دیدارنیوز ـ
فاطمه سیروس: بامداد ۲۴ آبان ماه، تصمیم ناگهانی دولت مبنی بر سهمیه بندی بنزین و افزایش ۳۰۰ درصدی آن، مردم را شوک زده کرد و از بخت بد مسئولان، فردای آن روز یعنی شنبه ۲۵ آبان، بارش برف سنگین نیز مزید بر علت شد و سد معابر ناشی از برف و اعتراض عده ای به گرانی بنزین، توأمان خشم و اعتراض اکثریت جامعه را برانگیخت.
اعتراضات رفته رفته به اغتشاشات تبدیل شد و بار دیگر برای خاموش کردن آن، تصمیم جالب تری به فکر مسئولان رسید که همه مردم را غافلگیر کرد و آن هم ایجاد اختلال و قطعی اینترنت در کل کشور بود.
این تصمیم شاید بخش کوچکی از اعتراضات را خاموش کرد، اما متاسفانه در سطح وسیع، خسارات و آسیب های بی شماری به کسب وکار‌ها و فعالیتهای مردمی زد که شاید هیچ سهمی در این اغتشاشات نداشتند.
رقم های نجومی خسارت ناشی از قطعی اینترنت
گزارش وب سایت‌های خارجی در مورد یک هفته قطعی اینترنت، حاکی از خسارت هنگفت به اقتصاد کشور دارد. وب سایت خارجی نت بلاک که یک پایگاه معتبر در زمینه آزادی استفاده از اینترنت در جهان است، رقم ۳۶۹ میلیون دلار را اعلام کرده است. این سایت که به‌طور لحظه‌ای بهره‌مندی مناطق مختلف جهان را از شبکه جهانی اینترنت رصد می‌کند، میزان خسارت ناشی از هر روز قطعی اینترنت را در ایران مبلغی معادل ۶۱ میلیون دلار و برای ۶ روز قطعی معادل ۳۶۹ میلیون دلار آمریکا برابر با ۴۳۰۰ میلیارد تومان تخمین زده است.
این بررسی بر پایه سهم اینترنت در تولید ناخالص داخلی ایران از جمله مبادلات مالی، تجاری و خدمات بخش خصوصی و دولتی انجام شده است.
از سوی دیگر معاملات بورس تهران به عنوان تنها داده مستند موجود و قابل دسترسی تا حدودی سطح تاثیر قطع اینترنت بر اقتصاد ایران را نشان می‌دهد. مطابق آمار سایت رسمی شرکت بورس تهران متوسط ارزش معاملات روزانه بورس تهران در هفته کاری پیش از قطعی اینترنت، ۱۳۰۹ میلیارد تومان بوده است، اما این رقم در جریان معاملات روز سه‌شنبه (۲۸ آبان۹۸) به ۸۲۷ میلیارد تومان کاهش یافته که نشان از افت ۴۸۲ میلیارد تومانی دارد.
بازرگانان؛ شاکیان بی تقصیر
در همین خصوص، عضو اتاق بازرگانی و صنایع خرمشهر در گفتگو با دیدارنیوز با ابراز نارضایتی بسیار از این اتفاق گفت: قطعی یک هفته‌ای اینترنت در کشور خسارت بسیار شدیدی به بخش بازرگانی و مشاغل مرتبط با حوزه بین الملل زد.
به گفته محمد باوی اتاق بازرگانی ایران و عمان در همان هفته در تدارک برگزاری همایشی بود که متاسفانه با قطعی اینترنت دچار خسران شدیدی شد و این برنامه با دو هفته تأخیر در حال برگزاری است.
وی بیان کرد: این تأخیر، اعتبار اتاق ایران را در بین اعضای اتاق عمان از بین برد، زیرا با قطعی اینترنت ما نتوانستیم به موقع، اطلاع رسانی کرده و دعوتنامه‌ها را در زمان مقرر ارسال کنیم و این همایش که حدود سه ماه است مشغول تدارک آن هستیم با نواقص بسیاری در حال برگزاری است.
به گفته باوی، برنامه ای که می توانست ارتباط تجاری بین ایران و عمان را توسعه داده و برای دستیابی به بازار جهان و آفریقا از طریق عمان، راه ها را هموار کند متاسفانه با چنین اتفاقی دچار خسران شد.
رییس سابق اتاق بازرگانی ایران نیز در گفتگویی به خبرآنلاین اعلام کرده که در طول یک‌هفته قطعی اینترنت ۱.۵ میلیارد دلار خسارت به بخش اقتصادی کشور وارد شده است. به گفته محسن جلال‌پور در دوره یک هفته‌ای که بازرگانان، اینترنت نداشتند، عملا برای ارتباطات کاری در زمینه های ارتباطات، حمل‌ونقل، فروش و بازار، مستاصل بودیم.
