معادله چند مجهولی حسین دهقان در ۱۴۰۰

 

 

روز به روز به انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ نزدیک و نزدیکتر می‌شویم و این دوره از انتخابات ایران در شرایط سخت داخلی و بین‌المللی قرار دارد. اصلاح‌طلبان مانند همه دوره‌های پیشین از ناحیه شورای نگهبان و تایید صلاحیت نیرو‌های خود نگران هستند، موضوعی که اصولگرایان از آن نگران نیستند. با این حال کیفیت رقابت دو جناح سیاسی تنها مسئله‌ای نیست که ناظران مسائل سیاسی ایران توجه خود را به آن معطوف کرده‌اند؛ بلکه چند هفته‌ای است که زمزمه حضور یک رئیس جمهوری نظامی بالا گرفته است. این مسئله به صورت آشکار از مصاحبه محسن رفیق‌دوست آغاز شد که حضور یک رئیس جمهور نظامی را در شرایط فعلی کشور لازم دانست.

 

رفیق دوست البته از فرد خاصی نام نبرد. اما محمدباقر قالیباف، محسن رضایی، سعید محمد، و نام‌های دیگری را می‌توان لیست کرد که محو جاذبه بالاترین مقام اجرایی کشور شده‌اند و از اکنون برای ورود به انتخابات ۱۴۰۰ دورخیز کرده‌اند احتمال درحالی وجود دارد که مجلس طرحی در دست بررسی دارد که طی آن سن کاندیدا‌های ریاست جمهوری بین ۴۵ تا ۷۰ سال خواهد بود که حداقل مانع حضور نامبردگان نمی‌شود. در چنین شرایطی به اذعان کارشناسان انتخابات ایران در ۱۴۰۰ متفاوت‌ترین کارزار سیاسی-انتخاباتی در ۴۰ سال گذشته خواهد بود و از آنجا که به ظاهر نظام به سمت برگزاری انتخاباتی مطمئن و نه حداکثری می‌رود، همه نگاه‌ها متوجه ورود نظامیان و حتی پیروزی یک سپاهی در انتخابات ۱۴۰۰ متوجه شده است.

 

اما اصلاح‌طلبان که همواره یک پا در قدرت داشته اند و زیست دوگانه سیاسی را خوب آموخته‌اند به این راحتی‌ها حاضر نیستند این جایگاه جذاب را به رقیب واگذار کنند. البته جریان اصلاحات بر خلاف جریان رقیب کمتر نظامی نام آشنایی در اردوگاه خود ندارند. 

غلامعلی رجایی مشاور مرحوم هاشمی رفسنجانی و استاد دانشگاه چند روز قبل از این باب که اصلاح‌طلبان شخصی، چون سردار علایی را حفظ نکرده‌اند ناراحت بود و صراحتا گفت او در تنها جایی که می‌توانست خدمت کند "شرکت آسمان" بود که توسط علی ربیعی وزیر کار دولت روحانی که خود از جریان اصلاحات است، برکنار شد.

 

در هر حال اما از میان همه نظامیانی که نامشان برای انتخابات ریاست جمهوری سال آینده مطرح است به نظر یک نفر با آمادگی کامل قصد حضور در صحنه انتخابات را دارد و فارغ از گمانه زنی‌های رسانه‌ای مصمم است که در صحنه انتخابات حاضر شود. حسین دهقان وزیر دفاع دولت اول روحانی که نامش در چند ماه گذشته به عنوان یک نامزد انتخاباتی شنیده شده است.

 

 

حسین دهقان متولد ۱۲ اسفند ۱۳۳۵ در روستای پوده، استان اصفهان، معاون ریاست جمهوری، رئیس سابق بنیاد شهید و فرمانده نظامی است که پیش‌تر در دولت یازدهم، وزیر دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح بود، وی هم‌اکنون به‌عنوان مشاور فرمانده کل قوا در صنایع دفاعی فعالیت می‌کند. دهقان دارای مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشته مهندسی متالورژی از دانشگاه تهران و دانش‌آموخته دکتری مدیریت از دانشگاه تهران است و فعالیت نظامی خود را از سال ۱۳۵۸ با عضویت در سپاه پاسداران آغاز کرد و در طول جنگ ایران و عراق از اعضای این نهاد بود. وی از ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۹ جانشینی فرمانده نیروی هوایی سپاه و از ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۰ نیز فرماندهی نیروی هوایی سپاه پاسداران را برعهده داشت. او در فاصله سال‌های ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۵ جانشین رئیس ستاد مشترک سپاه پاسداران بود. دهقان در دولت هفتم به عنوان قائم‌مقام وزیر دفاع و در دولت‌های هشتم و نهم؛ بعنوان معاون رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران فعالیت می‌کرد. 

