دیدارنیوز ـ پرستو بهرامیراد: در هفتههای پایانی رقابتهای انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا هستیم. رقابتهای میان دو حزب به مرحله حساسی رسیده است و هر کدام سعی میکند دست بالاتر را در این میدان بیابد.
برای بررسی بهتر وضعیت رقابتهای انتخاباتی آمریکا دیدار با بیژن کیان، تاجر ایرانی ـ آمریکایی و از اعضای حزب جمهوریخواه آمریکا، به مصاحبه پرداخته است. این مصاحبه از طریق اسکایپ از تهران با کالیفرنیا انجام شده است.
آقای کیان شما از اعضای حزب جمهوریخواه و طرفداران ترامپ هستید، شانس پیروزی ترامپ را در انتخابات نوامبر چه میزان میدانید؟ و فکر میکنید پیروز انتخابات میشود یا خیر؟
پیش بینی نتیجه انتخابات کار درستی نیست. برای اینکه در مسیر انتخابات یک ساعت هم زمان بسیار طولانی است، چه رسد به اینکه چهل و چند روز قبل از انتخابات بخواهیم نتیجه انتخابات را اعلام کنیم. البته طرفداران هر دو حزب هیجان زده میشوند و مکنونات قلبی خودشان را به عنوان پیشبینی در نظر میگیرند. باید ببینیم که مردم آمریکا چه انتخابی میکنند؟! خیلی طبیعی است که مردم تمام توجهشان را روی گفتار و رفتار کاندیداها بگذارند. ولی منطقی است بدانیم که کاندیداها از خواستههای کسانی که رأی دهندگان احتمالی به آنها هستند، پیروی میکنند؛ بنابراین اگر سؤالی، مطلبی، مشکلی و مخالفتی با دیدگاههای یک کاندیدای بهخصوص وجود دارد باید این رویارویی را با رأی دهندگان مطرح کرد، نه فقط بر گفتار، رفتار و احتمالات کاندیدای بهخصوص. باید ببینیم که مردم آمریکا میخواهند چه آمریکایی داشته باشند. آمریکایی که آقای ترامپ در دنیا به تصویر کشیده است؛ آمریکایی است که میخواهد اول به منافع خود فکر بکند که بسیار طبیعی است و هر مملکتی اول به منافع خودش فکر میکند. یا آمریکایی که بیشتر به خواستههای بخشی از جامعه که معتقد هستند حقوق آنها باید برابر و مساوی باشد ـ که بسیار برحق است ـ ولی این گروه خواستههای دیگری هم دارند؛ مثل اینکه سیستم اقتصادی آمریکا را بهطور کلی دگرگون کنند و یک سیستم سوسیالیستی جایگزین آن شود. باید ببینیم آمریکاییها کدام یک را انتخاب میکنند. به نظر من آمریکاییها تا امروز به روشنی نشان دادهاند. برای همین هم من شرط بندی خودم را عوض نمیکنم. به نظر من آقای ترامپ به احتمال بسیار زیاد برنده انتخابات خواهد بود. مگر اینکه اتفاق جدیدی این معادله را به هم بزند. ولی تا آن روز اگر قرار باشد اتفاقی نیافتد، به نظر من آقای ترامپ برنده انتخابات خواهد بود.
