پس از حمله به یک پایگاه نظامی آمریکا در شمال غربی کرکوک، وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد که برای دفاع از خود و در پاسخ به حملات مکرر به پایگاههای میزبان نیروهای ائتلاف در عراق، سه منطقه شبه نظامیان شیعه نزدیک به ایران را هدف قرار داده است. این اقدام با محکومیت شدید توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روبه رو شد و انتقام و پاسخگویی به این جنایت، حق طبیعی مردم و نیروهای مدافع این کشور شمرده شد. در همین رابطه حمید آصفی کارشناس مسائل منطقه غرب آسیا به دیدارنیوز گفت: آمریکا در آنجا حضور دارد و به تمام مسائل امنیتی و غیر امنیتی عراق مسلط است. با وجودی که تاکنون بارها نیروهای آمریکایی مورد حمله قرار میگرفتند این دولت، مدارا پیشه کرده بود، ولی چون خط قرمز آمریکا امنیت جانی نیروهایش است، دست به این حملات گسترده زد. برای آمریکا و هر کشور دیگری کشتن حتی یکی از شهروندان کشورشان با غرور ملی و افکار عمومی ارتباط پیدا میکند، به همین دلیل آمریکا دست به عملیات انتقامی زد. سپاه پاسداران باید خشونت را محکوم و طرفین را به خویشتنداری دعوت میکرد، اگر این کار را میکرد نشان میداد که ایران دخالتی در عراق ندارد، ولی خیلی راحت و از زبان حشدالشعبی بیانیه داد که انتقام میگیریم و تلافی میکنیم و به نوعی خود را با آمریکاییها طرف کرد. سپاه پاسداران خود را وسط دعوایی قرار داد که میتواند مخاطرات زیادی برای کشور داشته باشد.
دیدارنیوز ـ اسفندیار عبداللهی: دو روز بعد از حمله به یک پایگاه نظامی آمریکا در شمال غربی کرکوک، وزارت دفاع آمریکا یکشنبه ۸ دی با انتشار بیانیهای اعلام کرد که برای دفاع از خود و در پاسخ به حملات مکرر به پایگاههای میزبان نیروهای ائتلاف در عراق، سه منطقه شبه نظامیان شیعه نزدیک به ایران را هدف قرار داده است. جاناتان هافمن، سخنگوی پنتاگون در این بیانیه اعلام کرد که حمله به پایگاه القائم در مرز عراق با سوریه با هدف تضعیف توانایی «کتائب حزبالله» برای انجام عملیاتهای آینده علیه نیروهای ائتلاف انجام شد. در این بیانیه گفته شده که آمریکا به حق حاکمیت عراق احترام میگذارد، اما از حق خود برای دفاع نمیگذرد.
خبرگزاری رویترز نیز گزارش داد در حال حاضر تمام پایگاههای آمریکا در عراق به صورت آمادهباش کامل درآمدهاند. بسیاری از مقامات ایالت متحده آمریکا نیز از بمباران گردانهای کتائب حزبالله عراق استقبال کردهاند. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا با انتشار بیانیهای گفت: «اقدامات جمهوری اسلامی که جان زنان و مردان آمریکایی را به خطر بیاندازد تحمل نخواهیم کرد.»
از طرفی عادل عبدالمهدی، نخستوزیر عراق حملات آمریکا را "نقض حاکمیت ملی عراق" وصف کرد و گفت: «وزیر دفاع آمریکا تقریبا نیم ساعت پیش از انجام حملات با من تماس گرفت. او را از اینکه این حملات بر تنشها به طور خطرناکی میافزاید و امنیت عراق و منطقه را تهدید میکند، مطلع کردم.» ابومهدی المهندس، معاون فرمانده حشد الشعبی عراق نیز در واکنش به این حملات گفته است: «پاسخ ما به نیروهای آمریکایی بسیار کوبنده خواهد بود.»
