در این جلسه چند خبر امیدوارکننده داده شد. یکی کاهش ۱۱ درصدی درخواست رشوه در دوره جدید مدیریت شهری که از سوی جوادی‌یگانه بیان شد. دیگری تاکید بر تعیین تکلیف ۱۳۰۰ ملک واگذار شده در مدیریت شهری گذشته و رسانه‌ای کردن ابعاد آن توسط حبیب زاده، عضو شورای شهر و بالاخره خبر محمدجواد شیرازی که از بررسی تخلفات شهرداری در شورای عالی امنیت ملی و دستور مقامات ارشد نظام برای بررسی تخلفات شهرداری خبر داد.
دیدارنیوز - در اولین نشست ارائه پژوهش‌های شهری، پژوهشگران دانشگاهی و مدیران میدانی مبارزه با فساد، با میزبانی مرکز مطالعات شهر تهران و شورای شهر تهران، داده‌های مهم علمی و عملی را در خصوص پدیده رانت و فساد در مدیریت شهری در اختیار افکار عمومی گذاشتند.
در این نشست که با حضور حبیب‌زاده عضو شورای شهر تهران، رئیس سازمان بازرسی شهرداری، رئیس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران و دبیر ستاد سلامت اداری شهرداری تهران در سالن شیبانی شورای شهر تهران برگزار شد، چند خبر امیدوارکننده داده شد. یکی کاهش 11 درصدی درخواست رشوه در دوره جدید مدیریت شهری که از سوی جوادی یگانه بیان شد و دیگری تاکید بر تعیین تکلیف 1300 ملک واگذار شده در مدیریت شهری گذشته و رسانه‌ای کردن ابعاد آن توسط حبیب زاده، عضو شورای شهر بود و بالاخره خبر محمدجواد شیرازی که از بررسی تخلفات شهرداری در شورای عالی امنیت ملی و دستور مقامات ارشد نظام برای بررسی تخلفات شهرداری خبر داد.
در این نشست که تاحدودی تحت تاثیر تغییر شیرازی از ریاست سازمان بازرسی شهرداری تهران بود، همچنین حسن عابدی جعفری، مجری طرح سنجش فساد در شهرداری تهران و حامد رحمانی، مجری بررسی الگوهای حکمرانی مبارزه با فساد در شهرداری‌ها به بیان نتایج پژوهش‌های خود پرداختند.
رییس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران:
کاهش 11 درصدی درخواست رشوه در دوره جدید مدیریت شهری
رییس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران گفت: میزان در خواست رشوه در شهرداری تهران از کل کشور بیشتر است، اما طبق پیمایش‌های علمی و ملی انجام شده، در دوره جدید مدیریت شهری، میزان درخواست رشوه در شهرداری 11 درصد کاهش یافته است.
محمدرضا جوادی یگانه، رییس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران در نشست پدیده رانت و تخلف در مدیریت شهری که در سالن شیبانی واقع در ساختمان شورای شهر برگزار شد، با اشاره به مطالعاتی که در این زمینه صورت گرفته است، گفت: گزارش پیمایش‌های موجود در راستای سه موضوع فساد، احساس فساد و تجربه فساد صورت گرفته است. پیمایش ملی با موضوع وضعیت فرهنگی و اجتماعی و اخلاقی در سال 1395 در 426 شهر اجرا شده است. در این آمارگیری 82 هزار و 500 نفر شرکت داشتند و وزارت ارشاد و دانشگاه تهران در این تحقیق سهیم بوده‌اند.
وی با بیان اینکه پیمایش دوم، نظرسنجی مدیریت شهری در دوران جدید است که به درخواست شهردار سابق دکتر نجفی بوده است، افزود: این پیمایش با 2 هزار نمونه در شهریور 1396 انجام شده است.