به نظر شما چه مقدار میتوان به نظرسنجیها اعتماد کرد؟ به هر حال ترامپ در نظر سنجیها عقبتر از بایدن است. به نظر شما آن اتفاقی که در ۲۰۱۶ برای نظر سنجیهای آمریکا اتفاق افتاد و هیلاری کلینتون شکست خورد، برای بایدن نیز دوباره تکرار میشود؟
سال ۲۰۱۶ با سال ۲۰۲۰ کاملاً متفاوت است؛ بنابراین نمیتوانیم مقایسه مستقیمی بین ۲۰۱۶ و سال ۲۰۲۰ یعنی سال جاری داشته باشیم، معادله عوض شده است. بیماری کرونا همه چیز را تحت تأثیر قرار داده است. امروز میبینیم آمریکا دو شقه شده است. البته آمریکا در سال ۲۰۱۶ هم این رویارویی را داشت. حالا میبینیم این رویارویی بسیار تشدید شده است. بخشهایی از جامعه به جان هم افتادهاند. مشکل است سال ۲۰۲۰ را با سال ۲۰۱۶ به طور مستقیم مقایسه کنیم. در ارتباط با نظرسنجی که پرسیدید، البته نظرسنجیها مهم هستند و باید به آنها متوجه شود. ولی توجه داشته باشید اصولاً فرآیند نظرسنجی و فرآیند رأیگیری متفاوت است. در نظرسنجی پرسشگر به سراغ رأی دهنده میرود و در رأی گیری این رأی دهنده است که به صندوق رأی میرود. دو محیط تفاوتهای بسیار دارد. در مسئله اول وقتی پرسشگر به سراغ رأی دهنده میرود هیچ اطمینانی نیست که انتخاب آن رأی دهنده در جایگاه پاسخ دهنده، از تعادل خاصی برخوردار بوده باشد. بستگی دارد. شما اگر هزار نفر را انتخاب کنید و این هزار نفر گرایشهای ویژهای داشته باشند، میشود انتظار منطقی داشت که آنها نظرشان را برابر همان دیدی که دارند عنوان کنند. ولی از طرف دیگر به هیچ عنوان ضمانتی وجود ندارد که اشخاص در پاسخگویی کاملاً صادق باشند و نظر واقعی خودشان را مطرح کنند. چه بسا که در یک خانواده ممکن است دو نفر نظرات کاملاً مخالف با یکدیگر داشته باشند و وقتی که پرسشگر سؤال میکند، پاسخ دهنده در آن زمان روی تلفن ـ که اغلب نظر سنجی بر روی تلفن صورت میگیرد ـ در نظرش جوابی بدهد که آن جواب ضرورتاً آن چیزی نخواهد بود که در روز رأی گیری اعمال خواهد کرد؛ بنابراین اصولاً فرآیند نظرپرسی و رأیگیری کاملاً متفاوت است. روز رأی شخص از خواب برمیخیزد، روز سهشنبهای است. بستگی دارد که در آن روز چه اتفاقی افتاده است؟ هوا چطور است؟ جادهها چطور هستند؟ ماشین در چه وضعیتی است؟ خانواده کجا هستند و هزار یک مسئله وجود دارد. بسیار متفاوت است از یک یا دو دقیقه تماس تلفن که جواب سوالات پرسشگر را میدهد. من نمیخواهم بگویم نظر پرسی اهمیتی ندارد یا اینکه این اعداد و ارقام مفهومی ندارند؛ اهمیت دارند، اما نمیتوان صد درصد به آنها اطمینان کرد. امروز به نظر میرسد آقای بایدن در انظار عمومی و در این نظر پرسیهایی که میکنند از آقای ترامپ جلوتر هستند. ولی مشکلات بسیاری وجود دارد که بتوانیم این اعداد را منتقل کنیم به اینکه روز انتخابات آقای بایدن حتماً انتخاب خواهد شد، چون امروز ۸ یا ۹ رقم بالاتر از آقای ترامپ نشان میدهد.
