با ادامه صف آرایی‌های نیابتی عربستان سعودی و امارات متحده عربی در برابر یکدیگر در خاک یمن، «شورای انتقالی جنوب» با حمایت ابوظبی در حال تصرف مناطق کلیدی یمن است و جزیره سقطری را در این راستا به تصرف خود درآورد.
دیدارنیوزـ زهره اکرمی: گزاره «آتش بس ۲۴ساعته در یمن ۹۸بار نقض شد» گرچه مضحک، اما واقعیت تلخی است که سال‌ها یمن آن را زندگی کرده است. بیش از پنج سال جنگ خونین با قریب به ۱۰۰ هزار کشته، جنوبی‌ترین کشور شبه جزیره عربستان را ملقب به «وخیم‌ترین بحران انسانی در جهان» کرده و خوش‌بین‌ترین تحلیل‌گران نیز چشم اندازی روشن برای پایان آن متصور نیستند. یمن گرچه از فقیرترین کشور‌های جهان است، اما موقعیت استراتژیک آن در نقشه جغرافیا و تسلط بر کریدور‌های آبی در قلب خاورمیانهِ نفت‌خیز، چشم طمع قدرت‌های جهان و منطقه‌ای را به آن میخکوب کرده است. این کشور عرب زبان همواره سرزمینی چندپاره، تحت اشغال و درگیر با بحران‌های قومی قبیله‌ای بوده و ده‌ها سال است که روی آرامش را به خود ندیده است. امروز نیز در صحنه یمن نه تنها بازیگران داخلی با تمایلات متضاد نقش آفرینی می‌کنند بلکه کشور‌هایی که پیش از این خود را در قالب «ائتلاف» معنا می‌کردند نیز در برابر یکدیگر قرار گرفتند. دعوا بر سر تصرف مناطق پراهمیت یمن بالا گرفته است و طی چند روز گذشته تصرف «جزیره سقطری» از مجمع الجزایر متعلق به این کشور در اقیانوس هند، توسط نیرو‌های وابسته به امارات، موسوم به «شورای انتقالی جنوبی» با واکنش‌های شدیدی روبرو شده است.
همچنان که در نقشه بالا قابل مشاهده است، دسترسی یمن به تنگه باب المندب، تسلط جزایر یمن بر آب‌های استراتژیک خاورمیانه و قرابت با آفریقا، سطح رقابت برای تسلط بر این سرزمین را بالا برده است. این رقابت تا حدی بالا گرفته که رفقای دیرینه جهان عرب، امارات متحده عربی و عربستان سعودی را در برابر هم قرار داده است. ۲ مارس ۲۰۱۵ جنگنده‌های عربستان سعودی با همراهی امارات متحده عربی، آسمان و زمین یمن را به آتش کشیدند تا مهره متبوع خود، منصور الهادی را به قدرت در صنعا برگردانند. منصور الهادی گرچه پس از گذشت پنج سال از آن روز، نه در صنعا و عدن بلکه در ریاض ساکن است در ادامه دومینوی اعتراضی مردم عرب در سال ۲۰۱۱ قدرت را در فوریه ۲۰۱۲ به دست گرفت و فصلی تازه‌ای از درگیری‌ها در یمن آغاز شد. نیرو‌های انصارالله در برابر دولت هادی صف آرایی کردند تا در ژانویه ۲۰۱۵ هادی که حمایت همسایگان عرب یمن را با خود داشت از ریاست دولت استعفا دهد. وی پس از استعفا به عدن رفت و آنجا را پایتخت موقت خود معرفی کرد. با واکنش شدید انصار الله به این تصمیم و آغاز بمباران عدن توسط این گروه، هادی به عربستان گریخت و دو ماه بعد، عملیات موسوم به «طوفان قاطعیت» به رهبری عربستان، بحران را به ابعاد بین المللی کشاند.
