دیدارنیوز ـ رضوان حکیم زاده، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش درباره شرایط بازگشایی مدارس در سال تحصیلی پیش رو توضیح میدهد: «برای هر یک از استانها وضعیت سفید، قرمز و زرد تعریف شده است. وضعیت سفید شامل عشایر و مناطق روستایی میشود که در آن، دانش آموز مشکلی برای رفتن به مدرسه ندارد. در وضعیت زرد، آموزشها به شکل ترکیبی در قالب حضوری و غیر حضوری انجام میشود و در وضعیت قرمز نیز آموزش به شکل از راه دور، الکترونیکی و با استفاده از ظرفیت فضای مجازی است.»
او درباره دلایل بازگشایی زودهنگام مدارس هم میگوید: «یکی از دلایل شروع مدارس از نیمه شهریور این است که معلمان زمان کافی برای شناخت دانشآموز و مرور دروس سال قبل را داشته باشند و با مرور آموختههای قبلی، آموزش دروس جدید را شروع کنند تا برای دانش آموزان در سال جدید مشکلی پیش نیاید.»
تضمین سلامت ۳۵ درصد دانش آموزان
نکته بسیار مهم اینجاست که قرار شده حدود ۳۵ درصد کلاسهای درسی به صورت حضوری برگزار شود. محسن حاجی میرزایی، وزیر آموزش و پرورش توضیح داده است: «مصمم هستیم سال تحصیلی جدید را با مراقبت از سلامت و آموزش دانشآموزان در ۱۵ شهریور آغاز کنیم. اصل بر این است که هر جا امکان دارد، کلاسها حضوری برگزار شود. از این رو کلاسهای درس در ۳۵ درصد مدارس کشور که زیر۵۰ نفر دانش آموز دارند، با رعایت پروتکلها حضوری برگزار میشوند. کلاسهای با جمعیت بیشتر دانش آموزان را هم زوج و فرد میکنیم، اما برای مواردی که امکان برگزاری کلاس حضوری نباشد، برنامههای درسی را از تلویزیون ارائه خواهیم کرد. همچنین تمام مدارس ما در ابتدای شهریورماه به شبکه ملی اطلاعات وصل میشوند و برای پهنای باند نیز اعلام نیاز کردیم و قول دادند که تامین شود.»
بنابراین طبق صحبتهای وزیر آموزش و پرورش، قرار است حدود ۳۵ درصد کلاسهای درسی به صورت حضوری برگزار شود. سوال برخی منتقدان در این زمینه این است که چگونه سلامت این گروه ۳۵ درصدی از دانش آموزان را میتوان تضمین کرد؟ وقتی منع ترددهای غیرضروری در کشور وجود ندارد و مسافرت از شهرهایی با وضعیت قرمز به شهرهایی با وضعیت سفید امکان پذیر است، چه تضمینی وجود دارد که وضعیت قرمز به سایر شهرها نیز سرایت پیدا نکند؟
به اعتقاد آنان زمانی تصمیم به برگزاری کلاسهای درسی در مناطقی با وضعیت سفید، تصمیمی منطقی خواهد بود که مناطق قرمز کشور در قرنطینه باشد و امکان تردد بین شهرها امکانپذیر نباشد، اما با توجه به اینکه هم اکنون هیچ پروتکل مشخصی برای مسافرتها و ترددهای بین شهری نداریم، بنابراین اصلا دور از انتظار نیست که کرونا در استانهای سفید نیز شدت بگیرد.
با توجه به آمار ۱۴ میلیون و ۶۰۰ هزار نفری دانش آموزان کشور، اگر قرار باشد که ۳۵ درصد از آنها در کلاسهای درس حاضر شوند، این اتفاق میتواند سلامت بیش از پنج میلیون دانش آموز را در معرض خطر جدی قرار دهد.
سامانه شاد؛ هست و نیست!
سامانه شاد برای تدریس مجازی دانش آموزان، تبدیل به آفتی شده است که نه دانش آموز از آن راضی است و نه معلمان. در هر حالی که مسئولان نظام آموزشی حدود هفت ماه وقت داشته اند که سامانهای جامع و کاربردی طراحی کنند، اما هنوز نواقص و ایرادات این سامانه آموزش مجازی به صورت حل نشده باقی مانده است.