رییس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران ادامه داد: در گزارش اول در رابطه با وضعیت اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی ادارات از مردم سوالات پرسیده‌ایم که اولا برخورد شما در مراجعه به ادارات چگونه بود و آیا از شما درخواست رشوه کردند یا خیر؟ دوم، آیا در مقابل این درخواست رشوه پرداخت کرده‌اید یا خیر؟
جوادی یگانه با بیان اینکه این مطالعات نتیجه گزارش مردم است و لزوما نشان دهنده میزان فساد نیست٬ افزود: ولی مقایسه می‌تواند پاسخ این سوال را بدهد. در کل کشور میزان درخواست رشوه در شهرداری‌ها در سال ۱۳۹۵، ۱۱.۳، دادسراها و دادگاه‌ها ۸.۹، اداره دارایی و مالیات۷.۶، اداره ثبت ۵.۱ و نیروی انتظامی۱۰.۲ درصد است. بر اساس گزارش بعدی ۶۵.۴ درصد از 11 درصدی که از آنها درخواست رشوه شده به شهرداری رشوه پرداخت کرده‌اند. این آمار در خصوص دادسراها و دادگاه‌ها ۶۴.۸، اداره دارایی و مالیات۶۳.۳، اداره ثبت ۶۱ و نیروی انتظامی۷۱.۶ درصد است. یعنی این تعداد از مراجعین، وقتی از آنها در خواست رشوه شده، به آن پاسخ مثبت داده‌اند.
وی با بیان اینکه این پیمایش در مراکز استان‌ها هم صورت گرفته است، گفت: این آمار با مراکز استان‌ها نیز مقایسه شده است و در سال ۱۳۹۵ شهرداری‌ها ۱۲.۶، دادسراها دادگاه‌ها۷.۲، اداره دارایی و مالیات۷.۱، اداره ثبت ۴.۶ و نیروی انتظامی۹.۵ درصد از مراجعه‌کنندگان در زمان مراجعه با درخواست رشوه از سوی کارکنان دستگاه‌ها مواجه بودند.
وی افزود: در مراکز استان، در شهرداری‌ها ۶۳.۸، دادسراها و دادگاه‌ها۶۶.۱، اداره دارایی و مالیات۶۴.۱، اداره ثبت ۵۷.۵ و نیروی انتظامی۶۵.۹ درصد از مراجعه‌کنندگان به این درخواست رشوه پاسخ مثبت داده‌اند.
جوادی یگانه با بیان اینکه آمار بعدی متعلق به شهر تهران است، گفت: در شهر تهران در سال ۱۳۹۵ این آمارگیری از بین 900 نمونه صورت گرفته است. در شهرداری‌ها در سال ۱۳۹۵ از ۵ درصد، دادسراها و دادگاه‌ها ۱۱.۵ ، اداره دارایی و مالیات ۵.۹، اداره ثبت ۳.۶ و در نیروی انتظامی از ۱۷.۲ درصد مراجعان در خواست رشوه شده است. عملا درخواست میزان رشوه در نیروی انتظامی خیلی کمتر از شهرداری است و در مقایسه میان تهران و کل کشور می‌بینیم وضعیت شهرداری تهران از بقیه بدتر است.
وی ادامه داد: در سال ۱۳۹۵ شهرداری تهران ۸۳.۳ درصد از مراجعه‌کنندگان به این درخواست‌های رشوه پاسخ مثبت داده‌اند و این آمار در نیروی انتظامی 100 درصد است، یعنی در تهران همه کسانی که در نیروی انتظامی از آنها درخواست رشوه شده، به آن پاسخ مثبت داده‌اند.
**رشوه‌دهی در تهران، بیش از تمام شهرهای دیگر
رییس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران با بیان اینکه در تهران در تمام ادارات، میزان پرداخت رشوه بدتر از کل کشور است گفت: در مقایسه با کلانشهرها باز هم تهران در سال ۱۳۹۵ شرایط بدتری دارد و پرداخت رشوه در تهران نیز باز هم بیشتر از سایر کلانشهرها است. تجربه درخواست رشوه در کلانشهرها در شهرداری‌ها، دادسراها دادگاه‌ها، اداره دارایی و مالیات، اداره ثبت و نیروی انتظامی به ترتیب ۱۴.۳-۹.۵- ۸.۲- ۵.۱- و ۱۳.۹ درصد بود، اما این میزان در تهران به ترتیب بالا ۱۷.۲- ۵- ۱۱.۵- ۵.۹- ۳.۶ درصد است.
وی ادامه داد: بیشترین میزان درخواست رشوه در میان کلانشهرها از اهواز شروع وی‌شود، رتبه بعدی به تهران تعلق دارد و رتبه آخر متعلق به مشهد است.
جوادی یگانه افزود: در کل مراکز استان‌ها، بیشترین میزان درخواست رشوه در سنندج با ۵۰ درصد و است در تهران به نسبت زیاد بالا نیست. این یافته‌هایی است که در سال 95 بر اساس پیمایش مدیریت شهری صورت گرفته است.