 

حسین دهقان مشاور مقام معظم رهبری در حوزهٔ صنایع دفاعی به همراه ۹ نفر دیگر در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۹۸ در فهرست تحریم‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا قرار گرفتند. در بیانیهٔ وزارت خزانه‌داری ایالات متحدهٔ آمریکا آمده‌است: «حسین دهقان توسط رهبری به عنوان مشاور در حوزهٔ صنایع دفاعی و پشتیبانی از نیرو‌های مسلح فعالیت می‌کند. وقتی در سال ۱۹۸۳ انفجار مقر تفنگداران دریایی آمریکا در بیروت رخ داد، فرماندهٔ نیرو‌های سپاه پاسداران در لبنان و سوریه بود. در جریان این انفجار، ۲۴۱ تن از نظامیان آمریکایی کشته شدند». همین موضوع تحریم ایالات متحده هم خودش موضوعی است که می‌توان آن را مورد توجه قرار داد، چون رییس جمهوری آینده ایران اگر تحت تحریم باشد طبیعتا در ارتباط گرفتن با جامعه جهانی به مشکل خواهد خورد.

 

کارنامه سیاسی حسین دهقان البته چندان پربار نیست. شاید او به دلیل کسوت نظامی خود در همه این سال‌ها در کمتر عرصه سیاسی حضور و اثرگذاری داشته است. اظهارنظر‌های سیاسی او هم چندان نیست و او عضو هیچ تشکل سیاسی هم نیست و رسانه‌ای منسوب به او یا نزدیکانش هم در صحنه سیاسی و رسانه‌ای کشور وجود ندارد. اما کارنامه سیاسی او یک نقطه مهم دارد و آن هم حضور او در جمع دانشجویانی است که در آبان ماه سال ۱۳۵۸ از دیوار سفارت آمریکا بالا رفتند و بنای مهم‌ترین مناقشه سیاسی تاریخ پس از انقلاب ایران را گذاشتند. از قضا همین سابقه ممکن است در جریان انتخابات سال آینده به کمک دهقان بیاید. 

 

هنوز یک صدای واحد، منسجم و جریان‌پایه از سوی اصلاحات در حوزه مسائل سیاسی و انتخاباتی پیش‌رو به گوش نمی‌رسد، از طرفی بحث کاندیداتوری حسین دهقان موضوع داغ این روز‌ها ایران است و، چون اصلاح‌طلبان ماه‌ها قبل از انتخابات اسفند ۹۸ خود را از پیش بازنده آن انتخابات می‌دانستند، شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان تصمیم بر عدم ارائه لیست گرفت. هر چند گروهی از احزاب اصلاح‌طلب لیست مورد نظر خود را منتشر و در انتخابات شرکت کردند. وضعیت اصلاح‌طلبان برای انتخابات سال ۱۴۰۰ به نظر بسیار بدتر است و در حالی که کمتر از ۹ ماه به انتخابات باقی مانده است، حتی هنوز تکلیف نهاد اجماع ساز این جریان هم روشن نیست و به نظر در انتخابات خرداد ماه سال آینده هم نباید منتظر حضور یک دست و منسجمی از اصلاح‌طلبان بود.

 

خاستگاه و رزومه حسین دهقان برای همه روشن است و بدیهی است که به نظر نمی‌رسد او گزینه اصلی اصلاح‌طلبان در ۱۴۰۰ باشد. با این حال در سردرگمی شدیدی که نسبت به انتخابات سال آینده در اردوگاه اصلاح‌طلبان وجود دارد برخی گمانه‌زنی‌ها و زمزمه‌های آهسته از احتمال آن سخن به میان می‌آورند که نام دهقان در نهایت به عنوان یکی از نامزدهای جریان اصلاح‌طلب یا بخشی از اصلاح‌طلبان مطرح شود. این احتمال البته بسیار دور به نظر می‌رسد و ممکن است تنها یک زمزمه محفلی یا گمانه‌زنی رسانه‌ای باشد. تنها نقطه‌ای که دهقان را به اصلاح‌طلبان کنونی متصل می‌کند، ماجرای حضور در جریان تسخیر سفارت آمریکا به دست دانشجویان پیرو خط امام است که برخی از آن‌ها در شرایط فعلی بعضی از مهم‌ترین احزاب اصلاح‌طلب را کنترل می‌کنند. 

 

به این ترتیب با آن که حسین دهقان برای ورود به صحنه انتخابات مصمم به نظر می‌رسد، اما به نظر نامزد هیچ یک از جریان‌های اصلی سیاسی کشور نیست. مگر آن که تحولات و اتفاقات پیش بینی ناپذیر نام او را به عنوان یک نامزد اثرگذار در انتخابات بهار سال آینده مطرح کند.