با ترس کرونا چه کنیم؟

 

پزشکان و روان‌شناسان می‌گویند: خود بیمار انگاری، اضطراب فراگیر و وسواس جبری از عمده اختلالات روانی است که این روز‌ها به علت شیوع بیماری کرونا سلامت مردم را تهدید کرده و باید با آن مقابله کرد.

 

 

احساس نامعلوم بودن آینده، اینکه ما کنترلی روی آینده‌مان نداریم، برای همه آدم‌ها نگران کننده است و پیش بینی ناپذیربودن اتفاقی که برای ما خواهد افتاد باعث نگرانی، اضطراب، افسردگی و مسایلی از این قبیل می‌شود. مساله دیگر از دست دادن عزیزان است؛ این موضوع به خودی خود باعث افسردگی و نگرانی می‌شود و حالا ناتوانی در برگزاری مراسم‌های سوگواری هم می‌تواند تاثیری منفی داشته باشد. از سوی دیگر تعطیل شدن یا کم شدن تفریحات جمعی مثل دورهمی‌ها، سینما و سفر رفتن  باعث شده ما دچار انزوایی از جنس عاطفی، فیزیکی و روانی بشویم. حتی همان ممنوعیت روبوسی و دست دادن خصوصا در فرهنگ ما که خیلی جدی و پررنگ هم هست آسیب‌زا خواهد بود.

 

 

البته در این میان کودکان را نیز نباید فراموش کنیم، روز‌های نخست ورود این ویروس به زندگی مردم گفته می‌شد که کرونا با کودکان کاری ندارد، اما کمی که گذشت محققان اعلام کردند که کودکان نیز به کرونا مبتلا می‌شوند، اما تنها تعداد کمتری به درمان شدید نیاز دارند. در میان این بحث‌ها و اما و اگرها، آنچه کمتر به آن توجه می‌شد، پیامد‌های روانی حاصل از این بیماری بر روی روح و روان کودکان بود.

 

 

روان‌شناسان کودک معتقدند: بازی‌های فکری و توجه ویژه به کودکان باید در درون خانواده افزایش یابد، مخصوصا در این روز‌ها که کودکان بیشتر در منزل هستند، ممکن است بیشتر برای والدین چالش درست کنند و حتی بین فرزندان تنش‌ها افزایش یابد، بنابراین بهترین راهکار ما در این مواقع برنامه‌ریزی صحیح از سوی والدین برای محیط خانه است که عوامل استرس‌زا و اختلالات روانی را کاهش می‌دهد.

 

محققان بر این باورند کسانی هم که از ویروس کرونا جان سالم به در می‌برند هم با مشکل روحی روانی و حتی افسردگی پس از درمان مواجه می‌شوند، از این‌رو تحقیقات زیادی در این‌باره در بخش‌های مختلف به‌ویژه تحقیقاتی و دانشگاهی شده است به‌عنوان مثال پژوهشگران بیمارستان سان رافائل در میلان در شمال ایتالیا پس از تحقیقاتی عنوان کردند که بیش از نیمی از ۴۰۲ بیماری که پس از درمان شدن بیماری کرونا پایش می‌شدند، دست کم یکی از این اختلال‌های روانی را تجربه کرده‌اند و شدت این اختلال با شدت التهاب در دوران بیماری‌شان متناسب است. این بیماران که شامل ۲۶۵ مرد و ۱۳۷ زن می‌شدند، یک ماه پس از مرخص شدن از بیمارستان معاینه شده بودند.

 

 

پروفسور فرانچسکو بندتی، رئیس واحد پژوهش بخش روانپزشکی و روانشناسی بالینی در این بیمارستان گفت: کاملا روشن بود که التهاب ناشی از بیماری باعث پیامد‌هایی در سطح روانپزشکی می‌شود، این پزشکان بر اساس مصاحبه‌های بالینی و پرسشنامه‌های ارزیابی شخصی دریافتند که اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD در ۲۸ درصد، افسردگی در ۳۱ درصد، اضطراب در ۴۰ درصد، بی‌خوابی در ۴۰ درصد و در نهایت علائم وسواسی، اجباری در ۲۰ درصد بیماران وجود دارد.

نه تنها در دوران کرونا و درمان این بیماری و پیامدهای بعدی آن بلکه برای رفع سایر مشکلات بهتر است از متخصصان آن کمک بگیرید. در حال حاضر متخصصان بسیاری در فضای مجازی فعال هستند و می‌توانید بدون هیچ زحمتی با یکی از آنها ارتباط بگیرید و راهنمایی بخواهید. این متخصصان در همه زمینه‌های بهداشتی، سلامت جسم و روان، شما را به‌خوبی راهنمایی می‌کنند.

 

 

این امر بر هیچ کس پوشیده نیست که کووید ـ ۱۹ شرایطی را به‌وجود آورده که تاکنون کسی آن را تجربه نکرده بود. بنابراین تا جایی‌که می‌توانید صبر و شکیبایی به خرج دهید. بهتر است خودتان را با یادگیری موضوعی یا انجام دادن کارهای معوقه سرگرم کنید. هر زمان که احساس ترس و اضطراب به‌ سراغ‌تان آمد، از تکنیک تنفس عمیق بهره بگیرید. چند تنفس عمیق با چشمان باز و پاهایی که محکم روی زمین قرار گرفته‌اند، معجزه می‌کند. این تکنیک اثرات آرام‌بخشی دارد.  

