌توانند این عادت را ترک کنند.»
او می‌افزاید: «از طرف دیگر آنهایی‌که به سفر می‌روند می‌خواهند استرس و نگرانی را از خود و خانواده‌شان دور کنند، زیرا انسان نیاز دارد که هیجان خود را به گونه‌ای تخلیه کند؛ حالا که استادیوم‌های ورزشی، سینما و سایر مراکز تفریحی تعطیل است مردم ترجیح می‌دهند هیجان و استرس خود را با سفر رفتن تخلیه کنند و با بیان اینکه پروتکل‌ها رعایت می‌شود و دست می‌شوییم و ماسک می‌زنیم خودشان را قانع می‌کنند.»
فرش فروش تاکید می‌کند: «اما این افراد نمی‌دانند که شستن دست، زدن ماسک و رعایت فاصله اجتماعی تنها درصدی از انتقال ویروس کرونا را کنترل می‌کند و به معنای این نیست که ویروس با این کار‌ها از بین می‌رود.»
این جامعه شناس باز هم عادت را از دلایل سفر‌های غیر ضروری می‌داند و می‌گوید: «کسانی که سالی چند بار به شمال و جنوب و حتی شهر‌های مذهبی سفر می‌کردند نمی‌توانند این عادت را به یکباره قطع کنند. از طرف دیگر وقتی دولت و رسانه‌ها به ویژه صدا و سیما هیچ برنامه تفریحی و شادی برای مردم ندارد و نمی‌تواند اوقات فراغت آن‌ها را با این برنامه‌ها پر کند پس افراد طبق عادات خودشان رفتار می‌کنند و به سفر می‌روند.»
فرش فروش، خشم را هم از دیگر علل بی توجهی مردم نسبت به سفر رفتن می‌داند و تاکید می‌کند: «وقتی اتفاقی یا موضوعی انسان‌ها را محدود می‌کند، ناخودآگاه خشم ناشی از آن به سراغ انسان می‌آید و از آنجایی‌که انسان ذاتا به دنبال خارج شدن از چارچوب و رفتن به سمت کشف چیز‌های جدید که به آن خلاقیت هم گفته می‌شود، می‌رود با پدیده سفر‌های غیرضروری مواجه می‌شویم.»
این استاد دانشگاه معتقد است: «از آنجایی‌که خانه و خانواده در جامعه ایرانی بیش از سایر کشور‌های غربی و شرقی مورد اهمیت و توجه است بنابراین کسانی‌که در این دوران به شهر‌های دیگر می‌روند و وقتی از آن‌ها دلیل سفر را می‌پرسید آن را سر زدن به پدر و مادر بیان می‌کنند یعنی اینکه آن‌ها آن را سفر غیر ضروری نمی‌دانند بلکه خیلی هم ضروری می‌دانند و می‌گویند که باید این کار را انجام دهند.»
فرش فروش نقش فضای مجازی را هم در این میان مهم می‌داند و می‌گوید: «ما هر روز در این فضا شاهد انتشار اخباری هستیم که بعضا پایه و اساس درستی ندارد، یک روز می‌گویند واکسن کرونا کشف شد فردا این خبر تکذیب می‌شود؛ برخی می‌گویند این ویروس نیست و میکروب است و همه این عوامل دست به دست هم می‌دهد که مردم به هیچ کدام از توصیه‌ها گوش ندهند و کاری که فکر می‌کنند درست است انجام دهند.»
مدرس دانشگاه آزاد و علمی کاربردی سیل استان گلستان در سال گذشته را مورد اشاره قرار می‌دهد و می‌گوید: «در آن زمان هیچ کس به استان‌های درگیر سیل سفر نکرد و یا حتی استان‌هایی که قبلا با زلزله مواجه شده بودند حالا علت چیست؟ علت این است که مردم اپیدمی آرام و ضمنی را نمی‌بینند، اما پدیده‌ای مثل سیل و زلزله را عینا می‌بینند؛ بنابراین آن پدیده‌ها مردم را دچار رعب و وحشت می‌کنند و آن‌ها را از انجام یک سری کار‌ها باز می‌دارد، اما پدیده‌ای مثل کرونا این بازدارندگی را ندارد.»
به کانال تلگرامی دیدارنیوز بپیوندید
به صفحه اینستاگرام دیدارنیوز بپیوندید
به گروه واتس‌اپی دیدارنیوز بپیوندید