همان طور که گفتید کرونا در انتخابات آمریکا تأثیر داشته است. آیا کرونا روی آرای ترامپ نیز تاثیری داشته است؟
همان طور که گفتم آمریکا دو شقه شده است. بخشی از جامعه معتقدند که مسئولیت اداره این بیماری وحشتناک همهگیر به عهده کسانی بوده است که بیشتر از سه دهه مسئولیت مستقیم و مدیریت چنین مسایلی را به عهده داشتند. نمیشود که فقط رئیس جمهوری آمریکا را مسئول همه چیز دانست. بخش دیگری از جمعیت آمریکا معتقد است که همه مسئولیتها متوجه آقای ترامپ است. اگر آقای ترامپ پنج انگشتشان را در عسل فرو ببرند و به این بخش از رأی دهندگان ارائه بدهند، آنها راضی نخواهند شد. باید توجه کرد که قدرت دولت فدرال در ایالات متحده محدود است. در حقیقت شما با کشوری روبهرو هستید که ۵۰ کشور مستقل در داخل این کشور حق و حقوق دارند و حقوقشان هم از طرف ریاست جمهوری قابل نقض نیست؛ بنابراین در سال انتخابات همه چیز به صورت احساساتی و با دید و نظرهای شخصی بررسی میشود. همانطور که گفتم ما نمیتوانیم از آقای بایدن و آقای ترامپ دفاع کنیم یا به هریک از آنها حمله کنیم بدون اینکه در نظر بگیریم که به چه دلیل آنها در پیشبرد سیاستهایشان راههایی را انتخاب میکنند و این راهها از چه نیروی مردمی پیروی میکنند. اینکه ما نظر پرسی را در نظر بگیریم و بگوییم، چون آقای بایدن ۸ درصد از آقای ترامپ جلوتر هستند، بنابراین آمریکا این یا آن را میخواهد؛ شاید نظر دقیقی نباشد. آقای ترامپ تلاشش را کرده است. وظیفه هر رهبری است که در چنین بحرانی از داخل با شدت، حدت و خستگیناپذیر سعی کند که مسائل را بررسی کند. ولی کارش این نیست که بیرون بیاید و هوار بکشد که مملکت آتش گرفته است و بیماری بیداد میکند، البته همه اینها حقایقی است که وجود دارد. ولی کار رهبر این است که بیرون را آرام نگه دارد و در داخل با کار خستگی ناپذیر سعی کند که مشکل را حل کند. به نظر من آقای ترامپ همین کار را هم کرده است.
من در اینجا با شما مخالف هستم. ترامپ به تازگی از ماسک و استفاده از ماسک صحبت میکند. در اوایل کرونا مخالف این قضیه بود و مقابله میکرد. بارها سخنرانی کرده است که احتیاجی به ماسک نیست و همه چیز عادی است. ماسک جزء موارد اولیهای بود که از همان ابتدا همه گفتند باید برای جلوگیری استفاده شود. ترامپ به صورت قانونی نگفت که همه کشور باید استفاده کنند و ما در آمریکا میبینیم بعضی ایالتها هنوز همه استفاده نمیکنند. به نظر شما این نوع برخورد تا به امروز درست بوده است؟
ترامپ به عنوان رئیس جمهوری آمریکا چنین اختیاری ندارد که به مردم ایالتها دستور بدهد که کاری را انجام بدهند یا انجام ندهند. این اختیار در حیطه قدرت فرمانداران این ایالتها است. درست میگویید ایشان تاکیدی بر اینکه مردم ماسک بزنند نداشتند. ولی پیشینه این مطلب را توجه بفرمایید. وقتی که رئیس سازمان بهداشت جهانی قبل از هر کسی صحبت کردند و گفتند این بیماری از انسان به انسان سرایت نمیکند. فکر میکنم این صحبت را در اوایل ماه ژانویه داشتند که این بیماری اصلاً از انسان به انسان سرایت نمیکند. دوم اینکه مردم از ماسک استفاده کنند یا خیر مطلبی بود که آقای دکتر فاوچی که ۳۶ سال در رأس مسئولیت کار بودند، در ابتدا گفتند زدن ماسک ضروری نیست، بعداً نظرشان را عوض کردند؛ بنابراین غیر منطقی نیست که رئیس جمهور آمریکا هم به تبعیت از نظر سازمان بهداشت جهانی و به تبعیت از کسانی که مسئول مستقیم مدیریت این کار بودند، صحبت کرده و بعد هم صحبتش را عوض کرده باشد، چیز عجیب و غریبی نیست. مسئله عجیب این است، کسی که ۳۴ سال در رأس یک کار بوده و مسئول مستقیم مدیریت این مسئله بوده، از خودش سلب مسئولیت بکند و بگوید این مسئله، مسئله علم است و ما تاجایی که میدانستیم صحبت کردیم و فراتر از آن نمیدانستیم، حالا که میدانیم نظرمان را عوض میکنیم. این هم ایرادی ندارد، مسئلهای نیست و اما اینکه برگردیم و تمام کاسه و کوزه را بر سر آقای ترامپ بشکنیم منطقی و عادلانه نیست.
