دیدارنیوز ـ امروز نام «ساختمان‌های آب و آتش» معقول‌ترین لقبی است که می‌توان بر برخی از برج‌های مسکونی و تجاری در تهران و همچنین اکثر کلانشهرها داد، زیرا دل ساکنان آنها همواره بر آب و آتش است. طبق آخرین اعلام مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران در تهران هزار و ۸۰۰ ساختمان بالای ۱۲ طبقه وجود دارد که در بررسی‌های اولیه ۹۰۰ برج از نگاه معاونت شهرسازی و معماری طبق آخرین دستور‌العمل‌های ساختمان‌سازی ساخته شده و به عبارتی ایمن هستند.
به عبارت دیگر نیمی از برج‌های ساخته شده در تهران ناایمن هستند و جان ساکنان آنها هر روز در خطر است. به گفته مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران از بین 900 ساختمان بلندمرتبه ناایمن در تهران تعدادی قبل از ابلاغ آئین‌نامه دو هزار و 800 یا مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ساخته شده‌اند که نمی‌توان با قطعیت گفت پرخطر محسوب می‌شوند، اما نظارت دقیق بر اساس مقررات ملی ساختمان در هنگام ساخت آنها نبوده است. حمید موسوی افزود: «شهرداری تهران در نظر دارد تا تمامی نظارت‌های خود را با دو هدف جلوگیری از ساخت ساختمان‌ها خارج از حیطه مقررات ملی ساختمان و کاهش تعداد ساختمان‌های ناایمن انجام دهد تا بتواند ساختمان‌های ناایمن را به بناهای بی‌خطر تبدیل کند. البته در این میان نیز برخی از ساختمان‌ها چاره‌ای جز تخریب ندارند که بخش اعظم آنها در مرکز شهر قرار دارند.» از سوی دیگر برخی از ساختمان‌های پرخطر در تهران، مجهول‌المالک هستند که بر اساس بند ۱۴ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها، شهرداری باید در این مورد رأسا اعمال قانون کند. اگر گناه آتش گرفتن پلاسکو و ناکامی در نجات جان برخی از مغازه‌داران و آتش‌نشانان را گردن قدمت این ساختمان تاریخی انداختیم، در ارتباط با برج‌های مسکونی تازه‌ساز اما ناایمن در برخی از مناطق تهران چه می‌توان گفت؟! آیا این مساله را ناشی از ناکامی مسئولان شهری در ارائه نقشه ایمن و انعطاف‌پذیر در قبال بحران برای این ساختمان‌ها بدانیم یا تقصیر شیوه‌های نظارتی است که لنگ می‌زند؟
در هر صورت خطر بیخ گوش این برج‌های مسکونی است و کمتر مسئولی امروز به‌درستی قادر به یافتن راهی برای کنترل، نظارت و پایش برج‌های ناایمن مسکونی در تهران و سایر شهرهای بزرگ است. دلیل نبود قطعیت و ناکامی برای یافتن راه‌حل به منظور ایمن‌سازی این برج‌ها مشخص است، اولین مساله نبود آمار مشخص از این ساختمان‌ها است. در واقع با آنکه سازمان آتش‌نشانی اقدام به شناسایی این واحدهای ساختمانی کرده است، اما قطعیتی در طبقه‌بندی این ساختمان‌ها به دو گروه مسکونی و تجاری وجود ندارد. به عبارت دیگر هنوز تعداد برج‌های مسکونی و تجاری مشخص نیست. علاوه‌براین وقتی امکان پلمب واحدهای مسکونی وجود ندارد، تکلیف ساختمان‌های بلندمرتبه مسکونی ناایمن چیست. در واقع اگر اکثر این ساختمان‌های بلندمرتبه مسکونی را دارای چندین واحد و تعداد زیادی از ساکن بدانیم، در این صورت احتمال هماهنگی تمام ساکنان با صاحبان این برج‌ها سخت و در مواردی غیرممکن است. آیا قوه‌قضائیه قادر به پلمب ساختمان‌های بلندمرتبه ناایمن خواهد بود؟ پاسخ قطعا خیر است، زیرا در طول تمام این سال‌ها نه‌تنها هرگز خبری مبنی بر پلمب شدن واحدهای مسکونی ناایمن نبوده که در مواردی در پلمب واحدهای تجاری ناایمن مانند پلاسکو نیز دیر عمل شده است. به نظر می‌رسد راه‌حل کوتاه‌مدت، پایان دادن به چرخه معیوب ساخت ساختمان‌های ناایمن است، زیرا در این صورت حداقل آش از این شورتر نمی‌شود و همچنین زمام امور تاحدودی در دست مسئولان ایمنی شهری باقی می‌ماند. همچنان راه درازی تا ایمن‌سازی کامل ساختمان‌ها در تهران و شهرهای بزرگ دیگر باقی است. مسئولان شهری مدت‌هاست کفش‌های آهنی خود را برای طی این سنگلاخ پوشیده‌اند.