وی با اشاره به نظرسنجی مدیریت شهری جدید در شهریور سال 96 گفت: این نظرسنجی نشان می‌دهد از 32 درصد کسانی که به شهرداری مراجعه کرده اند، درخواست رشوه شده است.
**نقش مهم رشوه و فساد در نارضایتی مردم
رییس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران با بیان اینکه نارضایتی در میان کسانی که از آنها درخواست رشوه شده، سه برابر است، گفت: کسانی که از آنها درخواست رشوه شده، به عملکرد شهردار از بیست، نمره ۱۰ داده‌اند و کسانی که از آنها تقاضای رشوه نشده، از ۲۰ به شهرداری نمره ۱۳ داده‌اند. این پژوهش در خرداد ماه سال ۹۷ هم تکرار شده و نشان داده از 21 درصد مردمی که به شهرداری مراجعه کردند، درخواست رشوه شده است. مقایسه این دو شاخص معنی دار است؛ یعنی میزان درخواست رشوه ۱۱ درصد کاسته شده که نشان دهنده موفقیت مدیریت شهری جدید است.
افشین حبیب‌زاده، عضو شورای اسلامی شهر تهران:
افشین حبیب‌زاده، عضو شورای اسلامی شهر تهران که میزبان و رئیس نشست بود، با اشاره به اقدامات شورا در رابطه با فساد گفت: چالش اساسی که امروز کشور از آن رنج می‌برد بحث فساد در بخش‌های مختلف است. شورای شهر تمام قد در برابر فساد ایستاده و سعی دارد شفاف‌سازی کند اما فساد ضربات زیادی به ما وارد کرده است.
**ضربه اصلی فساد، بی‌انگیزه کردن نیروهای خدوم
وی در ابتدا با بیان اینکه «با خبر شدیم ساعتی قبل از آغاز جلسه آقای شیرازی از سازمان بازرسی رفتند»، گفت: آقای شیرازی در مبارزه با فساد بسیار دغدغه‌مند بود و امیدوارم راه ایشان ادامه یابد تا بتوانیم در مبارزه با فساد، همه سربلند باشیم..فساد ضربات زیادی به ما وارد کرده است، اما یکی از ضربه‌های اصلی بی‌انگیزگی است.
عضو شورای‌شهر با اشاره به اینکه کشور ما در مسیر توسعه قرار دارد و همین امر باعث شده فساد ضربه چندین برابری به ما وارد کند، افزود: فساد رسیدن به اهداف را به تعویق می‌اندازد و سوء‌استفاده از موقعیت‌های سیاسی سد راه توسعه کشور می‌شود. زیان مهم و اساسی بی‌اعتمادی مردم است اما من نمی‌خواهم وارد جزییات بشوم. واقعیت این است که شورا تمام تلاش خود را برای شفاف‌سازی انجام داده است.
معاون نظارت شورای شهر با بیان اینکه تهران از نظر شاخص احساس فساد در رتبه 31 قرار دارد، گفت: از اقدامات ما یکی ایجاد خزانه متمرکز و دوم اعلام عمومی قراردادهای بالا و زیر یک‌میلیارد تومان است که رقابت جدی میان پیمانکاران ایجاد کرده است. ایجاد خزانه متمرکز توانست بخش زیادی از مسائل را حل کند؛ چرا که نبود خزانه متمرکز باعث ترویج فساد شده بود.
حبیب‌زاده درباره بحث واگذاری‌های غیرقانونی املاک نیز تصریح کرد: یکی دیگر از موضوعات مهم در شورای شهر پنجم تعیین تکلیف املاک بود. براساس مصوبه‌ای در شورای‌شهر قرار شد لیست املاک واگذارشده مشخص شود. براساس آخرین آمارها 1300 ملک در اختیار افراد حقیقی و حقوقی قرار گرفته است. این املاک متراژهای متفاوتی دارد و پس از بررسی همه ابعاد آنها را رسانه‌ای می‌کنیم، هرچند به رسانه‌ای کردن همه ابعاد تمایلی نداریم. در آینده هم واگذاری تک‌تک املاک باید به تصویب شورای‌شهر برسد.