علی غلامی، سرگروه معلمان پایه دوم ابتدایی در شهرستان کردکوی استان گلستان نیز به گوشهای از مشکلات سامانه شاد، اشاره میکند و میگوید: «یکی از ایرادات جدی سامانه شاد این است که این سامانه فقط برای سیستمهای اندروید طراحی شده است و گوشیهای آیفون را پشتیبانی نمیکند. اگر معلمی، گوشی اندروید نداشته باشد، مجبور میشود که به نسخه تحت وب این سامانه مراجعه کند که متاسفانه این نسخه هم ایرادات جدی دارد. مثلا صوت و تصویر را پخش نمیکند.»
او تاکید میکند: «بستر آموزش مجازی در بسیاری از مدارس نیز فراهم نیست و برخی معلمان هم نتوانسته اند با این سیستم جدید آموزشی کنار بیایند. همچنین در این سیستم، شما به عنوان معلم نمیتوانید ارزیابی درستی از سطح علمی دانش آموزان داشته باشید. مثلا معلوم نیست که تکالیف درسی را خود دانش آموز حل کرده است یا والدین او.»
همچنین معصومه صادقیان، معلم پایه دوم ابتدایی در تهران یادآور میشود: «برخی دانش آموزان کشور، امکان دسترسی به تلفن همراه یا تبلت را ندارند که باید فکری هم به حال آنها شود. همچنین در حالی که در سایر شبکههای اجتماعی میتوان گروههای درسی تشکیل داد و محتواهای آموزشی را بدون دردسر به اشتراک گذاشت، در این شرایط اصرار برای نصب برنامه شاد که ایرادات جدی دارد، چندان منطقی نیست.»
دیر ارسال شدن پیامهای آموزشی، مراحل سخت و پیچیده احراز هویت برای معلم و دانش آموز، سرعت پایین اینترنت، پهنای باند ضعیف و کپی شدن فلهای مطالب آموزشی در گروههای مختلف برنامه شاد، بخشی از ایرادات این سامانه است که حل نشده باقی مانده است. از سوی دیگر با توجه به اینکه امکان برگزاری کلاسهای آنلاین در سامانه شاد وجود ندارد، عملا این سامانه فقط میتواند به رفع اشکال دانش آموزان کمک کند.
سامانه شاد در بهترین حالت قرار است مثل یک گروه در «واتس آپ» عمل کند.
خطر ترک تحصیل دانش آموزان مناطق محروم
باید در نظر داشت که هزینه تهیه مودم، موبایل، تبلت و خرید بسته اینترنت، هزینههای مضاعفی را به خانوادهها تحمیل کرده است که تامین این هزینهها خارج از توان مالی برخی خانواده هاست. اگر خانوادهای چند فرزند دانش آموز داشته باشد، این هزینهها نیز به مراتب افزایش پیدا خواهد کرد.
پیشتر نیز وزیر آموزش و پرورش نسبت به خطر ترک تحصیل سه میلیون دانش آموز، هشدار داده بود. حاجی میرزایی تصریح کرده است: «در سال تحصیلی گذشته پس از شیوع کرونا، از ۱۴میلیون دانشآموز سراسر کشور حدود۱۰ میلیون نفر در سامانه شاد عضو شدند، اما بیش از سه میلیون دانشآموز به دلایلی همچون نداشتن گوشی هوشمند یا تبلت یا عدم دسترسی به اینترنت، امکان استفاده از این سامانه را پیدا نکردند و در خطر ترک تحصیل قرار گرفتند. از مجموع ۱۵میلیون دانش آموز حدود سه میلیون و۲۰۰ هزار دانش آموز نیازمند ابزار دریافت آموزشهای مجازی هستند؛ بنابراین بخشی از جامعه ممکن است قادر به تهیه این وسایل مورد نیاز نباشد؛ بنابراین نهادها و دستگاههای مختلف در کنار خیرین برای تهیه این ابزار باید تلاش کنند تا عدالت آموزشی برقرار شود.»
اگرچه وزیر آموزش و پرورش از نهادهای خیریه درخواست کرده است که برای کمک به این گروه از دانش آموزان پیشقدم شوند، اما واقعیت این است که تامین ابزارهای آموزشی برای کودکان کشور، یک وظیفه حاکمیتی است که باید از سوی دولت انجام شود. البته میتوان در این مسیر از کمک خیران هم بهره برد، اما اینکه کل بار این کار به دوش خیران بیفتد، نقش دولت را زیر سوال خواهد برد.