بسیاری از دموکراتها و مردم آمریکا رفتار ترامپ را در مقابل معترضین مورد نقد قرار میدهند. شما رفتار ترامپ را چگونه ارزیابی میکنید؟ و آیا دموکراتها نقشی در این اعتراضات داشتهاند یا خیر؟
بفرمایید که به کدام بخش از رفتار آقای ترامپ در ارتباط با اعتراضات اشاره میکنید؟ انتقاد شما از کدام رفتار ایشان بوده است؟
روزی که ترامپ انجیل به دست گرفت و روبهروی کلیسای نزدیک کاخ سفید رفتارهایی که با معترضین شده بود با گاز اشک آور و برخورد پلیس، مورد اعتراض قرار گرفت. عدهای به صحبتهای ترامپ راجع به معترضین انتقاد داشتند که ترامپ در بیان آنها تندروی کردهاند؟
به طور کلی انتقاد مردم حتی کسانی که حامیان آقای ترامپ هستند از نوع سخن گفتن ایشان انتقادی واضح است و در بعضی موارد نمیتوان از نوع سخن گفتن آقای ترامپ دفاع کرد. من الان در مقامی نیستم که چنین دفاعی بکنم. یک عده از نوع سخن گفتن آقای ترامپ راضی نیستند. در مورد خاصی که ایشان به کلیسا رفتند و کتاب مقدسی را که به آن عقیده دارند بلند کردند و در آن روز اتفاقاتی افتاد من فکر میکنم وقتی کل این ماجرا را بررسی کنیم ممکن است انتقاداتی به آن باشد، ولی اگر میخواهیم کل مسئله را بررسی کنیم باید ببینیم چه اتفاقی دارد میافتد. اصولاً معترضین چه میگویند و چه میخواهند؟ از کجا آمدهاند؟ دو دسته هستند؛ یک عده مطالبات برحقی دارند که میگویند در ایالات متحده با رنگین پوستان به صورت عادلانه رفتار نمیشود. میگویند رفتار پلیس بهخصوص با رنگین پوستان رفتار عادلانهای نیست. میگویند به نظر میرسد پلیس از سفیدپوستان حمایت میکند و رنگین پوستان را کنترل میکند. این دید کسانی است که مطالبات بهخصوصی دارند و با سابقه ۴۰۰ ساله برده داری و باسابقه ۲۴۴ سال تاریخ مدون آمریکا در ارتباط با این مسئله، راه بسیار طولانی طی شده و هنوز راه بسیار طولانی در پیش است که همه مسائل بررسی و حل شود. دسته دیگر این معترضین به اصطلاح معترضین هستند که به خیابانها میآیند؛ شیشهها را میشکنند؛ به مردم و پلیس حمله میکنند؛ دادگاهها را آتش میزنند؛ و این اتفاق هم، اتفاق جدیدی نیست. در بدو شروع شکل گیری آمریکا هم این اتفاقات افتاده است. مردم معترض هستند و رفتارشان را نشان میدهند، ولی وقتی این رفتار به صورت سازمان یافته با کسانی که با ایدئولوژی خاص به میدان میآیند و قصد آنها ایجاد آشوب و ایجاد تنش و آزار مردم است، خب باید یک نفر جلوی آنها را بگیرد. چه قدرتی میتواند جلوی آن را بگیرد؟ همانطور که اشاره کردم این فرمانداران هستند که در ایالات خودشان قوانینی را میتوانند وضع کنند که از مردم حمایت کنند و در ضمن جوابگو باشند. این گناه را فقط به دوش رئیسجمهوری آمریکا انداختن شاید منطقی نباشد. آمریکا فقط یک مملکت نیست، ۵۰ مملکت مستقل است. در ضمن نیروی پلیس زیر نظر رئیس جمهوری کار نمیکند بلکه زیر نظر شورای شهر است. ببینید آنها چه مسئولیتی را پذیرفتهاند؟ آنها چه عکسالعملی نشان دادهاند؟ به نظر من این منطقی نیست که به کلی رد کنیم که رئیس جمهوری هیچ مسئولیتی ندارد. ولی اینکه همه مسئولیت را به دوش رئیس جمهوری بیندازیم و بگوییم فرمانداران که مستقل هستند و میتوانند تصمیم بگیرند از هر گونه مسئولیتی مبرا هستند، یا درست نیست بگوییم شورای شهر که به عملکرد پلیس نظارت و مدیریت دارد، مسئولیتی ندارد. من فکر میکنم هیچ رهبری سیاسی بدون نقص نیست.