محمدجواد شیرازی، رییس سابق سازمان بازرسی شهرداری تهران:
با دستور مقامات ارشد نظام، حجت بر قوه قضاییه تمام است
رییس سابق سازمان بازرسی شهرداری تهران با بیان اینکه کار در این سازمان برای او از جنگ سخت‌تر و شیرین‌تر بود، گفت: گزارشهای سازمان بازرسی شهرداری برای شورای عالی امنیت ملی و معاون اول رئیس جمهوری ارسال شده است و با توجه به دستور صادرشده از مقامات بالا، حجت بر قوه قضاییه تمام است.
محمدجواد شیرازی، رییس سابق سازمان بازرسی شهرداری تهران تنها یکی دو ساعت پس از ابلاغ حکم فرد جانشین او در این سازمان، طبق برنامه قبلی در نشست «پدیده رانت و تخلف در مدیریت شهری» حاضر شد و با بیان اینکه بار مسئولیت از روی دوشش برداشته شده و این بار مثل مردم عادی صحبت می‌کند، گفت: من به ذات خودم اصلی‌ام برگشتم و از خطه شهیدپرور جنوب تهران، با ادبیات و فرهنگ خودم با شما صحبت می‌کنم.
وی با اشاره به گزارشهای علمی که در این جلسه ارائه شد، به نتایج حاصل از آنها در راستای کاهش فساد اشاره کرد و گفت: در 4 دهه گذشته ده ها جلسه با هزینه های میلیاردی از این دست برگزار شده است. زحمات بسیار زیادی بخش های علمی کشیده‌اند، اما سوال این است که آیا این زحمات نتیجه ای داده یا خیر؟ اگر بر اثر این نشست‌ها فساد کاهش پیدا نکرده است، باید طرحی نو دراندازیم.
وی ادامه داد: بیایید با مردم صادق باشیم. 4 دهه است که مبارزه با فساد آغاز شده است . 17 سال پیش رهبر انقلاب پیامی 8 ماده‌ای در مبارزه با فساد منتشر کرد؛ چرا هیچ‌کس این پیام‌ها را اجرا نکرده است؟ ببینید رهبر فرهیخته از همان سال 87 در حوزه تخلفات شهری و حوزه شهرسازی چه فرمانهایی داده‌اند. ما در کنار مطالعات و گزارشها نیاز به تدبیر، رفتار انقلابی و قاطع، دور از رویکرد سیاسی با پدیده فساد و رانتخواری داریم.
رییس سابق سازمان بازرسی شهرداری تهران با بیان اینکه آفت مبارزه با فساد جناحی و سیاسی کردن آن است، افزود: ما باید به این پدیده کلی نگاه کنیم. مردم از این پدیده خسته هستند و گوش‌شان پر از تحلیل است. می دانم که امثال آقای عابدی جعفری، چه رنجی از اجرایی نشدن گزارش و نتیجه تحقیقاتشان می‌برند.
**چرا درباره تخلفات 1317 برج متخلف صحبت نمی‌شود؟
شیرازی با بیان اینکه باید به سمت اصلاح ساختار و فرایند برویم، گفت: مشکل امروز این است که با پدیده عجیب و وحشتناک شهرفروشی مواجه هستیم. چرا درباره تخلفات 1317 برجی که آنها را رصد کردم و تخلفات میلیونی داشتند، صحبت نمی‌شود؟
وی با بیان اینکه صدها متر از باغات نابود شده، ادامه داد: بر اساس مطالعاتی که مطرح شد، رشوه کاهش پیدا کرده است، این به‌دلیل اقدامات به‌موقع همکاران ما در برخورد با عناصر متخلف است. در سازمان بازرسی من از کوچک‌ترین تخلفی گذشت نمی‌کردم و هیچ متخلفی در امان نبود.
**در شهر گرفتار سه دشمن هستیم
شیرازی با بیان اینکه به رییس شورای‌شهر پیشنهاد کرده دستورالعملی برای منع شهرداران مناطق از پدیده سفارش مصوب شود، افزود: من برای اجرای فرمان ۸ ماده‌ای مقام معظم رهبری روی کار آمدم. شهرداری با بلایایی به‌نام توصیه‌کنند‌گان روبروست. ما در شهر گرفتار سه دشمن یعنی قانون‌گریزان، قانون‌فروشان و توصیه کنندگان هستیم.
