روز سه‌شنبه دادگاه لاهه در رسیدگی به پرونده ترور رفیق الحریری، حزب الله و سوریه را از دخالت در این ترور تبرئه کرد؛ اما داستان به همین جا ختم نشد و واکنش‌ها به این دادگاه بسیار متفاوت بود.
دیدارنیوز ـ پرستو بهرامی راد: سال‌ها در یکی از خیابان پرتردد بیروت که رفیق الحریری در آن ترور شده بود، تابلوی خندانی از او با نوشته‌ای با مضموم «زمان عدالت» نصب شده بود. اما با بالا گرفتن اعتراضات مردمی در زمستان گذشته که به دلیل وضعیت اقتصادی و ناکارآمدی دولت سعد الحریری «پسر رفیق الحریری» بود، این تابلو ناگهان ناپدید شد. حال بعد از ۱۵ سال از ترور رفیق الحریری در دادگاه لاهه مسببین ترور وی مشخص شدند.
به گزارش خبرگزاری ملی لبنان، روز سه‌شنبه، ۲۸ مرداد (۱۸ اوت) دادگاه لاهه حکم خود درباره پرونده ترور رفیق الحریری و همراهان او را اعلام کرد. قرار بود احکام دادگاه دو هفته پیش منتشر شود، اما به دلیل انفجار‌های مهیب در بندر بیروت که دست‌کم ۱۸۰ کشته، شش هزار زخمی و ویرانی‌های عظیمی بر جای گذاشت، به تأخیر افتاد. در این جلسه به دلیل رعایت امور بهداشتی تنها به برخی خبرنگاران اجازه حضور در جلسه دادگاه داده شد. در پایان جلسه دادگاه که شش ساعت به طول انجامید از چهار متهم در این پرونده تنها سلیم العیاش محکوم شد و بقیه تبرئه شدند. در این دادگاه مطرح شد که موبایل سلیم العیاش نقشی اساسی در انفجار داشته است؛ از سوی دیگر بعضی می‌گویند سلیم العیاش با حزب الله لبنان در ارتباط بوده است. قرار است حکم وی، ۳۱ شهریور (۲۱ سپتامبر) صادر شود.
قاضی دادگاه بین المللی ویژه رسیدگی به ترور رفیق الحریری همچنین اعلام کرد که هیچ دلیلی دال بر اینکه رهبران حزب الله و مقامات سوریه در این ترور دست داشته اند، وجود ندارد. پرونده قتل رفیق الحریری یکی از نخستین پرونده‌های قتل است که در دادگاه بین‌المللی لاهه بررسی می‌شود. این دادگاه ویژه دست‌کم ۷۰۰ میلیون دلار از زمان شروع کار هزینه داشته است. در مورد این پرونده ۲۶۰۰ صفحه‌ای قضات اعلام کردند، ترور الحریری دلایل و ارتباطات سیاسی داشته، اما ادله مستدل که چه کسی دستور ترور را صادر کرده، وجود ندارد.
بعد از نطق حکم دادگاه الحریری، بهیه الحریری، خواهر رفیق الحریری با مشارکت رهبران و حامیان جریان المستقبل بر سر مزار رفیق الحریری حاضر شد. سعد الحریری، نخست وزیر سابق لبنان نیز در دادگاه حضور داشت و از طرفدارانش خواست به رأی دادگاه عکس العملی نشان ندهند. وی اعلام کرد، خواسته ما مجازات عادلانه مجرمان است.
میشل عون، رئیس‌جمهوری لبنان هم در واکنش به حکم دادگاه گفت: «ترور رفیق الحریری شخصیتی ملی و طرح ملی او را هدف گرفت و تهدیدی برای ثبات و صلح داخلی لبنان بود». حسان دیاب، نخست وزیر موقت لبنان هم گفت: «حکم دادگاه لاهه مهر تاییدی بر تحقق عدالت و برقراری ثبات است». نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان با اشاره به خواست رفیق حریری مبنی بر انسجام و یک‌پارچگی لبنان گفت: «حکم دادگاه ویژه باید وسیله‌ای برای این باشد که لبنان را برنده کنیم».
رفیق الحریری بازرگان ثروتمند و نخست وزیر لبنان بود که در ۱۴ فوریه ۲۰۰۵ در یک انفجار به همراه ۲۱ تن دیگر ترور شد. قتل وی نگرانی‌ها از تکرار یک جنگ داخلی دیگر در لبنان را تقویت کرده بود و کشته شدن وی چشم انداز سیاسی این کشور را تغییر داد. پس از ترور الحریری، ده‌ها هزار نفر به خیابان‌ها ریختند. وی از محبوبیت ویژه‌ای در جهان عرب برخوردار بود. بسیاری در لبنان معتقد هستند که از روز ترور رفیق الحریری تا به امروز لبنان روی آرامش به خود ندیده است.