رأی دهندگان آقای ترامپ را از چه گروه و طبقاتی میدانید؟ فکر میکنید چه کسانی رأی دهنده اصلی هستند؟ مذهبیهای تندرو یا ثروتمندان؟
نقطه نظر شما از همین سوال بسیار واضح است. میگویید ثروتمندان، قدرتمندان یا مذهبیها. مشخص است که شما با تعصب خاصی این سؤال را میپرسید.
از مسائلی که رسانههای آمریکا آن را برجسته میکنند، میپرسم که واقعیت است یا خیر؟
من سفر کردم و با مردم صحبت کردم. شما راجع به ثروتمندان یا مذهبیون صحبت میکنید. ایالت ویرجینیای غربی از زاویه تاریخی اصولاً دموکرات بوده، اما عوض شده است و حدود شاید ۹۰ درصد مردم در ویرجینیای غربی به آقای ترامپ رأی دادهاند. من با یک مرد نود و چند سالهای که در یک پمپ بنزین در ایالت ویرجینیای غربی کار میکرد، صحبت کردم. از او پرسیدم وضعیت کار شما در اینجا چگونه است؟ او گفت وضعیت کار خوب نیست. من گفتم مشتری دارید؟ گفت نه. گفتم برای چه هر روز سرکار میآیی؟ گفت برای اینکه برای من خوشایند است که سرکار بیایم و کسی از من آدرسی بپرسد یا سوالی بپرسد. همین که با شما صحبت میکنم احساس میکنم یک زندگی دارم. این مسئله قبل از انتخابات ۲۰۱۶ بود. گفتم وضعیت انتخابات را چگونه میبینید؟ گفت ما اینجا بیشتر کار معدنی میکنیم. خانم هیلاری کلینتون آمد و گفت ما شما را از کار معدن بیرون میکنیم و کار معدن شما خواهد خوابید، چون محیط را آلوده میکند؛ بنابراین من به آقای ترامپ رأی خواهم داد. ببینید این فرد نه مذهبی بود و نه ثروتمند بود و ۹۲ سال داشت. شاید نماینده بخشی از آمریکا باشد که خسته شده بود از اینکه آقای اوباما یا تا حدی آقای بوش آمریکا را از تعادل به سمت و سوی آن بخشی از آمریکا بردند که موافق بود سیاستهای آقای اوباما را دنبال کند، آمریکا تقریبا به سوی چپ رفت. در حقیقت این موارد عکسالعملی است به سمت چپ رفتن آمریکا. من میتوانم به شما این اطمینان را دهم آنچه را که من دیدهام ایالات متحده آمریکا به مرکز باز خواهد گشت. این عمل حرکت فیزیکی است که پاندول شاید نماد خوبی برای آن باشد که شما وقتی ضربهای به آن میزنید به جهتی میرود و به مرکز برمیگردد و دقیقا همان مسیری که در رفتن به چپ طی کرده دقیقاً همان مسیر را در بازگشت به راست طی میکند تا وقتی این تعادل ایجاد شود و باز هم به مرکز برگردد؛ بنابراین درست است کسانی هستند که مذهبی هستند و حامیان آقای ترامپ هستند، اما بسیاری از کسانی که دموکرات هستند امروز نگران هستند راجع به اینکه این آقای بایدن که به نظر میرسد آن قدرت و احاطه بسیار کاملی را که داشت، دیگر ندارد و تفکرش دیگر بسیار روشن نیست و نطقهایش را برایش مینویسند. حتی از روی نوشته هم درست نمیتواند بخواند، اعداد و ارقام را اشتباه میکند، مردم این موارد را میبینند. این ربطی به ثروت و مذهب و این موارد ندارد. البته بخشی از آمریکاییها هم نگران این هستند که آقای بایدن بر سرکار بیاید و مالیاتهای آنها را افزایش بدهد در حالی که یک سوم تولید ناخالص ملی ایالات متحده در اثر کرونا از بین رفته است و بازگشت آن کار بسیار مشکلی است. مردم نمیخواهند با بالا رفتن مالیاتها شروع یک رکود عمیق در اقتصاد آمریکا را تجربه کنند؛ بنابراین اینگونه نیست که فقط پولدارها و مذهبیها از آقای ترامپ حمایت کنند.