وی ادامه داد: قانون گریزان کسانی هستند که شهر را به این شکل درآوردند. ساختن بدون پروانه از سوی قانون‌گریزان انجام شده است. برخی ساختمان‌ها حتی سند مالکیت هم ندارند. این تخلفات توسط قانون‌فروشان یعنی همان عناصر ناسالم در بدنه مدیریت‌شهری ممکن شده است. یعنی پیوند میان قانون‌گریز و قانون‌فروش باعث شده این بلا سر شهر بیاید. قانون فروشان عناصر ناسالم در لایه‌های عالی مدیریت شهرداری بودند.
رییس سابق سازمان بازرسی شهرداری تهران با بیان اینکه زمانی که این سازمان را در دست گرفت با وضعیت نامناسبی روبرو بود که سیستم نظارتی وجود نداشت، گفت: یکی از مسائل و مشکلات ما توصیه کنندگان به شر هستند. با پدیده‌ای در شهرداری تهران روبرو هستیم به نام توصیه کنندگان به شر، برخلاف ادبیات دینی توصیه به خیر که در هر پست و مقامی می‌توانند باشند.
وی ادامه داد: من با افتخار اعلام می‌کنم که در بازرسی نسخه این جرثومه‌های فساد را پیچیدیم و گزارشهای اولیه و ثانویه به مقامات عالی‌رتبه ارسال شده و آنها مطلع شدند. خدمت آقای جهانگیری به عنوان رئیس ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی رسیدم و گزارش را به ایشان دادم. پرونده همچنین به آقای شمخانی، رئیس شورای عالی امنیت ملی رسیده و اطلاع‌رسانی شده است و دبیر شورای عالی امنیت ملی قول همکاری داده است. با سلامتی که در دستگاه‌های اصلی حاکمیتی وجود دارد دستور برخورد با این موضوع داده شده است.
شیرازی با اشاره به انتصاب ریس جدید سازمان بازرسی افزود: از همکارانم در سازمان بازرسی می‌خواهم که با ایشان در سازمان بازرسی شهرداری همکاری کنند. بروید و بپرسید چرا ده‌ها پروژه بدون پروانه ساخته شده است؟ صدها هکتار از باغات تهران قلع و قمع شده و هزاران متر تخلف در حوزه شهرسازی شده است. من به عنوان یک شهروند عادی می‌خواهم بدانم به غیر از کارهای علمی، عملیاتی چه فعالیت اجرایی انجام دادید؟
وی ادامه داد: مردم تشنه اقدام و اجرا هستند، اجرا و اقدام به چیزی به غیر از فرمان احتیاج دارد. مبارزه با فساد مبارزه با اژدهای هفت سر است. هشت سال دفاع مقدس یک طرف بود و باور کنید کار در شهرداری تهران برای ما شیرین‌تر و سخت‌تر بود و از دوستان می‌خواهم که به این روند ادامه دهند.
**اتمام حجت با مسئولان دستگاه قضا با دستور مقامات ارشد نظام
شیرازی با بیان اینکه با یک خبر خوب با مجموعه شهرداری تهران خداحافظی می‌کند، افزود: برای نخستین بار در تاریخ شهرداری تهران سازمان بازرسی گزارشی کامل، صریح و بدون سانسور ارائه شد و این روحیه همه ما بود. به مقامات عالی و مسئولین ارشد نظام این گزارش ارسال شده است و به لطف خدا بر اساس اطلاعاتی که ما داریم، دستور صریح برای پیگیری صادر شده است. قرار است هیچ کس در این حوزه مصونیت نداشته باشد و خدا را به خاطر همین مساله شکر می‌کنم.
وی ادامه داد: با این دستور صریح حجت بر مسئولین قضایی تمام می‌شود تا هزاران میلیارد تومان از اموال به غارت رفته مردم در شهر تهران به مردم باز گردد. خدا را شاکرم و از آقای حبیب زاده تشکر می‌کنم که پا به پای ما در این مبارزه حضور داشتند. امیدوارم پرچم از دست سربازی به دست سربازی دیگر منتقل شود و نباید بگذاریم مبارزه با فساد ابتر بماند.