برج تاییدیه ایمنی نداشت
به گفته سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات‌ایمنی شهرداری تهران برج مسکونی پارامیس که روز یکشنبه دچار حریق شده، فاقد سیستم اطفای حریق فعال و تاییدیه ایمنی بود. جلال ملکی درباره آخرین وضعیت برج مسکونی پارامیس در حاشیه دریاچه چیتگر که دچار حریق شد، گفت: «پس از اطفای کامل حریق، یک تیم آتش نشانی به منظور تامین ایمنی در این محل مستقر ماند و این استقرار تا حوالی ساعت هشت صبح روز دوشنبه ادامه داشت. او در حالی از فقدان تاییدیه ایمنی برای این برج سخن گفت که تمام ساختمان‌های بلندمرتبه باید تائیدیه ایمنی را دریافت کنند و پس از آن افراد مجاز به سکونت در برج‌ها هستند. گفتنی است برج مسکونی پارامیس 20 طبقه و 246 واحد و در منطقه 22 شهر تهران قرار دارد. براساس آخرین آمار در پی آتش‌سوزی این برج ۷۸ نفر مصدوم شدند که ۱۱ نفر از آنها برای دریافت خدمات درمانی بیشتر به مراکز درمانی منتقل شدند.
مسئولیت خطرات احتمالی با ساکنان است
رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای‌شهر تهران در گفت‌وگو با «آرمان» در ارتباط با آخرین اقدامات مسئولان شهری و نیروهای آتش‌نشانی درباره برج‌های مسکونی و تجاری ناایمن می‌گوید: یکی از اقداماتی که سازمان آتش‌نشانی تهران طی سال‌های اخیر انجام داده است، شناسایی ساختمان‌های ناایمن است. در این ارتباط حدود 9 هزار و 500 واحد مسکونی و تجاری در تهران شناسایی شدند که از استانداردهای لازم در هنگام حوادث غیرمترقبه برخوردار نیستند. زهرا صدراعظم‌نوری می‌افزاید: برخی از این واحدها جزو ساختمان‌های بلندمرتبه و برخی واحدهای تجاری متشکل از واحدهای متعدد کوچک تجاری هستند. علاوه بر این در میان این فهرست نام چند پاساژ و مجتمعهای تجاری نیز به چشم می‌خورد. او خاطرنشان می‌کند: اقدامات سازمان آتش‌نشانی براساس اولویت‌های این واحدهای مسکونی و تجاری بوده است و امکان اخطاردهی و پیگیری همزمان تمام این موارد وجود ندارد.
او می‌گوید: از سوی دیگر ایجاد برخی مسائل و حاشیه‌سازی‌ها از اقدام همزمان برای برخورد با صاحبان این مجتمعهای تجاری و مسکونی جلوگیری می‌کند. بنابراین سازمان آتش‌نشانی با هماهنگی مراجع قضائی اولویت‌بندی کرده و برخی از این ساختمان‌ها و واحدهای تجاری در اولویت قرار گرفتند و به آنها اخطار داده شده است. پیرو این اخطارها ذی‌نفعان و هیات مدیره‌های این ساختمان‌ها به سازمان آتش‌نشانی مراجعه کرده و دستور‌العمل‌های سازمان آتش‌نشانی را اخذ کردند. همچنین برخی اقدامات برای رفع مخاطرات احتمالی و ایمن‌سازی این ساختمان صورت گرفته است. صدراعظم نوری می‌افزاید: اگر واحدهایی به اخطارها بی‌توجه باشند یا اقدامات لازم ایمن‌سازی را در زمان مشخص انجام ندهند، طبیعی است که با هماهنگی دادسرا آن واحد پلمب می‌شود. اخیرا برخی واحدهای تجاری ناایمن پلمب شدند و به این طریق ذی‌نفعان متوجه جدیت اخطارها شدند و به بهسازی، استانداردسازی و رفع خطر اقدام کردند.
او تاکید می‌کند: در گام نخست باید تعداد و درصدهای برج‌های مسکونی ناایمن در فهرست آتش‌نشانی مشخص و به صاحبان این برج‌ها اخطار داده شود. اگر برج‌های ناایمن در تهران دارای سیستم اطفای‌حریق و سایر سیستم‌های ایمنی نباشند، حتما باید اخطار بگیرند و هیات‌مدیره را ملزم به رعایت نکات ایمنی و استفاده از تجهیزات ایمنی در داخل برج کرد. در صورتی که آنها از قوانین تمکین نکنند باید از سوی مراجع قضائی به مساله ورود کرد و پیگیری‌های بعدی انجام شود. در ضمن اگر در این بین حوادثی رخ دهد مسئولیت آن برعهده ساکنان و هیات‌مدیره است.
منبع: آرمان/ آرزو ضیایی/۲ مرداد ۹۷