کمپین بایدن و ترامپ را چگونه تحلیل میکنید؟ به نظر میرسد، چون ترامپ یک مقداری از بایدن عقبتر است، مقداری کمپین تهاجمیتری دارند. شما با این موضوع موافق هستید یا خیر؟ اصولا نظرتان راجع به کمپینهای این دو کاندیدای ریاست جمهوری چیست؟
حدود چند دقیقه بعد از مراسم تحلیف آقای ترامپ، دموکراتها در آمریکا یک نبرد خستگی ناپذیر شروع کردند که به هر بهانهای ایشان را از قدرت برکنار بکنند. اینکه شما میفرمایید سیاستهای آقای ترامپ تهاجمی است درست است. اما این سیاست تهاجمی در قبال چه عملی صورت گرفته است؟ این دموکراتها بودند که این بازی خطرناک سیاسی که بدون جهت افراد را متهم کنند، به دادگاه بکشند، آنها را محاکمه کنند و آقای ترامپ را به استیضاح بکشند، داشتند. ولی در مورد آقای بایدن باید گفت او امروز تحت تأثیر بخشی از حزب دموکرات است که این بخش بسیار متفاوت فکر میکند. بخشی از حزب دموکرات کسانی هستند که معتقدند باید همه چیز در آمریکا به صورت مجانی ارائه شود. اینها طرفدار آقای برنی سندرز هستند که ایشان از حامیان خانم کورتز در نیویورک هستند. یکی یا دو نماینده دیگر که بسیار تندرو هستند در جناح چپ و آقای بایدن از آنها پیروی میکند. به نظر میرسد آقای بایدن در حقیقت استقلال عملی ندارد و نخواهد داشت. خانم کاملا هریس شاید اشتباهاً و شاید به صورت یک مطلبی در ضمیر ناخودآگاهشان به دولت هریس اشاره کردهاند که در آن آقای بایدن هم شریک خواهد بود. این نشان دهنده ایده و فکر خانم هریس است. شاید مردم آمریکا هم این تفاوتها را میبینند و میشنوند.
شما فکر میکنید کاملا هریس میتواند مکمل آقای بایدن باشد؟ و جایگزین مناسبی برای بایدن باشد. چون خیلی راجع به این صحبت میشود که اگر بایدن در انتخابات پیروز شود به دلیل سن بالا چهار سال در پست ریاست جمهوری باقی نخواهد ماند و خانم هریس جایگزین او میشود. به نظر شما اگر بایدن رأی بیاورد خانم هریس توانایی این را دارند که جایگزین او شود؟ آیا او میتواند نقطه ضعفهای بایدن را در این دوره نزدیک به انتخابات بپوشاند یا خیر؟
سؤال بسیار خوبی است. من در ارتباط با خانم هریس دو نظر دارم؛ یک نظر شخصی به عنوان یک مهاجر در آمریکا که وقتی به خانم هریس نگاه میکنم، میبینم او از پدر و مادری مهاجر به دنیا آمده است و پدر و مادرش فعال سیاسی بودهاند و او از کودکی سعی و تلاش کرده است. البته حرف و سخن و حاشیه بسیار است در اینکه چگونه به مقام سناتوری در آمریکا رسیدهاند. اما به نظر من این چنین حاشیهها اهمیت چندانی