وی ادامه داد: کسانی که فکر می‌کردند روزی سیستمی در این کشور پیدا شود که به دنبال تخلفات 10 هزار متری آنها بگردد. ما مسیر خوبی را در پیش گرفته‌ایم و امیدوار هستم آقایان حبیب زاده و محسن هاشمی در این مسیر کمک و یاری کند. این مردم مظلوم چیز زیادی نمی‌خواهند، مردم خوب و صمیمی ایران و شهر تهران چیزی جز برقراری عدالت نمی‌خواهند، مردم با کمبود می‌سازند، ولی می‌خواهند با فساد مبارزه شود. آنها از بی‌عدالتی ناراضی هستند. اعتماد عمومی مورد خدشه است و اعتماد عمومی سرمایه اجتماعی است. بیاییم دست به دست هم دهیم تا این روند به سرانجام برسد.
شیرازی در انتها به کسر بودجه 50 هزار میلیارد تومانی شهرداری و پرونده‌های تخلف شهرسازی در کمیسیون ماده ۱۰۰ اشاره کرد و افزود: اگر قانون در خود شهرداری اجرا شود، بدهی‌ها حل می‌شود. هزار پرونده پشت درهای کمیسیون ماده ۱۰۰ مانده است. اگر قانون اجرا شود، هزارها میلیارد تومان از متخلفین به بیت‌المال بر می‌گردد. دو پرونده که یکی ۲۰۰ هزار متر تخلف دارد، به کمیسیون ماده ۱۰۰ ارسال شده و شاید بشود ۷_۸ هزار میلیارد تومان تنها بابت تخلفات این سازنده در منابع شهرداری ایجاد کرد.
مجری پژوهش بررسی الگوهای مبارزه با فساد در شهرداری‌ها:
کاهش سلامت اداری در کشور
مجری پژوهش بررسی الگوهای مبارزه با فساد در شهرداری‌ها به نتایج این پژوهش در راستای شناسایی میزان فساد و طراحی الگویی برای مبارزه با فساد در شهرداری‌ها اشاره کرد.
حامد رحمانی، مجری پژوهش بررسی الگوهای مبارزه با فساد در شهرداری‌ها در نشست پژوهشی پدیده رانت و تخلف در مدیریت شهری که در سالن شیبانی واقع در ساختمان شورای شهر برگزار شد، با اشاره به انجام مطالعه «بررسی تطبیقی رویکرد حکمرانی جهت مبارزه با فساد در شهرداری و ارائه الگو» گفت: این طرح در خصوص مبارزه با فساد انجام شد و با پیگری چند مقاله پژوهشی نیز ارایه شده است.
رحمانی با اشاره به شاخص‌های اصلی در بحث حکمرانی ادامه داد: موضوع اول بحث درک و احساس فساد است. این مطالعات بر اساس پیمایش و مصاحبه انجام شده است. آمار نهادهای بین‌المللی همچون شفافیت بین الملل و همچنین شاخص‌های درک از فساد نشان‌دهنده کاهش سلامت اداری در کشور است. نکته دوم شفافیت در شهرداری است. شاهد بودیم ایجاد سامانه جامع مزایدات و مناقصات در شهرداری تهران بسیار مفید است، ولی اجرایی شدن آن نیاز به پیگیری دارد.
** VIP شهرداران منجر به کاهش سلامت اداری در شهرداری شده
وی با بیان اینک موضوع بعدی نقش حمایتی و نظارتی شهروندان در شهرداری تهران است، افزود: متاسفانه طرح شورا‌یاری‌ها (مشارکت شهروندان در اداره شهر) ناتمام ماند، اجرایی نشده و این یکی ازدغدغه‌های اصلی ماست. نکته بعد حاکمیت قانون در شهرداری است و قانون باید جامع و کامل و فراگیر باشد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه مباحثی مانند VIP شهرداران منجر به کاهش سلامت اداری در شهرداری شده است، افزود: بحث بعدی موضوع رعایت انصاف و عدالت است. شهرداری سازمان ها و شرکت‌های بسیاری وجود دارد که هدف اولیه آنها تسهیل امور و خلق ثروت بوده اما عملا این کار رخ نداده است و بودجه شهرداری را مصرف کردند
وی ادامه داد: در این طرح بررسی شد که با چه شاخص‌هایی باید فساد در شهرداری را ارزیابی کنیم. چه الگو و سازوکارهایی برای مبارزه با فساد باید درنظر گرفته شود و در این راستا به شاخص‌هایی همچون حق اظهار نظر، اثربخشی، شفافیت، ثبات سیاسی و حاکمیت قانون رسیدیم. این بررسی ها به ما نشان داد به سلامت اداری آن طور که باید توجه نشده است.
