دیدارنیوز ـ
زهره اکرمی: بحث بر سر سند همکاری ایران و چین از زمان اشاره به آن از سوی محمود احمدی‌نژاد، به بحثی داغ بدل شده و این موضوع به سوالی همیشگی در جلسات نشست خبری وزارت امور خارجه نیز مبدل گشته است. این روزها هر جا سخن از سیاست خارجی است، اسم چین در ذهن‌ها تداعی می‌شود. با همه این احوال دستگاه سیاستی ایران، عزم خود را جزم کرده که ضمن حراست از جزئیات این توافق تا زمان تایید آن در پکن، افکار عمومی را نسبت به آن تلطیف کند. در این میان برخی رسانه‌ها نیز با ادعاهای خود و انتشار اعداد و ارقامی که سندی برای آن در دست نیست، بر آتش این بحث می‌دمند.
بیشتر بخوانید: سند همکاری ایران و چین: ترکمانچای یا افتخار ملی سخنگوی وزارت امورخارجه در نشست خبری امروز همچون سایر روزهای هفته گذشته بر بسیاری از ادعاهای مطرح شده در رسانه‌ها خط بطلان کشید و گفت: «ایران به عنوان یک کشور مهم در غرب آسیا و جمهوری خلق چین به عنوان یک کشور در ابعاد مختلف در شرق آسیا، دارای پیوندهای مشترک تاریخی و روابط حسنه هستند. در سفر شی جی پینگ توافق شد تا دو کشور، نگاه راهبردی برای خود تعیین کنند. در این راستا چند بار پیش‌نویس تعیین شد. ظریف سال گذشته پیشنهادی را به چین برد و بعد سند به ایران برگشت و بخش‌های مختلف روی آن کار کردند. پیش‌نویس نهایی به کشور مقابل داده شده و پس از امضا سند رابطه دو کشور با یک ریل گذاری، وارد مرحله جدید می‌شود. این سند برای طرف‌های مختلف غیرقابل باور است. ما آمادگی داریم با بسیاری از کشورهایی که روابط حسنه و سنتی با ایران دارند، روابط خود را برای دراز مدت تعیین کنیم. هجمه‌ها ریشه خارجی دارد و ضد انقلاب‌ها شب و روز تلاش می‌کنند تا نقاط ضعف ما را بررسی و سرمایه گذاری کنند که این موضوع بر کسی پوشیده نیست هرچند ملت ایران، اسیر این جوسازی نمی‌شود».
رئیس دستگاه دیپلماسی کشور، محمدجواد ظریف نیز دیروز میهمان کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بود تا درباره این طرح شفاف سازی کند. سخنگوی این کمیسیون پس از جلسه تاکید کرد «طبق توضیحات وزیرخارجه در تشریح ابعاد این سند بر لحاظ شدن منافع ملی در تدوین آن تاکید شده، آقای ظریف شایعاتی همچون فروش جزیره کیش و فروش نفت ارزان را رد کرد و آن را ناشی از غرض‌ورزی دشمنان توسعه روابط ایران و چین دانست.»
همچنین غلامرضا انصاری، معاون اقتصادی وزیرخارجه با اشاره به واکنش‌ها در فضای مجازی گفت: «طبیعی است که کشورهای غربی نگران» روابط ایران و چین باشند. معاون اقتصادی وزارت خارجه با وجود تاکیدش درباره کلیات سند، به برخی جزئیات منتشر شده واکنش نشان داده و گفته است بحث واگذاری جزیره کیش به چین که در رسانه‌ها مطرح شده «بسیار مسخره» است. او همچنین تاکید کرد نسخه‌ای از سند که «دست به دست می‌شود نه مورد تائید وزارت امور خارجه ما و نه وزارت خارجه چین است». پیش از این نیز سخنگوی شورای نگهبان، عباسعلی کدخدایی تاکید کرد که باید از این قرارداد حمایت کنیم و این قرارداد همچنین در شورای نگهبان بررسی می‌شود.
تلاش دولت برای پاسخگویی به افکار عمومی تا جایی پیش رفت که وزیر علوم نیز صبح امروز به این سند واکنش نشان داد. بنا به گفته سکاندار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، هنوز این سند اجرایی نشده است و افرادی که مغرضانه دنبال تبلیغات منفی علیه این سند هستند بدانند که مردم تحت تاثیر این تبلیغات قرار نخواهند گرفت.
سه‌شنبه هفته گذشته، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان با بیان اینکه برنامه همکاری‌های جامع ایران و چین یک نقشه راه روشن و ریل‌گذاری اصولی برای روابط دو کشور در دنیای آینده است، گفته است: «در این سند نه از واگذاری جزایر ایرانی خبری است و نه از حضور نیروی نظامی».
سیدعباس موسوی سه‌شنبه گذشته نیز در توییتی با اشاره به برخی اظهارنظرها در مورد سند همکاری جامع بین ایران و چین تاکید کرد: برنامه همکاری‌های جامع ایران و چین یک نقشه راه روشن و ریل‌گذاری اصولی برای روابط دو کشور مهم در دنیای آینده است؛ جایی که چین به عنوان قدرت اول اقتصادی دنیا در آینده نزدیک و ایران به عنوان قدرت بزرگ منطقه غرب آسیا می‌تواند با روابطی مکمل و مستقل از قدرت‌های سنتی و سلطه‌گر غربی، ضمن تامین منافع مشترک، در برابر فشار قلدرها ایستادگی کند. نه از واگذاری جزایر ایرانی خبری است و نه حضور نیروی نظامی و نه سایر موهومات! شگرد کهنه دروغ‌پردازی و انتشار اطلاعات غلط برای دریافت جزئیات و اطلاعات صحیح که توسط دشمنان منافع دو ملت به جد پیگیری می‌شود، راه به جایی نخواهد برد.