برخی از تحلیلگران ترور رفیق حریری را نخستین حلقه رویارویی جدید ایران و عربستان در منطقه خاورمیانه می‌دانند. این رویارویی که بعد از یک دوره از آرامش و روابط مثبت طرفین از راه رسید، تا به امروز ادامه داشته است و واقعیت این است که صحنه سیاسی لبنان -مانند همه خاورمیانه- بیش از هر چیز از این رویارویی تاثیر می‌پذیرد. بعید است که بدون مصالحه یا حداقل کاهش تنش‌ها بین ایران و عربستان لبنان و کل منطقه خاورمیانه بتواند شاهد کاهش تنش‌ها باشد.
حزب الله، متهم همیشگی اتفاقات لبنان!
دادگاه قتل رفیق الحریری مخالفان و موافقان خود را در لبنان داشت. حکم دادگاه لاهه بدون شک اختلافات طایفه‌ای لبنان را بیشتر از قبل خواهد کرد. اختلافاتی که از زمان ترور الحریری تاکنون بدون توقف ادامه داشته و بحران شدید اقتصادی و انفجار مهیب بیروت آن را افزایش داده است.
یکی از بزرگترین مشکلات لبنان اختلافات قومی و طایفه‌ای است. مخالفان ائتلاف با سوریه در لبنان که به عنوان ائتلاف ۱۴ مارس شناخته می‌شوند، انتظار داشتند که دادگاه علیه ۸ مارسی‌ها رأی بدهد. در طول یک دهه گذشته نیز آن‌ها تبلیغات گسترده‌ای در مورد دادگاه لاهه انجام داده بودند و جریان ۱۴ مارسی‌ها به علاوه متحدان خارجیشان به ویژه عربستان امید داشتند دادگاه حزب الله لبنان را عامل این ترور معرفی می‌کند. اما نهایتاً دادگاه گفت سندی دال بر نقش حزب الله در این قتل یافت نشده است.
با این حال وزارت خارجه دولت رژیم صهیونیستی مدعی شد که حکم دادگاه ترور نخست‌وزیر فقید لبنان نشان دهنده دست داشتن حزب‌الله در آن است. مایک پامپئو، وزیر خارجه آمریکا نیز در بیانیه‌ای مدعی شد: «محکوم شدن سلیم عیاش، عضو حزب‌الله لبنان در پرونده ترور رفیق حریری، نخست‌وزیر فقید لبنان بیش از پیش به جهان این مسئله را می‌فهماند که حزب‌الله و اعضایش آن طور که ادعا می‌کنند از لبنان دفاع نمی‌کنند بلکه یک سازمان تروریستی هستند».
با این حال چند ساعت قبل از برگزاری جلسه دادگاه لاهه سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان گفته بود که هیچ نگرانی نسبت به حکم دادگاه وجود ندارد. پیش از این نام «مصطفی بدرالدین» از اعضای حزب‌الله لبنان هم در این پرونده مطرح بود، اما بعد از شهادت این فرد در سوریه، دادخواست علیه او از این پرونده حذف شد. در حکم نهایی آمده است که دادگاه مدارک کافی برای اثبات اینکه مصطفی بدرالدین، برنامه‌ریز و مغز متفکر این عملیات بوده است به دست نیاورد.
شرایط لبنان بعد از انفجار بندر بیروت و اعتراضات مردمی بسیار نا به سامان شده است. حسان دیاب، نخست وزیر لبنان بعد از انفجار استعفا داد. در همان اوایل انفجار بندر بیروت برخی حزب الله لبنان را مقصر می‌دانستند که میشل عون، رئیس جمهوری لبنان در مصاحبه با روزنامه ایتالیایی کوریره دلاسرا چنین ارتباطی را ناممکن توصیف کرده، اما گفته است که در رسیدگی به علت انفجار، این احتمال هم بررسی خواهد شد.
با این حال بعد از انفجار بندر بیروت و دادگاه رفیق الحریری بار دگیر سعد الحریری که پیش از حسام دیاب نخست وزیر لبنان بود، به صدر تحولات سیاسی این کشور بازگردانده شده است. در زمان اعلام حکم دادگاه او با آرامش و سازش با حکم برخورد کرد، اما بسیاری از تحلیلگران سیاسی معتقد هستند که طوفان سیاسی در لبنان در شرف وقوع است و الحریری در مقابل حزب الله سکوت نخواهد کرد. در این کشاکش مسائل لبنان بعضی از اهرم فشار ۱۴ مارسی‌ها برای برگشت الحریری به سمت نخست وزیری نیز صحبت می‌کنند. لبنان با روزهای پر چالشی روبه رو خواهد بود.