مجری پژوهش بررسی الگوهای مبارزه با فساد در شهرداری‌ها در ادامه روش‌های مطالعاتی در این تحقیق را تشریح کرد و الگوی مبارزه با فساد کلان را بر اساس این پیمایش، در اختیار شرکت کنندگان قرار داد.
مجری طرح سنجش فساد در شهرداری تهران:
کاهش فساد اداری در ایران/ شهرداری سرلیست فساد در کشور است
مجری طرح سنجش فساد در شهرداری تهران با اشاره به نتایج این طرح گفت: رتبه فساد اداری در ایران با بقیه دنیا یکی است، اما وضعیت شهرداری‌ها فرق دارد و شهرداری‌ها سرلیست فساد در کشور هستند.
حسن عابدی جعفری، مجری طرح سنجش فساد در شهرداری تهران در نشست پدیده رانت و تخلف در مدیریت شهری با ارائه نتایج تحقیقاتش در این خصوص، گفت: بیش از ۵۳ درصد کشورهای دنیا مسئله فساد برایشان یک گرفتاری اساسی است و مطالعات نشان می دهد از پس آن بر نیامده اند و تلاش‌هایشان ناموفق بوده است. ۲۹ درصد کشورها در جا زده اند، یعنی هرچه تلاش کردند نتوانستند قدم از قدم بردارند و البته عقبگرد هم نکرده اند. فقط ۱۸ درصد از کشورهای دنیا سالانه توانسته اند در وضعیت فساد خود بهبود ایجاد کنند.
وی ادامه داد: یعنی کمتر از ۲۰ درصد کشورهای دنیا در مبارزه با فساد پیشرفت داشته‌اند که البته این میزان بهبود هم چشمگیر نبوده است. کشور ما بر خلاف تصورات در میان ۱۸ درصدی قرار دارد که توانسته در رابطه با مبارزه با فساد بهتر شود و این بر اساس آمارهای بین المللی و مستند است.
عابدی جعفری با اشاره به رتبه ایران در خصوص فساد در سال‌های گذشته گفت: سال 2003 بهترین نمره‌ای که در مبارزه با فساد گرفتیم، 30 از 100 بوده است، بعد از هشت سال از نمره سی به 12 تنزل پیدا کردیم. متوسط سالی ۱.۶ نمره وضعیت فساد ما بدتر شده است. اما از ۲۰۰۹ که رتبه ۱۸ از 100 را گرفتیم، هفت سال طول کشیده تا دوباره از حیث نمره از رتبه ۱۸ به رتبه سی ارتقا پیدا کنیم. یعنی متوسط سالانه یک و نیم نمره افزایش داشتیم که در هفت سال گذشته باعث شده رو به بهبود برویم. البته این نمره قابل توجه نیست.
**بهبود فساد در شهرداری‌ها، زمینه‌ساز کاهش جدی رتبه کشور در بحث فساد
مجری طرح سنجش فساد در شهرداری تهران ادامه داد: اما باید به این نکته توجه کنیم که رتبه کشورها در زمینه فساد دستخوش مسائل بسیاری است که هیچ کدام در اختیار ما نبوده و دست ما نیست. آن چیزی که اهمیت دارد نمره فساد است. در ایران منهای شهرداری‌ها، میزان فساد بقیه ادارات همچون بقیه دنیاست. تفاوت ما فقط در شهرداری‌هاست. شهرداری ها در اول فهرست فساد قد علم می‌کنند و از همه بالاترند. اگر قرار باشد در یک جا بیشتر کار کنیم، همین شهرداری ها هستند و با بهبود فساد در شهرداری‌ها می توانیم شاهد کاهش جدی رتبه کشور در بحث فساد باشیم.
**بعد از اقدامات ما، فساد در شهرداری‌ها کمتر که نشد هیچ، بیشتر هم شد
وی با اشاره به اقداماتی که توسط این مجموعه صورت گرفته است، افزود: در این مدت اقداماتی را برای کاهش فساد در شهرداری انجام دادیم، اما کمتر که نشد هیچ، بیشتر هم شد. از قضا سرکنجبین صفرا فزود، متاسفانه ما شاخص تشخیص فساد را نداریم تا ببنیم آیا اقدامات ما بهبود حاصل کرده است یا برعکس؟ پس مهمترین مسئله، داشتن پارامتر سنجش فساد است. ما در این طرح هم فساد و هم سلامت را مورد سنجش قرار دادیم. سال 91 برای اولین بار این کار را انجام دادیم، در فاز دوم تحقیق یک گام به جلو برداشته و به دنبال شناسایی علت های بروز فساد گشتیم. در فاز دوم تحقیقاتی در مورد میزان فساد، میزان تغییرات، میزان سلامت و علت‌یابی انجام شد.