بیشتر بخوانید: همکاری استراتژیک ایران و چین: شرقی‌تر شدن روابط خارجی ماموریت به رئیس مجلس محمدجواد جمالی نوبندگانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم امروز در باب سند همکاری ایران و چین گفت که دیدار رئیس جمهور چین با مقام معظم رهبری بسیار مهم بود و بنای ارتباط با چین در همان دیدار گذاشته شد. وی اظهار داشت: «با توجه به اینکه دولت درگیر برجام و سایر مسائل بود حاکمیت این ماموریت را به رئیس مجلس وقت، لاریجانی داد تا سفری به این کشور داشته باشد. لاریجانی در یکی از بی‌سابقه‌ترین سفرهایی که به خارج از کشور داشت به همراه روسای کمیسیون برنامه و بودجه و رئیس کمیسیون انرژی و چند نفر از وزرا من‌جمله وزیر اقتصاد برنامه استراتژیک بلند مدت، میان ایران و چین را دنبال کردند». نماینده فسا در مجلس دهم همچنین تاکید کرد: «ایران پس از تحریم‌ها با دولت چین مراودات نسبتا خوبی را در پیش گرفت و تنها کشوری که رسما از ایران نفت خریداری می‌کرد، دولت چین بود. کشورهای دیگر حتی جرات نداشتند تا رسما اعلام کنند خریدار نفت ایران هستند. چینی‌ها بیان می‌کنند در زمان تحریم، ایران همیشه به ما مراجعه می‌کند اما برخی از سیاستمداران ایرانی با یک لبخند غربی‌ها خیلی مشتاقانه به سمت و سوی آنها می‌روند».
به نظر می‌رسد آنچه برای سیاستمداران کشور در سند همکاری ایران و چین حائز اهمیت بسیار است و به همین دلیل در تلاشند که افکار عمومی را برای آن تلطیف کنند، رسیدن به گذرگاه تنفسی در اقتصاد است. این همان چیزی است که نمودار زیر آن را روشن‌تر می‌سازد. چین در خاورمیانه علیرغم تحریم‌های اعمالی بر ایران، حساب ویژه‌ای بر روی ایران باز کرده و برای تهران که سرخورده از رابطه با غرب است، مار خوش خط و خالی است.
رسانه‌های جهانپس از آنکه بحث سند همکاری راهبردی چین و ایران در کشور داغ شد و تویتتر وزارت امورخارجه ایالات متحده نیز آن را ترکمانچای خواند، این تب و تاب به خارج از کشور نیز کشیده شد و رسانه‌های مختلف به آن پرداختند. نیویورک تایمز در گزارش خود با نام «چین و ایران، با ایستادگی و مقاومت در مقابل آمریکا به همکاری تجاری و نظامی نزدیک می‌شوند». این سند را گامی در راستای تضعیف تلاش‌های تیم دونالد ترامپ نامید. این نشریه آمریکایی تاکید می‌کند نزدیکی ایران و چین، بحرانی جدید در رابطه نه چندان مناسب پکن و واشنگتن ایجاد خواهد کرد و ضریه سهمناکی به سیاست تهاجمی دونالد ترامپ است. بنا به این گزارش، «ژائو لیجیان» یکی از سخنگویان وزارت خارجه چین در این‌باره گفته است که «چین و ایران از روابط دوستی قدیمی برخوردار هستند و دو طرف در زمینه توسعه روابط دوجانبه با یکدیگر در ارتباط بوده‌اند. ما آمادگی همکاری با ایران برای پیشبرد تدریجی همکاری‌های عملی را داریم».
در میان رسانه‌های انگلیسی برخی چون اویل پرایس و پترولیوم اکونومیست، که مدعی دسترسی به اسناد محرمانه‌ای در این خصوص شدند که واگذاری جزیره کیش از این دست رسانه‌ها منتشر شد. برخی نیز چون نیویورک تایمز و تایم اسرائیل بنابر سندی که نسخه‌ای از آن در اواخر هفته پیش منتشر شد و در واقع متن پیشنهادی تهران به پکن بود، در باب توافق دست به قلم شدند. این در حالی بود که سند منتشر شده، سند نهایی نبود و این توافق نه تنها در مجلس و شورای نگهبان باید به تایید برسد بلکه مهر تایید پکن را نیز نیاز دارد.
پس از آنکه تویتتر وزارت امورخارجه ایالات متحده، این قرارداد را «ترکمانچای» خواند، لن خودورکوسکی، مشاور ارشد وزارت امور خارجه آمریکا روز گذشته در توییتر خود با اشاره به ابتکار عمل «یک کمربند یک جاده چین» (جاده ابریشم جدید) با عنوان طرح «یک کمربند، یک جاده و یک ویروس» از مردم ایران خواست به سرنوشت کشورهایی که به این طرح پیوسته‌اند، نگاه کنند.