 

 

یکی از کارهایی که همیشه باید انجام دهید ورزش کردن است. در این روزها هم ورزش کنید؛ مسلما به باشگاه ورزشی نباید بروید زیرا خود را در خطر ابتلا به ویروس کرونا قرار می‌دهید. اما اگر می‌توانید اطراف خانه‌تان پیاده‌روی کنید، یا در خانه ورزش‌های ساده انجام دهید، تحرک بدنی می‌تواند از بروز افسردگی و شدت آن پیشگیری کند.

 

 

در کنار همه این کارها انجام دادن کارهای روزمره برای همه ما ضروری است اما افرادی که گرفتار نگرانی، اندوه و دیگر مشکلات روحی هستند، بیش از هر کس دیگر باید به کارهای روزمره خود رسیدگی کنند. با این روش افکار مزاحم را از ذهن خود بیرون کرده و احساس آرامش خواهند کرد. بنابراین برای خود یک برنامه روزانه ترتیب دهید و به آن پایبند باشید.

 

 

درست است که در این وضعیت کرونایی نمی‌توانیم دورهمی داشته باشیم. اما با استفاده از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی می‌توانیم این خلاء را پر کنیم. بنابراین وارد گروه‌های اجتماعی آنلاین شوید و با دیگران در تماس باشید.

 

 

نکته قابل تامل در میان این همه نگرانی و استرس این است که آگاه باشید این تغییرات برای کودکان بسیار سخت است. بنابراین باید در این روزها به کودکان بیش از گذشته توجه کنید. به آنها شرایط را با زبانی که متوجه شوند، توضیح دهید و صادقانه رفتار کنید. سپس برای فعالیت‌های روزانه او برنامه‌ریزی کنید و اجازه ندهید به دلیل تعطیلی مدارس، ساختار زندگی روزمره‌شان به‌هم بریزد. همچنین می‌توانید آنها را تشویق به انجام دادن کارها به روش خلاقانه خودشان کنید. این کار باعث می‌شود، از شرایط پیش آمده لذت ببرند و کمتر دچار ترس و افسردگی ناشی از آن شوند.

 

 

درست است که باید فاصله اجتماعی خود با سالمندان را حفظ کنیم تا آنها از ابتلا به ویروس کووید ـ ۱۹ در امان بمانند. اما باید دایما به وسیله وسایل ارتباطی، در تماس باشیم. آنها نباید احساس تنهایی و ترس کنند. البته در صورت نیاز می‌توانید از خدمات اجتماعی کمک گرفته و بهترین اقدام را برای عزیزان سالمند خود انجام دهید.

 

 

سعید عزیزی ، استاد دانشگاه و پژوهشگر علوم روانشناسی در این باره به دیدار می گوید: ابتلا به این ویروس دیگر پیر و جوان و کودک و بزرگسال ندارد و به نوعی همه افراد جامعه با آن درگیر هستند، هر چند که در روزهای اول که خبر ابتلا به این ویروس منتشر شد همه بیان کردند که کودکان به این ویروس مبتلا نمی شوند، اما مرگ چند کودک نشان داد که این ویروس به هیچ کس رحم ندارد و سراغ همه می رود.

 

 

او با تاکید بر اینکه زمان دقیقی هم برای از بین رفتن این ویروس وجود ندارد، می افزاید: همه این عوامل دست به دست هم داده که اضطراب و استرس در میان مردم خیلی بیشتر از زمان های قبل بشود؛ البته که موضوعات اقتصادی و نگرانی های ناشی از بیکاری و بی‌پولی را هم باید در نظر داشت، اما چیزی که بیشتر می شود به آن اشاره داشت همین ترس و نگرانی است.

 

 

این استاد دانشگاه ادامه می دهد: طبق آماری که چندی پیش از سوی مراکز روانشناسی منتشر شده است بسیاری از افرادی که در ماههای اخیر به این مراکز مراجعه کرده اند ترس و نگرانی شان به دلیل ابتلا یا در معرض قرار گرفتند با ویروس کرونا است، این در حالی است که بیش از این آمار هم مردم به مراکز مراجعه نمی کنند که باز هم مهمترین دلیل آن اضطراب و استرس است.

 

 

او به برگزاری پیمایش ملی سلامت روان اشاره می کند و می گوید: با حمایت معاونت پژوهشی وزارت بهداشت بنا داریم در پاییز امسال، پیمایش ملی سلامت روان را برگزار کنیم تا ارزیابی نسبتا جامع کشوری از این وضعیت داشته و این اطلاعات را در اختیار دست اندرکاران و مسئولان نظام سلامت قرار دهیم.

 

 

 

او به تشدید اضطراب در برخی از افراد یا بروز این عارضه بر اثر شیوع کرونا اشاره می کند و می افزاید: وسواس سلامت، فوبیا (ترس‌های مرضی)، حملات ترس و وحشت و اختلال استرس بعد از سانحه از جمله آسیب های روانی است که احتمال بروز یا تشدید آنها در این دوره وجود دارد.

 

به گفته عزیزی، حفظ آرامش و خونسردی، داشتن توسل، گسترش مولفه های روانشناختی مثبت، داشتن نگاه امیدوارانه و تاب آورانه و همچنین خودمراقبتی از مهمترین راهکارها برای پیشگیری از عوارض روانی ناشی از این بیماری است. 

 

این روانشناس با اشاره به اینکه مردم باید آرامش و خونسردی خود را حفظ کنند، ادامه می دهد: مردم در این دوران هر اندازه آرامش داشته یا بر رفتار و عملکرد خود مسلط  باشند، هم برای خودشان و هم برای نظام سلامت مفید است.