همه مشتاقان انتخابات ۱۴۰۰

دیدارنیوز ـ سرویس سیاسی:  سیزدهمین دورهٔ انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در یکی از جمعه‌های خرداد ۱۴۰۰ برگزار خواهد شد و در جریان آن هشتمین رئیس‌جمهوری اسلامی ایران با آرای عمومی انتخاب می‌شود. این انتخابات برای هر دو جناح اصلاح‌طلب و اصولگرا اهمیت فزاینده‌ای دارد. اصلاح‌طلبان مایل هستند با کسب پیروزی روند حضور خود در قدرت را تداوم بخشند و اصولگرایان نیز تمایل دارند دوباره کنترل مهم‌ترین نهاد انتخاباتی کشور را به دست گیرند و قدرت را یکدست سازند.

نظرعبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور چند روز پیش از  از انجام تمهیدات لازم جهت انجام انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ خبر داده بود. امری که به معنای آغاز تحرکات دستگاه بوروکراسی کشور برای برگزاری انتخابات است، تحرکاتی که البته خیلی زود به عرصه سیاسی هم کشیده خواهد شد. دیدار نیوز به همین بهانه نگاهی انداخته است به فهرست بلند نامزدهایی که احتمالا خود را برای انتخابات سال 1400 آماده می‌کنند. 

محمدجواد آذری جهرمی

از مشخصه‌های بارز آذری جهرمی که بیشتر از نام یا سمتش (وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات) با عنوان وزیرجوان شناخته می‌شود، حضور فعال در فضای مجازی است که در جلب توجه از این طریق بسیار متبحر بوده است. هرچند این عضو کابینه دوازدهم کاندیداتوری برای ریاست‌جمهوری را شوخی تلقی کرده است، اما به نظر می‌رسد درصورتی که شوخی شوخی جدی شود او کاندیدا مناسبی برای حامیان راست میانه و اعتدال‌گرایان جهت معرفی به مردم خواهد بود.

محمد باقر قالیباف

محمد باقر قالیباف از نامزدهای ثابت انتخابات ریاست جمهوری در ایران است، او در سال‌های ۸۴، ۹۲ و ۹۶، سه بار بخت خود را در این انتخابات آزمود و هر بار هم شکست خورد. ا تنها انتخاباتی که برایش پیروزی به ارمغان آورد، انتخابات مجلس یازدهم بود، آن هم در شرایطی که مشارکت در انتخابات به شدت کاهش یافته بود. واقعیت این است که قالیباف در هیچ یک از سه انتخابات قبلی نتوانست به عنوان نامزد مورد اجماع اصولگرایان در عرصه رقابت حاضر شود، روشن نیست که سردارِ خلبانِ شهردار، این بار می‌تواند نامزد مورد اجماع اصولگرایان باشد یا باز هم نامزدهای متعددی از میان اصولگرایان به رقابت با او برخواهند خواست. قالیباف این روزها تمام تلاش خود را به کار بسته تا به کرسی ریاست مجلس دست یابد. بنابراین اینکه نمایندگی مردم تهران را برای کسب ریاست در پاستور رها سازد و بار دیگر شانس خود را در میدان رقابت‌های ریاست جمهوری بیازماید، بسیار به قرار گرفتن یا نگرفتنش درجایگاه ریاست مجلس بستگی دارد.

سورنا ستاری

سورنا ستاری، معاون رئیس‌جمهوری در بنیاد ملی نخبگان است که احتمال کاندیداتوری او برای انتخابات ۱۴۰۰ وجود دارد. ستاری تکنوکراتی جوان است و به شدت با اقتصاد مبتنی بر منابع نفتی و خام فروشی مخالف است. نکته بسیار مهم در مورد ستاری فقدان سابقه و شخصیت سیاسی است. او در میان هیچ کدام از گروه‌های سیاسی شناخته شده نیست و سوابق سیاسی چندانی ندارد و به عنوان یک نامزد جوان در میان جوانان هیچ کدام از اردوگاه‌های سیاسی ایران شناخته شده نیست. ستاری بر خلاف آذری جهرمی تیم و حضور رسانه‌ای چندانی هم ندارد و به نظر بیشتر به تحولات در سطوح بالایی بوروکراتیک چشم دوخته است. 