ندارد و قدر مسلم باید ما همیشه در نظر بگیریم که یک بانو از یک خانواده مهاجر، فعالیت کرده است. حرفی برای گفتن داشته و مسئولیت پذیر بوده است. کار کرده و به جایی که هست رسیده است. اما مهم نیست که من در مورد خانم کاملا هریس چه فکر میکنم، ایشان در حزب من نیستند. مهم این است ببینیم مردم چه فکری میکنند. ایشان خودشان را به عنوان یک رنگین پوست و حامی رنگین پوستان آمریکا معرفی میکنند. اما اگر شما از رنگین پوستان آمریکا بپرسید که راجع به خانم هریس چه فکر میکنند، آنچه آنها بگویند سندیت خواهد داشت. آنچه که من میدانم و کسانی که من با آنها صحبت میکنم، میگویند خانم هریس به گونهای صحبت میکند که به آنچه میگوید اعتقاد دارد، اما به گونهای عمل میکند که اعتقادی به آنچه که میگوید ندارد. این شهرت امروز خانم هریس از کسانی است که از او انتقاد میکنند. حتی کسانی که عضو حزب دموکرات هستند و قصد رأی دادن به کاندیدای حزب دموکرات را دارند چنین میگویند؛ بنابراین تصویر سیاسی که من از خانم هریس دارم یک فرصت طلب سیاسی است که آنچه را که فکر میکند مورد نظر رأی دهندگان باشد، میگوید، اما وقتی به قدرت رسید کار دیگری میکند. اگر آمریکا آقای بایدن را انتخاب میکند باید با این واقعیت کنار آمده باشد که لازم نیست چهار سال دیگر صبر کنیم، به نظر نمیرسد که ایشان مشاعرشان در همان قدرتی باشد که قبلا بود. من تحت امر آقای اوباما چهل وچهارمین رئیس جمهوری آمریکا خدمت کردهام و آقای بایدن هم معاون ایشان بود. با اینکه من مسئولیت مستقیمی با ایشان نداشتم، اما با ایشان آشنایی دارم. همیشه فکر میکردم ایشان بسیار سخنران خوبی هستند و من همیشه با علاقه به سخنان ایشان فکر میکردم. ولی در همین چند روز اخیر ایشان یک رقم ساده را نمیتوانند از روی صفحه تلویزیون بخوانند. ایشان ارقامی را تکرار میکنند، نظیر اینکه در آمریکا ۲۰۰ میلیون نفر کشته شدهاند. حرفهایی میزنند که به قول قدیمیها در دکان هیچ عطاری پیدا نمیشود. چطور چنین شخصی قرار است، پرقدرتترین سیاستمدار دنیا شود و ایشان آیا آمادگی ذهنی و قدرت فکری لازم را دارد؟ لازم نیست به چهار سال آینده فکر کنید. آمریکاییها هم این را میدانند به همین دلیل است که من هنوز شرط بندی خودم را عوض نمیکنم. البته همه چیز ممکن است، اما بعید به نظر میرسد که رأی دهندگان آمریکایی بگوید من بین دو کاندیدا که سخن گفتن یکی را دوست ندارم و سخن گفتن دومی را اصلاً نمیفهمم، بیاید دومی را انتخاب کند. به نظر من چنین فکری بسیار مشکل است.