علی کلاهی عضو اتاق بازرگانی تهران نیز به ایلنا گفته بود: در صادرات دچار مشکل شدیم و خبر نداشتیم که محموله‌های ما کجاست؟ وضعیت کشتی‌ها چگونه است؟
بیشترین خسارت برای کسب و کار‌های درگاه بانکی
یک هفته قطعی اینترنت شاید برای کاربران عادی، صرفا بی‌خبری و پیچیدگی به دنبال داشت، اما کسب و کارها خصوصا آن‌هایی که به درگاه بانکی متصل هستند بسیار خسارت دیدند که بر اساس اعلام خودشان از هر ۱۰۰تراکنش‌شان، شاید ۳۰درصد به موفقیت ختم شد.
به گفته رضا الفت نسب، عضو هیات مدیره اتحادیه کشوری کسب‌وکار‌های مجازی، قطعی اینترنت ۹۰۰ میلیارد تومان به کسب و کار‌های فضای مجازی ضرر زده است. اما مؤسسه نت بلاک که به دسترسی اینترنت در سراسر جهان نظارت می کند این رقم را یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار برآورد کرد.
همچنین بسیاری از معاملات از جمله معاملات «سامانه نیما» از این اختلال آسیب دیده و دچار خسران شدند. جالب اینکه «سامانه نیما» یک سایت داخلی است و سرور‌های آن در داخل کشور قرار دارند و در واقع دسترسی به این سایت محدودیتی ندارد و به ادعای مسوولان نباید معاملات نیما دچار اختلال می شد، اما معاملات این سامانه در هفته گذشته مختل شد و بسیاری از واردکنندگان که باید پس از خرید ارز در نیما آن را برای واردات کالای مورد نظر خود اختصاص می دادند، به علت قطع ارتباط با سایت‌های خارجی نمی‌توانستند اقدامات لازم برای خرید و واریز ارز را انجام دهند.
بنا به شواهد موجود در این سامانه در هفته پیش از قطعی اینترنت (۱۸ تا ۲۴ آبان) حدود ۳۵۲ میلیون یورو ارز در سامانه نیما عرضه و ۲۱۱ میلیون یورو خریداری شد، اما در هفته پس از قطعی اینترنت (۲۵ آبان تا ۲۸ آبان) به میزان ۱۲۹ میلیون یورو در این سامانه عرضه و ۱۱۵ میلیون یورو فروخته شد.
قطعی اینترنت دست دلالان را نیز باز کرد تا قیمتها را هر طور دلشان می خواهد اعلام کنند. دلالان سکه و ارز به التهاب بازار دامن زدند.
این در حالی است که رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی کارفرمایی فروشگاه‌های اینترنتی شهر تهران، میزان خسارت وارد شده به کسب و کار‌های مجازی در هفته گذشته را به اندازه حقوق ۱۰۰ هزار نفر تخمین زده است.
اما راه حل دولت برای چنین شرایط بحرانی چه باید باشد؟
اردیبهشت امسال مصادف با روز جهانی ارتباطات همه مسئولان از اقتصاد دیجیتال صحبت کردند و اینکه باید کسب و کار‌های دیجیتالی روز به روز رشد کرده تا اقتصاد کشور را متحول کنند. رئیس جمهوری، معاون اول و وزیر ارتباطات از تحول دیجیتال گفتند و لزوم کمک به کسب و کار‌های نوپا را تشریح کردند. مردادماه امسال در سالن اجلاس سران و کتابخانه ملی، از طرح‌های ایران هوشمند و نوآفرین (حمایت از کسب‌وکار‌های نوپا) رونمایی شد. وزیر ارتباطات در آن مراسم اعلام کرد: ما ایده ایران هوشمند را جلوی خودمان گذاشته‌ایم و برای روشن شدن ایران هوشمند نیاز به فوتون‌هایی داریم که این فوتون‌ها شرکت‌های استارت‌آپی هستند.
اما با وقوع یک بحران، مسئولان تنها راه چاره را قطعی اینترنت دانستند و بدون تأمل و شاید بدون قصد و غرض به هزاران کسب و کار آسیب زدند. حال سوال اساسی این است که اگر قرار باشد با وقوع چنین بحران هایی هر بار اینترنت قطع شود آیا این رفتار و روالی منطقی خواهد بود؟ آیا کسی مسئولیت جبران خسارت ناشی از این اتفاق را برای افرادی که متضرر شده اند برعهده خواهد گرفت؛ در حالیکه مسئولان همواره مردم را به راه اندازی کسب و کار‌های سایبری و وبی تشویق می کنند؟
آیا تمهیداتی توسط مسئولان برای جبران و تادیه خسارت بخش هایی که در این اتفاقات آسیب می بینند و این آسیب ناشی از یک تصمیم حاکمیتی پیش بینی نشده است، وجود دارد؟
رفتن به سمت اینترنت ملی می تواند تکافوی چند درصد از گردش اقتصادی موجود را کرده و پاسخ دهد؟ با فرض بر اینکه اینترنت ملی هم ممکن است سازماندهی شود، در آینده که همه چیز "دات آی آر" و سرور‌ها داخلی شود، دگر روز که آشوب به پا شود و مردم در بستر همین اینترنت داخلی اطلاع رسانی کنند در آن هنگام حاکمیت چه تدبیری خواهد اندیشید که در نهایت دولت اقدام به تعطیلی اینترنت ملی نکند؟!
