دیدارنیوز- مرضیه حسینی: چالش عکس سیاه سفید این روز‌ها در اینستاگرام گرم است و هزاران زن با به اشتراک گذاشتن عکس‌های سیاه و سفید خود در این چالش شرکت کرده اند. این چالش به دنبال قتل تکان دهنده پینار گولتکین، دختر ۲۷ ساله ترک که به شکل فجیعی توسط دوست پسر سابقش به قتل رسید و همچنین به دنبال اعتراضات خیابانی زنان ترک در اعتراض به خشونت خانگی علیه زنان در ترکیه و حمایت از پیمان استانبول به راه افتاد. زنانی که به اشکال مختلف مورد خشونت قرار گرفته بودند، عکس‌های سیاه سفید خود را با هدف اعتراض و همچننین آگاهی بخشی به سایر زنان در زمینه خشونت به اشتراک گذاشتند این عکس‌ها خطاب به زنان می‌گفت اگر کاری نکنند، نوبت به آن‌ها نیز می‌رسد. این چالش به سرعت مورد توجه زنان ایرانی نیز قرار گرفت و در مدت کوتاهی صفحات مختلف اینستاگرام پر شد از عکس‌های رنگی که با فیلتر سیاه سفید شده بودند. بسیاری از زنان که هدف این چالش را نمی‌دانستند، عکس‌های خود را در حال تفریح، غذا خوردن، عروسی و ... سیاه و سفید کرده به اشتراک گذاشتند که این مساله انتقاداتی را نیز برانگیخت.
زن کشی زیر سایه دولت
ترکیه از جمله کشور‌هایی است که خشونت علیه زنان در آن چشمگیر است به گزارش گاردین، تنها در سال ۲۰۱۹، ۴۷۴ زن در ترکیه به قتل رسیده‌اند، علت عمده قتل‌ها خشونت خانگی بوده. آماری که احتمالا در دوران کرونا و قرنطینه خانگی بالاتر هم رفته است. در چند ماهه اخیر نیز ۵۰ زن در این کشور بدست نزدیکان مردشان کشته شده اند.
این حجم از خشونت سبب شده که زنان ترک کمپین‌هایی در حمایت از زنان تشکیل دهند. مَلک، یکی از اعضای کمپین We Will Stop Femicide گفته مقامات دولتی و پلیس دغدغه چندانی برای منع خشونت علیه زنان ندارند. هیچ حمایت ویژه از زنان در معرض خشونت و خشونت دیده انجام نمی‌شود، موارد بسیاری وجود داشته که زن در معرض خطر از پلیس کمک خواسته، اما پاسخی دریافت نکرده‌اند.
مساله دیگری که شدیدا مورد اعتراض زنان در تظاهرات خیابانی اخیر در ترکیه قرار گرفته، ندیده گرفتن اجرای اصول کنوانسیون استانبول در حمایت از زنان در دولت اردوغان است. این کنوانسیون اروپایی در سال ۲۰۱۱ با عضویت ۳۴کشور، چارچوب قانونی برای حمایت از قربانیان خشونت علیه زنان و پیگرد متخلفان پدید آورد. محافظه‌کاران و حزب حاکم ترکیه با حمایت اردوغان، ضمن نادیده گرفتن مواد این کنوانسیون به دنبال عقب‌نشینی دولت ترکیه از این پیمان‌اند.
«نومان کورتولموس» نماینده حزب حاکم در پارلمان ترکیه گفته: عضویت کشورش در کنوانسیون استانبول «اشتباه» بوده و دولت قصد دارد از این کنوانسیون خارج شود. علاوه بر ترکیه لهستان نیز اعلام کرده از این پیمان خارج خواهد شد. «إبرو اصیل‌ترک» سخنگوی امور زنان حزب محافظه‌کار اسلامی «سعادت» نیز این کنوانسیون را به بمبی تشبیه کرده که در حال تخریب خانواده سنتی در ترکیه است بنابراین دولت باید از این کنوانسیون خارج شود.