شرایط اقتصادی در کمپینهای انتخاباتی آمریکا چقدر تاثیر دارد؟ وضعیت اقتصادی ترامپ و بایدن از نظر شما که یک فعال اقتصادی بزرگ هستید به چه صورت است. فکر میکنید پول داشتن بیشتر کمپینها چه کمکی به رأی آوری هریک از کاندیداها میکند؟من یک بیزینسمن بزرگ نیستم. در ارتباط با اقتصاد شاید بتوانم چند کلامی صحبت کنم، چون تجربهای در این کار دارم. در ضمن من دانشجوی اقتصاد هم هستم. نمیتوانیم انکار کنیم که در سالهای گذشته، لااقل در این چهل سالی که من شاهد انتخابات در آمریکا بودم همیشه آنچه که مردم را به صندوق رأی برده و تصمیم آنها را در ارتباط با رأی دادن هدایت کرده در حقیقت کیف پولشان بوده است. نمیتوان این مسئله را انکار کرد و این مسئله از همه مسائل مهمتر است. ولی امسال میبینیم یکی از اقتصاددانان و یکی از متخصصین بسیار معتبر امر اقتصاد ایرانی الاصل آقای زندی، اخیراً اعلام کردند که این اصل دیگر شاید آن محتوا و معنای سابق را نداشته باشد. چون امسال انتخابات قبیلهای شده است. مردم به دنبال این نیستند که ببینند دارد چه اتفاقی میافتد؟ در حساب بانکی آنها چه هست؟ آیا قسط خانههایشان را میتوانند پرداخت کنند یاخیر؟ برای آنها مهمتر مسئله قبیلهای شده است. یعنی برای آنها مهمتر است درست مثل کسی که تیم فوتبال خودش را دنبال میکند و به هیچ عنوان حاضر نیست حتی اگر نواقصی در آن تیم فوتبال هست ببیند، خیلیها هم امروز با تمام اشکالاتی که به آقای بایدن میشود گرفت، به آقای بایدن رأی خواهند داد. این خودش نشان دهنده این است که آنها بر اساس احساساتشان تصمیم میگیرند. امسال به قول آقای زندی و شاید دیگرانی که صاحب نظر هستند اقتصاد آن نقش منحصر به فردی را که قبلاً بازی میکرده است، در این انتخابات بازی نکند. اینقدر مسئله داریم؛ کرونا، اقتصاد، اعتراضات، نوع سخن گفتن آقای ترامپ هست و بی حواسی آقای بایدن. اینقدر مسئله وجود دارد که مشکل است که ما یک مسئله را برداریم و بگوییم که تأثیر این مسئله چه خواهد بود.
در ایالتهای سرنوشت ساز که در ۲۰۱۶ در مقابل کلینتون باعث پیروزی ترامپ شدند فکر میکنید الان شرایط آقای ترامپ چگونه است؟ به نظر شما در این ایالتهای سرنوشت ساز در حال حاضر جمهوری خواهان قدرت بیشتری دارند؟بله، در حال حاضر میبینیم در فلوریدا که ایالت بسیار مهمی است، تحولاتی در شرف وقوع است، در آنجا کرونا بیداد میکند. فرماندار آنجا به نظر میرسد هنوز محبوبیت خودش را حتی در ارتباط با همه مشکلاتی که دارد حفظ کرده است، همینطور در ایالت ویسکانسین که سرنوشت ساز خواهد بود. همانطور که گفتم توجه داشته باشید که در مسیر انتخابات حتی یک ساعت هم زمان بسیار طولانی است؛ بنابراین اینکه ما یک عکس فوری از صحنه انتخابات بگیریم و آن عکس فوری را به روزهای آینده تعمیم بدهیم، ۵ هفته هم زمان بسیار طولانی است، آنچه که گفتید درست است. امروز نظرسنجیها نشان میدهند که آقای بایدن جلو هستند، ولی آقای ترامپ میگوید که به اکثریت خاموش هم توجه کنید. من با صراحت به شما میگویم که شاید کسانی که من در جاهای مختلف ایالات متحده آمریکا با آنها صحبت میکنم، آحادی از آن اکثریت خاموش باشند، همه قبیلهای فکر نمیکنند و اکثریت قبیلهای فکر میکنند. یعنی اینقدر حمله به آقای ترامپ زیاد بوده که آقای ترامپ حداقل یک شخصیت مظلوم در دیده کسانی که از او حمایت میکنند دیده میشود. همیشه روحیه ورزشی بین مردم آمریکا همین است که سعی میکنند کسی را که مظلوم واقع شده حمایت کنند. بخشی از حامیان آقای ترامپ از این دسته هستند. من با کسانی صحبت کردهام که به من گفتهاند که دموکرات هستند، اما به آقای ترامپ رأی خواهند داد، برای اینکه ناعادلانه با او رفتار شده است. این احساسات قیبلهای، احساسات حاکم بر تصمیم گیری سیاسی در آمریکا در این انتخابات است.