"دیدارنیوز" طرح رفع انحصار از زبان انگلیسی در نظام آموزش همگانی کشور را مورد نقد و بررسی قرار داد؛
دیدارنیوز ـ سمیه قرنی: وقتی محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در دیدار‌های خود با مقامات دیگر کشور‌ها و در جریان مذاکرات هسته‌ای و در گفتگو با رسانه‌های بین المللی با توانایی فوق العاده خود به زبان انگلیسی صحبت می‌کرد یک حس دوگانه در افکار عمومی به وجود آمد. از طرفی به این نکته افتخار می‌کردند که وزیر خارجه کشور می‌تواند با تسلط بالای خود در زبان انگلیسی با آن‌ها ارتباط برقرار کند و در مقابل این مساله مطرح شد که به جز ظریف چند نفر دیگر در مجموعه دولت و حاکمیت وجود دارند که می‌توانند به این خوبی، انگلیسی صحبت کنند.
صاحب نظران به این نکته تاکید دارند که انگلیسی صحبت کردن با انگلیسی مذاکره کردن، کاملا متفاوت است و بدون تعارف می‌گویند که تنها مسئولی که در کشور می‌تواند با این کیفیت، انگلیسی صحبت کند محمدجواد ظریف است و دیگر کسی را نداریم که به اندازه ظریف در این حوزه مهارت داشته باشد.
مشکل در زبان انگلیسی، محدود به مسئولین نیست و در سطوح مختلف می‌توان این مشکل را به خوبی درک کرد. بسیاری از استادان دانشگاه‌ها و دانشجویان تحصیلات تکمیلی هم در حوزه زبان انگلیسی ضعف‌های جدی دارند. بسیاری از خبرنگاران و اهالی رسانه نیز در چنین وضعیتی هستند. صاحبان مشاغل بزرگ نیز نیازمند به فردی هستند که در مکاتبات و تعاملات بین المللی به آن‌ها کمک کند، چون تقریبا چیزی از زبان انگلیسی نمی‌دانند.
۵۰۸ میلیون نفر در دنیا به این زبان صحبت می‌کنند و بسیاری از دانشگاه‌های جهان نیز زبان انگلیسی را به عنوان زبان رسمی انتخاب کرده اند. حتی در برخی کشور‌ها که به زبان خود تاکید بسیار دارند نیز دانشگاه‌های انگلیسی زبان زیادی دیده می‌شود. بسیاری از توریست‌هایی که به کشور ما می‌آیند از مهمان نوازی و امنیت در ایران بر خلاف تصوراتشان می‌گویند و علاوه بر آن به این نکته اشاره می‌کنند که ایرانی‌ها در زبان انگلیسی بسیار ضعیف هستند و ارتباط برقرار کردن با آن‌ها کار دشواری است.
ضعف زبان دوم در ایران با توجه به اهمیتی که دارد بر همگان روشن است و بسیاری از صاحب نظران، این مشکل را در مدارس و کتب درسی می‌دانند. آموزش زبان انگلیسی در مدارس ایران به شدت عقب مانده است و نمی‌تواند به حل این مشکل و ایجاد مهارت زبانی در بین دانش آموزان کمکی کند. خانواده‌هایی که توانایی مالی لازم را داشته باشند فرزندان خود را به آموزشگاه‌های مختلف می‌فرستند تا آن‌ها در این آموزشگاه‌ها آموزش ببینند. از گذشته تا امروز همواره این بحث مطرح بوده که باید روش‌های آموزش زبان انگلیسی در مدارس تغییر کند.
حسن روحانی نیز در اردیبهشت ماه امسال در مراسم نکوداشت یکصد سال تربیت معلم در ایران به این نکته تاکید کرد که چرا دانش آموزان ما نمی‌توانند دو دقیقه به زبان خارجی صحبت کنند و از اهمیت توجه به زبان علم گفت.
تقریبا اکثر صاحب نظران بر اهمیت آموزش زبان انگلیسی تاکید دارند، چون با توجه به رشد تکنولوژی و علم، نیاز به این زبان با تمام وجود حس می‌شود، اما گروهی در مجلس شورای اسلامی به تعبیری دست به خود تحریمی ایران زده اند. در چند روز گذشته بحث داغ در حوزه تعلیم و تربیت، طرحی است که گروهی از نمایندگان مجلس آن را آماده نموده و با یک فوریت آن را ارائه کرده اند.
«طرح رفع انحصار از زبان انگلیسی در نظام آموزش همگانی کشور» عنوانی است که برای این طرح انتخاب شده است. جان کلام این طرح آن است که به دلایل مختلفی که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهد شد آموزش زبان انگلیسی در مدارس، لزوم و کارایی ندارد و باید در آموزشگاه‌های خصوصی با هزینه خود دانش آموز، این آموزش صورت بگیرد.