دبیر ستاد سلامت اداری شهرداری تهران:
معضل اصلی شهرداری فساد کلان است/ هنوز اصلی‌ترین درآمد شهرداری از شهرفروشی است
دبیر ستاد سلامت اداری شهرداری تهران با بیان اینکه مشکل اصلی در شهرداری وجود فساد کلان است، راه‌حل این معضل را در ایجاد منابع پایدار درآمدی دانست و در ادامه به مشکلات موجود در ساختار درآمدزایی و هزینه کرد شهرداری اشاره کرد.
علی رضا آقایی، دبیر ستاد ارتقاء سلامت و مبارزه بافساد اداری شهرداری تهران در ابتدا به اقداماتی که در این دوره صورت گرفته اشاره کرد و گفت: علت وجود فساد در شهرداری آن است که این سازمان استقلال اقتصادی داشته و آیین‌نامه‌ها و ضوابط خاص خود را برای معاملات و مناقصات دارد و همین مساله منشأ اساسی فساد است.
** فساد خرد همه جای دنیا هست، مساله ما فساد کلان است
وی افزود: در حقیقت با کنار گذاشتن طرح جامع، درآمد به فروش تراکم، تغییر کاربری و غیره متکی شد. از سال ۹۱ با ابلاغ طرح تفضیلی تصور می‌شد این مشکل حل می‌شود، اما به این علت که منابع درآمد پایدار جایگزین نشد، این مشکل کماکان باقی ماند. اجرای مقررات عملا کنار گذاشته شده و در حوزه کسب درآمد هنوز اصلی‌ترین رکن، شهرفروشی است.
دبیر ستاد سلامت اداری شهرداری تهران با بیان اینکه پژوهش‌ها نشان می‌دهد فساد خرد در همه جای دنیا وجود دارد٬ گفت: مساله ما فساد کلان است. البته مجموعه شرایطی باعث این مشکلات شده که بخشی از آن سیاسی است. باید مرکز ثقل مجموعه شهری از شهرداری به نهادهایی مثل شورا و ngoها منتقل شود تا فشار وارد آمده به شهرداری کاهش پیدا کند.
آقایی افزود: پشت همه موارد بحث محاسبه عوارض و دریافت آن است. این بخش، نیمه پنهان فساد در حوزه کسب درآمد است. عوارض برخی از املاک به خاطر وجود برخی وابستگی‌ها دریافت نشده است. راه‌حل آن است که مثل همه جای دنیا دولت مالیات‌های شهری را به شهرداری واگذار کند. در حقیقت راه‌حل دیگری نداریم و باید منبع درآمد جایگزین شهرفروشی تعیین شود.
وی با اشاره به اینکه حوزه اصلی بعدی در بحث فساد موضوع هزینه‌کرد است، گفت: اصلی‌ترین مشکل این است که نظام فنی، اجرایی در این خصوص وجود نداشته و درنتیجه بلبشویی حاکم شده است. مساله بعدی نظام اداری تشکیلاتی و منابع انسانی است. تاکنون حتی یک آزمون استخدامی عمومی هم در شهرداری برگزار نشده است. نیروها با روابط ورود کرده‌اند و همین نشان می‌دهد با چه سازمانی طرف هستیم.
** بودجه غیر نقد یک دروغ آشکار است
وی ادامه داد: نکته بعد بودجه غیرنقد است. تحت عنوان بودجه غیرنقد با تراکم، دارایی ها و املاک بازی می‌شود. ۴۰ درصد بودجه غیر نقد فروش تراکم مازاد بوده که در حقیقت مبلغی است که باید به صورت نقد مستقیما وارد خزانه شهرداری می‌شده است. به اعتقاد آقایی بحث بودجه غیر نقد یک دروغ آشکار است که امروز در دوره جدید تا حدی جلویش گرفته شده است.
دبیر ستاد ارتقاء سلامت و مبارزه بافساد اداری شهرداری تهران در انتها خاطر نشان کرد: اگر این دو نکته در بحث اخذ و هزینه‌کرد درآمد رفع شود، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.