حسین دهقان

شنیده‌ها و گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که حسین دهقان، وزیر دفاع سابق هم بنا دارد تا لباس نظامی را از تن درآورد و با کت و شلوار به میدان رقابت کاندیدا‌های ریاست‌جمهوری واردشود. اوفعالیت نظامی خودرا از سال ۵۸ با عضویت در سپاه پاسداران آغاز کرد واز سال ۶۵ تا ۶۹ جانشینی فرمانده نیروی هوایی سپاه را برعهده داشت ودر فاصله سال‌های ۷۱ تا ۷۵ جانشین رئیس ستاد مشترک سپاه پاسداران بود. دهقان در دولت هفتم بعنوان قائم‌مقام وزیر دفاع و در دولت‌های هشتم و نهم؛ بعنوان معاون رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران فعالیت می‌کرد.

علی لاریجانی

با کنار کشیدن علی لاریجانی از نامزدی انتخابات مجلس یازدهم، گمانی‌زنی‌ها برای حضور او در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ قوت گرفت. لاریجانی که یکی از سیاستمداران برجسته و شناخته شده کشور در سال‌های اخیر به شمار می‌رود، دوران موفقی را در فعالیت‌های سیاسی خود به ثبت رسانده است.

البته رئیس فعلی مجلس احتمال کاندیداتوری خود را تکذیب کرده و گفته است که برنامه‌ای برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری ندارد، اما اظهارنظر‌ها درباره او این گمانه را مردود نمی‌داند. لاریجانی در سال‌های اخیر مهم‌ترین نماد و رهبر جریان راست میانه بوده است. لاریجانی به همین صفت در انتخابات مجلس دهم با اصلاح‌طلبان ائتلافی تلویحی کرد و بعد در رقابت با نامزد آن‌ها رئیس مجلس شد. با این حال به نظر می‌رسد عملکرد او در مقام ریاست مجلس و البته شکست و فروپاشی پروژه اعتدال باعث شده است که بسیاری از اصلاح‌طلبان چندان از او راضی نباشند. اصولگرایان رادیکال هم سالهاست از او فاصله گرفته‌اند. با این حال این روزها برخی سیگنال‌ها از سوی حزب کارگزاران سازندگی، دبیرکل و سردبیر ارگان آن احتمال حمایت این حزب از لاریجانی را در فضای سیاسی کشور مطرح کرده است. ممکن است لاریجانی از سوی برخی چهره‌های سیاسی جناح راست هم مورد حمایت قرار گیرد. با این حال لاریجانی در کنار حسن روحانی فعلا بزرگترین بازندگان شکست پروژه اعتدال هستند. 

سعید جلیلی

سعید جلیلی سودای رسیدن به پاستور را از سال ۹۲ در سر دارد. او با رای ۴ میلیونی خود در آن انتخابات، برای ۴ سال بعد خود شانسی در بین کاندیدا‌های اصولگرا و رقابت با حسن روحانی قائل نبود بنابراین از حضور در جمع گزینه‌ها خودداری ورزید. جلیلی که از مدت‌ها قبل دولت سایه را تشکیل و با برگزاری جلسات آن نشان داده بود که همچنان میل به پاستورنشینی دارد خود را یک کاندیدای بالقوه نگه داشته است. او از چهره‌های مورد حمایت پایداری‎ها و آیت‌الله مصباح یزدی است. جبهه‌ای که معمولا بازی خراب کن جریان اصولگراست و چندان به سادگی حاضر به هماهنگی با سایر جریانات اصولگرا نیست و معلوم نیست آن‌ها چه برنامه‌ای برای انتخابات ۱۴۰۰ دارند. 