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هم در بیانیهای با محکومیت شدید اقدام تروریستهای متجاوز آمریکایی در حمله به پایگاههای حشد الشعبی عراق، انتقام و پاسخگویی به این جنایت را حق طبیعی مردم و نیروهای مدافع این کشور دانست. در بخشی از این بیانیه آمده است: «حمله هوایی تروریستهای متجاوز آمریکایی به پایگاههای حشد الشعبی که منجر به شهادت و مجروحیت تعدادی از رزمندگان مقاومت و بسیج مردمی عراق گردید، نقض حاکمیت ملی این کشور محسوب شده و بار دیگر نشان داد آمریکا عامل اصلی ناامنی، هرج و مرج، تشنج و آتش افروزی در این منطقه است... اخراج و بیرون راندن تروریستهای اشغالگر آمریکایی ضامن تحکیم ثبات و امنیت پایدار در این کشور اسلامی است. رژیم جعلی و کودک کش صهیونیستی نیز از اقدام شیطان بزرگ و تروریستهای آمریکایی خرسند نباشند، زیرا امت اسلامی قدر فرزندان خود در جبهه مقاومت را دانسته و سایه خشم و اراده مقدس ضد صهیونیستی را بر سر اشغالگران قدس شریف گستردهتر خواهد ساخت.»
این در حالی است که دیروز الجزیره گزارش داد هزاران عراقی معترض مقابل سفارت واشنگتن تجمع و اعلام کردند میخواهند آنجا چادر بزنند. آنها در شعارهایی حملات آمریکا به عراق را محکوم کردند و به درب اصلی سفارت آمریکا حمله کردند. تظاهرکنندگان خواستار بستن سفارت و اخراج سفیر آمریکا شدند. تشییع کنندگان پرچمهای عراق و پرچمهای حشد شعبی را مقابل سفارت آمریکا در دست داشتند. نخستوزیری عراق از معترضان خواست سفارت را تخلیه کنند و وزیر کشور و وزیر دفاع در مقر سفارت آمریکا حاضر شدند. این اتفاقات در حالی است که سفیر آمریکا و کارمندان اصلی سفارت، عراق را ترک کردهاند.
در همین رابطه حمید آصفی کارشناس مسائل منطقه غرب آسیا به دیدارنیوز گفت: از چند منظر میتوان به منازعات و حوادثی که در عراق رخ میدهد نگاه کرد. یکی در بخش نیروهایی که به جمهوری اسلامی نزدیک هستند که شامل احزاب شیعی، حشدالشعبی و کتائب حزب الله و دیگر گروهها میشود و دیگری منبعث از نوع رابطه ایران با آمریکا و کشمکشی است که بعد از تحریمها و فشارها و رژیم تحریمی دولت و خزانه داری آمریکا علیه ایران، بین این دو کشور به وجود آمده است. تاکنون جمهوری اسلامی و خود آمریکاییها سعی کرده اند که سطح منازعات و تنشها را در یک حد متعادل حفظ کنند.
وی افزود: جمهوری اسلامی تلاش دارد با کاهش تعهدات برجامی در موضوع هستهای و یا مبادله و آزادی زندانیان، بعضی از مشکلات را حل کند. از طرفی با توجه به اینکه ترامپ در آستانه انتخابات قرار دارد، وی فکر میکند با کاهش تنشها و نزدیک شدن به ایران میتواند برگ برندهای برای خود دست و پا کند ولی جمهوری اسلامی در کل نمیتواند مسائل خود را با ایالات متحده به طور استراتژیک حل کند، چون حیات جمهوری اسلامی بر آمریکاستیزی و تقسیم جهان به دو جهان مقاومت و جهان سازش بنا نهاده شده است. ایران هم به حفظ سطحی از تضاد و تنش با آمریکا نیاز دارد و با سیاست ضد امپریالیسمی، ضد استعماری و ضد استکباری به نیروهایش انگیزه میدهد، به همین دلیل نمیتوانند مسائل را به طور اساسی با هم حل کنند.