کلاف سردرگم یمن
به نظر می‌رسد ائتلاف به رهبری عربستان که از منظر تجهیزات و قدرت نظامی قابل مقایسه با گروه‌های جنگنده در یمن نبود، پس از عدم موفقیت در بازگرداندن ورق بازی به نفع خود، خود دچار فروپاشی شده است. عربستان سعودی که از میان ۲۰ هزار سرباز اعزامی خود به خاک یمن، رکورد تلفات ۸هزار نفری را به ثبت رساند، ناگزیر از تحریک گسل‌های قومی و قبیله‌ای برای جذب نیرو در یمن بود. در نتیجه عربستان با دادن پیشنهاد‌های سیاسی به شاخه اخوانی یمن، آنان را جذب نیرو‌های خود کرد. ریاض در منازعه یمن در تلاش است که همچون گذشته بخش‌هایی از خاک یمن را مانند نجران، جازان و عسیر را به خاک خود بیافزاید و بر یکی از اصلی‌ترین شاهراه‌های نفتی جهان مسلط شود.
از سوی دیگر امارات، یار غار عربستان، طی سالیان اخیر در پی آن بوده که حضور خود را در منطقه پررنگ‌تر کند و تا مداخله در امور لیبی نیز پیش رفته است. ابوظبی تمرکز سیاست خارجی خود را تسلط بر بنادر راهبردی خاورمیانه گذاشته است. در این مسیر، امارات ناگزیر به حمایت از نیرو‌های سلفی شد تا بازی در یمن را در دست گیرد و بر بنادر جنوب شبه جزیره مسلط شود. این نیروها که پیش از این توسط عربستان تعلیم می‌دیدند، به خون اخوانی‌های زیر چتر عربستان تشنه‌اند.
بیشتر بخوانید: صف آرایی امارات در طرح الحاق کرانه باختری
در این نبرد، اما کفه ترازو به سمت امارات سنگینی می‌کند چرا که نیرو‌های تحت حمایت امارات موسوم به «شورای انتقالی جنوبی» موفق به انجام توافقاتی با انصاراالله در جنوب یمن شدند. این همکاری توان لازم را به انصاراالله داد که تمرکز خود را بر مرز‌های شمالی با عربستان گذارد و در این مناطق، عربستان را به عقب راند. در پی این پیشروی‌ها، دست امارات برای تسلط بر مرز‌های جنوبی باز شده و روز شنبه بر جزیره استراتژیک «سقطری» که اشراف ویژه‌ای بر عبور و مرور نفت کش‌های خاورمیانه دارد، مسلط شد.
این اقدامِ نیرو‌های نزدیک به امارات، گرچه تا زمان نگارش این گزارش، واکنشی از سوی طرف عربستان نداشته است، اما «مارتین گریفیتس» فرستاده سازمان ملل در امور یمن، روز گذشته، طرف‌های درگیر را به توقف تنش‌های نظامی در نقاط مختلف این کشور فراخواند. از سوی دیگر «محمد علی الحوثی» رئیس کمیته عالی انقلاب یمن در توییتی از نحوه عملکرد فرستاده سازمان ملل انتقال کرد. وی در توییتر نوشت: زمانی که سازمان ملل و فرستاده آن منافع عمومی یمنی‌ها را به توجه به احساسات کشور‌های متجاوز ترجیح دهند فرستاده سازمان ملل راه‌حل را آسان خواهد یافت.
به همه مجهولات بحران یمن باید ادعای امروز روزنامه «اسرائیل هیوم» مبنی بر ارتباط پنهان اسرائیل با شورای انتقالی جنوبی را نیز افزود. این روزنامه در خبر‌های خود نوشت در جنوب یمن کشوری جدید در حال شکل‌گیری است که رئیس آن «عیدروس قاسم عبدالعزیز الزبیدی» استاندار سابق عدن، تماس‌هایی با تل آویو برقرار کرده است. گرچه صحت و سقم این ادعا تاکنون تایید نشده، اما در بازی هزار کلاف یمن، هیچ چیز بعید به نظر نمی‌رسد.