پرویز فتاح

«سعی می‌کنم در همین سنگر پاسداری کنم و اگر همین مسئولیت را به خوبی انجام دهم خدا را شکر خواهم کرد». این واکنش پرویز فتاح رییس بنیاد مستضعفان به احتمال حضورش در انتخابات ۱۴۰۰ است. او که در سال ۹۶ هم در لیست ۵ نفر نهایی جمنا قرار داشت و سپس اعلام انصراف کرد، نامش این‌بار هم به عنوان کاندیدای احتمالی مطرح است. فتاح مورد حمایت جبهه پایداری و البته طیف‌های دیگر اصولگرایان قرار دارد و با مسئولیت خود در کمیته امداد و گسترده شدن دایره فعالیت‎هاش در بین قشر محروم، می‎تواند یکی ازگزینه‎های مدنظر اصولگرایان باشد. فتاح سابقه وزارت نیرو در دولت احمدی‌نژاد را هم در کارنامه دارد و از مدیران اجرایی برجسته جناح اصولگرا شناخته می‌شود. 

مهردادبذرپاش

مهرداد بذرپاش بعنوان جوانترین چهره سیاسی اصولگرا، از گزینه‎های جمنا در انتخابات ۹۶ بود که البته حضور او در جمع ۵ نفره کاندیدا‌های نهایی با حرف و حدیث‎هایی همراه شد. او که گفته می‎شد به همراه علیرضا زاکانی با لابی‌های پشت پرده به جمع کاندیدا‌ها آمده بودند، در نهایت با وجود حضور در وزارت کشور جهت ثبت‌نام، از آن انتخابات کنار رفت. بذرپاش با عدم حضور در انتخابات مجلس، خود را در جمع گزینه‎های احتمالی در انتخابات ۱۴۰۰ نگه داشته است. او که به جریان فکری پایداری نزدیک است با توجه به تلاش اصولگرایان برای جوانگرایی، بعید نیست که از کاندیدا‌های بالقوه این جریان در انتخابات ریاست‌جمهوری باشد.

محمدرضا عارف

شرکت محمدرضا عارف در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ به عنوان کاندیدا ریاست‌جمهوری امری است که از فردای پیروزی روحانی در سال ۹۲ قطعی به نظر می‌رسید. عارف در انتخابات سال ۹۲ ثبت نام کرد، اما در نهایت به نفع حسن روحانی از این انتخابات کنار کشید. او درسایت خود در این‌باره نوشت که رییس‌جمهوری سابق ایران "محمد خاتمی" از او خواسته است از این رقابت خارج شود. عارف بعد از آن در این مورد اعلام کرد که حامیان حسن روحانی از او خواستند که از این مبارزه دست بکشد تا رای حامیان اصلاحات در انتخابات همه منسجم شود و به یک نفر تعلق گیرد.

او در دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی سرلیست فهرست سی نفرهٔ ائتلاف فراگیر اصلاح‌طلبان بود و بالاترین آرای تهران و سرتاسر کشور را بدست آورد. پس از پیروزی حسن روحانی در یازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، وی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را به محمدرضا عارف پیشنهاد کرد، اما هیچ یک را نپذیرفت. عملکرد عارف در مقام رئیس فراکسیون امید اصلاح‌طلبان با انتقادات شدیدی در بدنه سیاسی و اجتماعی اصلاح‌طلبان همراه بوده است. حواشی چون اظهارات فرزند او در مورد ژن خوب به یکی از مهم‌ترین ابزارهای تبلیغاتی علیه اصلاح‌طلبان مبدل شد و البته عارف هیچ گاه نتوانست این حواشی را مدیریت کند. به نظر عارف در حال حاضر شانسی برای جلب حمایت طیف رادیکال اصلاح‌طلبان ندارد. حزب کارگزاران سازندگی هم به شدت منتقد عملکرد اوست. عارف بوروکراتی است که محبوبیتی در میان سیاستمداران ندارد هر چند ممکن است به گزینه ناگزیر بخشی از جریان اصلاحات بدل شود.