آصفی خاطرنشان کرد: بعضی از تضادها و تنشهای عراق به نوع رابطه جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا بر میگردد، چون در کنش و واکنشهای میدانی عراق، هر دو کشور نفوذ دارند. دولت شیعه در عراق ناکارآمدی خود را نشان داده است و پس از سرنگونی صدام حدود ۴۵۰ میلیارد دلار پول در فساد آن کشور بلعیده شده است و هیچ زیرساختی برای توسعه در عراق ایجاد نشده و هنوز هم مردم برق ندارند، بر همین اساس این نارضایتی گسترده در عراق وجود دارد و جنبشی ضد این ساختار، شکل گرفته است. از طرفی شایعاتی مبنی بر اینکه معترضان توسط نیروهای حشدالشعبی سرکوب شده اند باعث شد موجبات بی اعتمادی داخلی در عراق به وجود آید.
وی ادامه داد: از طرفی آمریکا در آنجا حضور دارد و به تمام مسائل امنیتی و غیر امنیتی عراق مسلط است. با وجودی که تاکنون بارها نیروهای آمریکایی مورد حمله قرار میگرفتند این دولت، مدارا پیشه کرده بود، ولی چون خط قرمز آمریکا امنیت جانی نیروهایش است، دست به این حملات گسترده زد. برای آمریکا و هر کشور دیگری کشتن حتی یکی از شهروندان کشورشان با غرور ملی و افکار عمومی ارتباط پیدا میکند، به همین دلیل آمریکا دست به عملیات انتقامی زد. در حال حاضر تنش بین ایران و آمریکا یک نوع تنش مدیریت شده است. تعامل آمریکا با نیروهای شبه نظامی مورد حمایت ایران، هزینههای آمریکاییها را پایین آورده، به همین دلیل تاکنون سیاست مدارا را پیش گرفته اند.
این کارشناس مسائل غرب آسیا یادآور شد: نیروهای شبه نظامی با خمپاره پراکنی خود میخواهند به نوعی قدرت نمایی کنند. آمریکاییها به دلیل ملاحظات خاصی که داشتند خیلی از این حملات را نادیده میگرفتند و اتفاقاً با مظلومنمایی، استفاده زیادی در این مدت برده اند و منطقشان هم این است که بگویند تدافعی عمل میکنند و اگر حملهای هم انجام میدهند برای دفاع از نیروهای ائتلاف مستقر در عراق است. اینجاست که حمله به مراکز نظامی حشدالشعبی برای ترامپ، کنگره و مردم آمریکا قابل قبول و قابل دفاع میشود. این تصور که چون آمریکا در آستانه انتخابات قرار گرفته است حمله نظامی نخواهد کرد، تصور غلطی است؛ اتفاقاً میتواند برای ترامپ تبدیل به برگ برنده شود.
وی در پاسخ به این پرسش که کدام گروه شبه نظامی قدرت بیبشتری دارد، گفت: حشدالشعبی از همه قویتر است، ولی هر کدام از این نیروهای نیابتی در قسمتی از عراق دارای قدرت هستند، مثلا کتائب حزب الله در غرب عراق و مرزهای سوریه و عراق قدرت بیشتری دارد.
آصفی با اشاره به موضع گیری سپاه پاسداران گفت: سپاه پاسداران باید خشونت را محکوم و طرفین را به خویشتنداری دعوت میکرد، اگر این کار را می کرد نشان میداد که ایران دخالتی در عراق ندارد، ولی خیلی راحت و از زبان حشدالشعبی بیانیه داد که انتقام میگیریم و تلافی میکنیم و به نوعی خود را با آمریکایی ها طرف کرد. سپاه پاسداران خود را وسط دعوایی قرار داد که میتواند مخاطرات زیادی برای کشور داشته باشد.
