دیدارنیوز- مرضیه حسینی: گران شدن سکه در هر دوره‌ای لرزش تن و بدن آقایانی که در حال متارکه هستند یا زندگی پرتنشی را تجربه می‌کنند، به همراه دارد. قوانین مهریه در ایران به گونه ایست که نه زنان از آن رضایت دارند و نه مردان، هر دو گروه ادعا دارند که در جریان گرفتن یا دادن مهریه متضرر می‌شوند، زنان می‌گویند با توجه به قوانین و ترفند‌هایی که مردان به کار می‌گیرند ستاندن مهریه به قدری دشوار است که زن در نهایت مجبور می‌شود عطای چند سکه را به لقایش بخشیده، جان شیرین را بردارد و بگریزد. مردان هم معتقدند مهریه از اساس ظلم به مرد است، چه دلیلی دارد وقتی دو نفر با میل و رضایت ازدواج می‌کنند و هر دو عمر و جوانیشان را بر سر آن زندگی می‌گذارند، یکی از طرفین پرداخت پول هنگفتی را حین جدایی متقبل شود.
مردان و چالش‌های مهریهسکههای مهریه دو رو دارند. یک رو و یک سویشان داستان پر محنت هزاران زنی است که خسته از طی کردن راهروی دادگاه و سرگیجه گرفتن از هزارتوی قانون، موفق به گرفتن حقشان نشده‌اند و مجبورند در فقدان حمایت‌های اجتماعی و دولتی در عسرت و تنگدستی زندگی کنند، سوی دیگر، اما مردانی هستند که قربانی وجه سوداوری مهریه با توجه به قیمت فزاینده سکه شده اند، مردانی که شبانه روز کار می‌کنند تا بتوانند با حقوق کارمندی و کارگری و ... مهریه همسران سودجویانش را تامین کنند البته که تعداد افرادی که در این طیف قرار می‌گیرند در مقایسه با دسته اول چندان چشمگیر نیست، اما نادیده گرفتنی هم نیست.
عاقبت عروسی نگرفتن در شرایط کرونایی
علیرضا ۳۲ سال دارد و دو ماه پیش عقد کرده، هفته پیش همسرش در پاسخ اصرار برای برگزاری مراسم عروسی آن هم در این شرایط کرونایی جواب منفی می‌شنود و در یک ظهر تابستانی به خانه پدری همسرش آمده و پس از به راه انداختن دعوایی سخت که با فحاشی و کتک کاری و ... همراه بوده به دادگاه رفته و مهریه خود را اجرا می‌گذارد و البته در همان حال اعلام کرده که همسرش را شدیدا دوست دارد و حاضر به طلاق نیست. علیرضا هنوز شوکه است، با وجود اینکه بسیار مایل به طلاق است نمی‌داند چرا مجبور است به همسرش پول بدهد با وجود قیمت سکه و حقوق کارگری او حتی ۸ ماهی یک سکه نیز ظلم مضاعف است.
طلاق می‌خواهم چکار؟!
امین کارمن بانک است. او که یک سال است ازدواج کرده، تا همین دو ماه پیش زنی زیبا و تحصیل کرده داشت. زن امین ناگهان حس کرد که شوهرش را دوست ندارد و به قول حقوقی‌ها نسبت به او کراهت دارد، با گیر دادن‌ها و نق زدن‌های مدام ضمن فراری دادن شوهرش از خانه درخواست طلاق کرد، امین گفت که او را طلاق نمی‌دهد، همسرش مهریه اش را به اجرا گذاشت، امین به او گفت یا مهریه اش را ببخشد و برود یا او از طلاق خودداری می‌کند و آن قدر او را نگه می‌دارد که دیگر هیچ خواستگاری برای ازدواج نداشته باشد. پاسخ همسر امین به او جالب بود: «طلاق می‌خواهم چکار؟ این روزها هزار جور رابطه و مدل زندگی هست! کسی هم که وضعیت من را نمی‌داند! خود من هم که اساسا این مدل از تاهل را که با شوهرت زندگی نکنی، دوستش هم نداشته باشی، قبول ندارم! در نتیجه تعهدی هم وجود ندارد! عشق و حالم را می‌کنم، سکه هایم را هم می‌گیرم! اگر خواستگار خوب و پولدار داشتم، آن وقت خودم را علاف ۶ ماهی و ۸ ماهی یه سکه نمی‌کنم و با بخشیدن مابقی مهرم طلاق می‌گیرم!»