اسحاق جهانگیری

اسحاق جهانگیری از قدیمی‌ترین و ارشدترین سیاستمداران بوروکرات ایران است. او از اعضای ارشد حزب کارگزاران سازندگی است، هر چند به نظر در این سالها ارتباط منظم و ارگانیکی با این حزب نداشته است. او معاون اول روحانی است و در دولت اول اعتدال نقشی کلید داشت و با حضور در شکل کاندیدای پوششی در انتخابات سال ۹۶ برای روحانی این نقش را به اوج رساند. جهانگیری در واقع عالی‌ترین نماینده اصلاح‌طلبان در دولت حسن روحانی است و نماد ائتلاف اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان است. ائتلافی که البته به شدت شکست خورده و به نظر شانس جهانگیری برای رسیدن به کرسی ریاست جمهوری از این شکست بسیار اثر پذیرفته است. اعلام سیاست نرخ 4200 تومانی دلار از سوی او به نظر بدترین گاف او در دوران حضورش در مقام معاون اول رئیس جمهور بوده است. ارز جهانگیری هنوز هم یکی از شوخی‎های تلخ روزمره در ایران است. 

با این حال جهانگیری یکی از گزینه‌های جدی اصلاح‌طلبان برای انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ به حساب می‌آید و فردی کارآمد، کم‌حاشیه و اصلاح‌طلب محسوب می‌شود. عبدالله ناصری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و چهره نزدیک به خاتمی، درباره جهانگیری گفته است: «آقای جهانگیری کماکان یکی از روسای‌جمهور بالقوه اصلاح‌طلبان در هر مقطع تاریخی است. جهانگیری در این سال‌ها تمام قد از مبارزه با فساد سخن گفته و اگر نامزد انتخابات شود مبارزه با فساد را شعار انتخاباتی خود قرار می‌دهد.» 

سوال اصلی در مورد جهانگیری این است که آیا طیف رادیکال اصلاح‌طلبان ممکن است او را به عنوان نامزد نهایی خود مد نظر داشته باشند و آیا کارگزاران سازندگی ممکن است از او در انتخابات حمایت کنند. 

محسن هاشمی

اگرچه مجموعه اصلاح‌طلبان به حضور هاشمی در سمت شهردار تهران رضایت نداند، به نظر می‌رسد که برای ورودش به انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ سختگیری نکنند. محسن هاشمی رییس شورای مرکزی حزب کارگزاران و مورد اعتماد نظام است. بسیاری او را شبیه‌ترین فرزند آیت الله هاشمی رفسنجانی به او در منش و روش سیاسی می‌دانند. تصویر محسن هاشمی با تیتر به ایران ۱۴۰۰ فکر کنیم روی جلد روزنامه سازندگی گمانه زنی‌ها برای حضور او در رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ را تقویت کرده، مسئله‌ایی که هنوزاز سوی او تکذیب نشده است. در برخی محافل سیاسی تهران گفته می‌شود که ابراز تمایل اعضا ارشد حزب کارگزاران سازندگی به نامزدی علی لاریجانی در واقع حرکتی پوششی برای نامزدی محسن هاشمی است و آن‌ها می‌کوشند با تکرار نام لاریجانی،  اصولگرایان را تا لحظه آخر از تخریب محسن هاشمی بازدارند. 

انتخابات ریاست جمهوری البته یک بازی بسیار پیچیده است. برخی از نامزدهای مهم تا آخرین لحظات به صورت رسمی حضور خود در میدان رقابت را اعلام نمی‌کنند. برخی چون محسن رضایی هم همواره از مشتاقان حضور در انتخابات هستند، بدون آن که شانس چندانی برای پیروزی داشته باشند. در هر حال ماراتن انتخابات ۱۴۰۰ آغاز شده است...