وی افزود: معترضین ماههای اخیر عراق عموما شیعه بودند و اهل تسنن به طور خیلی هوشمندانه فاصله خود را با اعتراضات حفظ کردند و اکثریت آنها به نوعی خود را از این ماجرا کنار کشیدند که مبادا اتهام ارتباط با داعش و نیروهای سلفی به آنها چسبانده شود. تغییرات در عراق همیشه با کودتا و مبارزات خشونت آمیز اتفاق میافتاد. خیلی جالب و قابل تامل بود که در این اعتراضات مردم از خشونت پرهیز میکردند؛ مگر در مواردی که آنها را به سمت خشونت سوق دادند. مردم عراق بعد از بهار عربی که به جنگهای داخلی انجامید، به خودآگاهی ملی رسیده اند تا آنجایی که میتوانند از خشونت پرهیز کنند. متاسفانه بنحوی زمینه سازی و برنامه ریزی شده است که نام دولت ایران با سرکوبهای عراق عجین شده، چراکه احزاب شیعی به نوعی خود را وابسته به ایران میدانند. بیانیه سپاه پاسداران در واکنش به حمله آمریکا میتواند سطح خشونت را بالا ببرد و آن را تشدید کند. هر واکنش تنش آمیز نیروهای حشدالشعبی علیه آمریکایی ها، به ضرر منافع ملی عراق و ایران است.
آصفی اضافه کرد: بیانیه سپاه پاسداران در ناخود آگاه مردم و افکار عمومی عراق باعث تنفر بیشتر آنها نسبت به ایران و نیروهای بسیج مردمی عراق میشود. امیدواریم اعتراضات و مبارزات مردم عراق در شکل پرهیز از خشونت خود باقی بماند، چون اگر مردم دست به اسلحه ببرند تبدیل به جنگ داخلی شده و هیچکدام از طرفها برنده آن نخواهند بود. ممکن است نیروهای حشد الشعبی وارد تقابل با آمریکا شوند، در این حالت ایران در تصمیم گیری با مشکل مواجه خواهد شد، چون تلاش دولت ایران تا کنون معطوف به کاهش فشار ناشی از تحریمها بوده است که در صورت تشدید تنش میان آمریکا و حشدالشعبی، ایران باید انتخاب کند که بی طرف بماند یا بجنگد.
وی اظهار کرد: البته اگر همین فردا هم دو طرف (ایران و آمریکا) تن به مذاکره بدهند بیش از دو سال طول میکشد تا به نتیجه برسد. آمریکا ۶۵۰ نوع تحریم روی ایران اعمال کرده است لذا حتی اگر ترامپ برکنار شود و یک دموکرات رییس کاخ سفید شود، نظام تحریم به این زودی شکسته نخواهد شد بنابراین مقامات جمهوری اسلامی، یا متوجه این شرایط نیستند یا کسانی که در سیاستهای جمهوری اسلامی و روابط خارجی دست بالا را دارند نمیخواهند این قضیه را درک کنند. برخی از مقامات ایران، ممکن است این تصور و تحلیل را داشته باشند که در شرایطی که ترامپ درگیر انتخابات است میتوان یک درگیری محدود نظامی به راه انداخت که آمریکا را وادار به عقب نشینی در حوزه تحریمها کرد.
آصفی در پایان افزود: در چند ماه اخیر پلیس و ارتش رسمی عراق اعلام کردند که در کشتار مردم دخالت نداشته اند که ناخودآگاه، بسیاری از مردم، انگشت اتهام را به سوی کتائب حزب الله و دیگر گروههای شبه نظامی شیعی نشانه رفتند. به همین دلیل شاهد بودیم که همین مردم به دفاتر احزاب شیعه و سفارت ایران در کربلا و نجف حمله کردند و این نشان دهنده این است که اینها متوجه روابط ایران و شبه نظامیان هستند لذا جمهوری اسلامی باید بنحوی مواضع خود را مدیریت کند که به کاهش تنش بینجامد.