چالش عکس سیاه و سفید در ایران
واکنش زنان ایرانی به چالش عکس سیاه و سفید متفاوت بود. عده‌ای که در ابتدا از هدف چالش اطلاعی نداشتند، عکس‌های خندانِ لب ساحل و جنگل‌های شمال و عکس‌های کافه و سینمای خود را به اشتراک گذاشتند. این مساله با موجی از انتقادات همراه بود، منتقدین می‌گویند این چالش فرصتی برای نمایش تن و لذت نبوده و چرا این زنان حتی جستجویی ساده در خصوص هدف این چالش در ترکیه انجام ندادند.
زنان ایرانی و مواجهه با چالش عکس سیاه و سفید
در برابر این انتقاد گروهی دیگر پاسخ می‌دادند که این عکس‌های سیاه و سفید آن‌ها را به جستجو در مورد این چالش و اطلاع بیشتر آن‌ها از مسائل و معضلات زنان در ایران ترغیب کرده است. ع گروهی دیگر از زنان عکس‌های سیاه و سفید خود را در حالات مختلف روحی و هیجانی از قبیل گریه، غم، خشم و ناراحتی به اشتراک گذاشته و درخصوص خشونتی که تجربه کرده بودند نوشتند. زنی که عکسی از پشت میز کار در صفحه‌اش قرار داده بود نوشت: در مدت تحصیلم در مقطع دکترا با انواع تبعیض‌ها و خشونت‌های جنسیتی مواجهه شدم، اساتید مرد تنها به دلیل زن بودن مرا نادیده گرفته و می‌گفتند بهتر است به خانه و نزد بچه ات بازگردی مادر را چه به تحصیلات بالا اساسا این مدارک برای یک زن چه فایده‌ای دارد؟
زنی دیگر که نیمی از موهایش چشم‌ها و بینی اش را پوشانده بود نوشت: این عکس را اینجا می‌گذارم تا بگویم به خاطر قرار دادن عکس هایم در استوری‌ها و پروفایل هام از جانب برادرانم تا چه حد مورد خشونت و آزار قرار گرفتم.
زنی که لباس مشکی به تن داشت و در حال گریه بود از رفتار بی رحمانه و خشونت ورزانه شوهرش پس از مرگ پدر و ترمای شدید پس از آن نوشت: بعد از مرگ پدرم به حدی بیمار شدم که مدام به خودکشی فکر می‌کردم. شوهرم در تشدید بیماری من می‌کوشید تنها به این دلیل که کارم به تیمارستان بکشد و او خود را مسئول مراقبت از من نداند.
زن روانشناسی عکس خود در دفتر کارش را به اشتراک گذاشت نوشت: عکس من عکس تمام زن‌های کتک خورده و خشونت دیده‌ای ایست که به من مراجعه کرده اند، اما نمی‌توانند در این چالش شرکت کنند.
زنان دیگر نیز از خشونتی که در روابط عاطفی و جنسی خود متحمل شده بودند نوشتند و همچنین نسبت به مادران و خواهران و تمام زنان دیگری که علیه زنان رفتار می‌کنند انتقاد کردند.
بسیاری از فعالان حقوق زنان هم ضمن به اشتراک گذاشتن عکس زنان زندانی، قربانیان دختر کشی و زن کشی، قربانیان اسیدپاشی، تجاوز، آزار‌های خیابانی، خودسوزی‌ها و خودکشی‌ها نوشتند: «اگر ما زنان سکوت کنیم، اگر مطالبه گری نکنیم و نکوشیم که جان تازه‌ای در کالبد بی جان جنبش زنان ایرانی بدمیم، به زودی نوبت به ما هم خواهید رسید و عکس سیاه سفیدمان صفحات خبری را پر خواهد کرد.»
چالش عکس سیاه و سفید با تمام انتقاداتی که به آن وارد است، به شکلی نمادین بر این مفهوم صحه گذاشت که اگرچه زنان توده‌ای همگن نیستند و تمایزاتی که طبقه، نژاد، مذهب، اقلیم و جغرافیا و ... بین آن‌ها ایجاد کرده، مطالبات حقوقی آن‌ها را متفاوت کرده است، اما نکته اینجاست که همه زنان در سراسر جهان، علی رعم این تمایزات، تنها به دلیل زن بودن، تجربیات مشابهی در مساله خشونت خاصه خشونت خانگی دارند.