سکه بهار آزدی و اسارت زوج و زوجه
اگر به سند ازدواج زوجین در دهه ۶۰ یا پیش از آن رجوع کنیم، مهریه معمولا به صورت وجه نقد بوده است، با گذشت زمان تحولات اقتصادی، اما بحث حفظ ارزش مالی مهریه را به یک ضرورت تبدیل کرد و سکه جایگزین پول نقد شد. از زمانی که قیمت سکه مستقل از وضعیت و توان اقتصادی افراد بالارفت، مهریه در عین اینکه فشار مضاعفی بر مردان وارد کرد به راهی برای کسب درآمد تبدیل شد. برخی از صاحب نظران معتقدند از آنجا که اگر مهریه به گونه‌ای باشد که فاصله قدرت خرید در روز پرداخت با روز عقد فاحش باشد ظلم به مرد است و اگر این فاصله کم باشد در حق زن اجحاف شده بنابراین بهترین است بنا به پیشنهاد مجلس در سال ۹۷ قیمت سکه بر اساس قیمت روز عقد محاسبه و به زن پرداخت شود. این پیشنهاد از آنجا که به دلیل ثابت تلقی شدن قیمت سکه به ضرر زنان بود، پذیرفته نشد. از سوی دیگر این بحث مطرح بود که دادن بهای سکه بر اساس قیمت روز در شرایط غیرمتعارف اقتصادی کنونی هم ستم آشکار به مرد است. در نتیجه فرمول جدیدی پیشنهاد شد: «قیمت سکه در روز عقد به اضافه تورم سالانه مساوی با مهریه در روز پرداخت»
در خصوص امکان اجرایی شدن این پیشنهاد یونس محمدی وکیل دادگستری به دیدارنیوز گفت: «این طرح با توجه به اقتصاد بسیار شکننده و غیرقابل پیش بینی کشور ما اجرایی نیست و حتی در صورت اجرا شدن کاملا به ضرر زن خواهد بود، زیرا وقتی شما می‌گویید قیمت سکه در روز عقد، به معنای همان فریز شدن قیمت سکه در گذشته است، می‌ماند اضافه شدن تورم سالانه، با توجه به اینکه نرخ تورمی که از طرف دولت و بانک مرکزی اعلام می‌شود تناسبی با نرخ واقعی تورم که مردم در زندگی روزمره خود تجربه می‌کنند ندارد و بین این دو فاصله است، این اضافه کردن نرخ سالانه تورم به قیمت فریز شده سکه، قدرت خرید زن را حفظ نکرده حتی به شدت کاهش می‌دهد به عنوان مثال در سال ۹۰ قیمت سکه ۳۹۱ هزار تومان بوده، در آن سال اگر زنی ۱۰۰ سکه مهریه داشت برابر با حدودا ۳۸ میلیون تومان بود که البته در همان سال رقم چشمگیری به حساب می‌آمد، اما اگر این زن بخواهد در سال ۹۹ طلاق بگیرد در حالی که قیمت سکه هایش فریز شده، به اضافه نرخ تورمی که دولت اعلام کرده است، ارزش مهریه اش به چیزی حدود ۵۰ میلیون خواهد رسید که رقم قابل توجهی نیست و تناسبی با قدرت خرید آن زن ندارد.»
یونس محمدی در خصوص ارائه راهکاری برای جایگزینی مهریه نیز گفت: «من بار‌ها گفته‌ام که اعمال قانون اختصاص نصف اموال بدست آمده بعد از تشکیل زندگی مشترک به زن که در دنیا مرسوم است، عملی‌تر و مناسب‌تر از مهریه است. اما در خصوص اجرای این قانون در کشور ما یک مشکل وجود دارد، اینکه بسیار دیده می‌شود که مردان قبل از طلاق یا حتی به محض وقوع کوچکترین اختلاف زناشویی، تمامی اموال خود را به دیگری انتقال می‌دهند تا زوجه مالی برای توقیف نداشته باشد، برای حل این مشکل نیز راه حل وجود دارد و آن این است که تقسیم اموال به زمان متارکه یا اختلاف موکول نشده و اموالی که مرد و زن در طی زندگی مشترک بدست می‌آورند، فارغ از اینکه زن خانه دار باشد یا نه، در طول زندگی تقسیم شود یعنی اگر زوجین چند سال پس از زندگی اقدام به خرید خانه کردند از همان ابتدا، سند ملک به صورت سه دانگ سه دانگ بنام زوجین تنظیم شود، در مورد خرید ماشین و ... هم همین طور عمل شود؛ لذا لازم است قانونگذار مکانیزم‌های قانونی و حقوقی این مساله را پیش‌بینی کند. البته قانون گذار برای جلوگیری از سو استفاده مردان در انتقال اموال خود به دیگری، راهکاری در نظر گرفته به این ترتیب که محاکم بررسی می‌کنند اگر در طی زمان مطالبه مهریه از طرف زوجه، زوج اقدام به انتقال اموال خود به غیر نموده باشد چنین انتقالی باطل بوده و مرد باید از نظر کیفری هم پاسخگو باشد (به اتهام فرار از دین)، ولی این مکانیزم آنگونه که باید و شاید معضل انتقال اموال توسط مردان (برای فرار از پرداخت مهریه) را حل نکرده است، چون برای اعمال این مکانیزم، انتقال باید بعد از قطعیت حکم مهریه باشد در حالیکه مردان حتی قبل از طرح دعوی مهریه و حتی به محض وقوع کوچکترین اختلاف سریع اقدام به اموال خود به شخص ثالث می‌نمایند.»
وقتی هیچ کس راضی نیست
پایان یافتن زندگی مشترک معمولا اتفاق خوشایندی نیست. طبیعی است که در چنین فرآیندی هر دو طرف از اتفاقات ناراضی باشند و احساس خسران کنند. با این حال قوانین مربوط به طلاق در ایران بار مضاعف است بر دوش انسان‌هایی که در فرآیندی تنش‌بار درگیر شده‌اند. این روزها که نابسامانی شدید اقتصادی واقعیت اول جامعه ایران است؛ سکه‌های مهریه به معضلی جدی‌تر از قبل مبدل شده است. معضلی که حداقل فعلا چشم‌اندازی برای حل آن هم دیده نمی‌شود.