اما چند نکته درباره طرح عجیب برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی:
یک. اصلی‌ترین انتقادی که مطرح است به این نکته اشاره دارد که این طرح در ادامه پروژه خصوصی سازی آموزشی است و با عدالت آموزشی در تضاد است. هسته اصلی این طرح بر آموزشگاه‌های خارج از مدرسه تاکید دارد. آیا نمایندگان مجلس شورای اسلامی که برخی از آن‌ها از مناطق کمتر برخوردار به مجلس راه یافته اند نمی‌دانند که هزینه آموزشگاه‌های خصوصی چقدر است و چه تعداد از خانواده‌های کشور توان پرداخت چنین هزینه‌هایی را دارند؟ با اجرایی شدن این طرح، بخش زیادی از دانش آموزان کشور از آموزش زبان انگلیسی محروم می‌شوند، چون هزینه پرداخت کلاس‌های بیرون از مدرسه را ندارند. در حال حاضر که مدارس غیردولتی به صورت ویژه به آموزش زبان می‌پردازند و از دوره ابتدایی، دانش آموزان را دو زبانه بار می‌آورند، این مشکل در مدارس دولتی خود را نشان می‌دهد که با این طرح، دانش آموزان از ابتدایی‌ترین سطح آموزش زبان انگلیسی نیز محروم می‌شوند.
دو. در این طرح به درستی از ناکارآمدی آموزش‌های رسمی زبان انگلیسی سخن گفته اند؛ و البته به این نکته اشاره کرده اند که افرادی که قصد ادامه تحصیل در دانشگاه‌ها را ندارند نیازی به زبان انگلیسی ندارند و آموزش این زبان باعث مشکلاتی در دیگر دروس شده است! این نکته که فقط دانشجویان نیاز به زبان انگلیسی دارند نشان از عدم اطلاع درست نمایندگان از نیاز‌های امروز جامعه است. امروز از کودکان تا زنان خانه دار به این خاطر که با تکنولوژی سروکار دارند قطعا به زبان انگلیسی نیاز پیدا می‌کنند. همچنین اگر در حال جستجو در اینترنت باشند به این خاطر که منابع فارسی در اینترنت کافی نیست به منابع انگلیسی نیاز پیدا می‌کنند. در رابطه با مشکلات آموزش زبان انگلیسی و ناکارآمدی آن، نکات درستی را مطرح می‌کنند اما این نکته را فراموش می‌کنند که راه حل، حذف نیست بلکه باید به سمت اصلاح شیوه‌های تدریس زبان انگلیسی و کتب آن رفت. با استفاده از شیوه‌های قابل قبول آموزش زبان انگلیسی و توانمندسازی معلمان این حوزه، می‌توان از این بستر استفاده کرد و دانش آموزانی تربیت کرد که بدون مراجعه به آموزشگاه‌ها توانمند شده اند.
سه. بسیاری بر این باورند که این ناکارآمدی فقط به آموزش زبان انگلیسی اختصاص ندارد و بسیاری از دروس دیگر نیز با مشکلاتی از این دست روبرو هستند. همین مساله باعث شده که برای کسب رتبه بهتر به سراغ کتب کمک آموزشی و موسسات خاص بروند و از آن راه برای رسیدن به دانشگاه استفاده کنند. این مساله باعث شده که مافیای کنکور شکل بگیرد و هر روز بزرگ‌تر شده و دیگر توان مقابله با آن نباشد. این مساله می‌تواند مافیایی جدید در حوزه آموزش زبان نیز به وجود بیاورد. به جای تولید مافیا‌هایی از این دست می‌توان بر توان مدارس تاکید کرد. برخی این شائبه را مطرح کرده اند که نکند برخی نمایندگان مجلس در حوزه آموزشگاه‌های زبان سود دارند که به دنبال چنین طرح‌هایی هستند. خوب است که نمایندگان نسبت به این مساله شفاف سازی کنند و جلوی اقداماتی که امکان مافیاسازی دارد نیز بایستند.
چهار. طرفداران این طرح به بیانات مقام معظم رهبری درباره تاکید بیش از حد بر زبان انگلیسی و لزوم توجه به دیگر زبان‌ها اشاره می‌کنند. رهبر معظم انقلاب چند سال پیش در سخنانی به مسئولان این نکته را متذکر شدند که باید به زبان‌های دیگر توجه شود و فقط بر زبان انگلیسی تاکید نشود. رهبری همواره بر توجه به علم تاکید داشته اند و در همین صحبت‌ها نیز به این نکته اشاره دارند که زبان علم فقط انگلیسی نیست و به دیگر زبان‌ها نیز باید توجه کرد. ایشان همچنین به صراحت گفته اند که این صحبت به معنای حذف زبان انگلیسی از مدارس نیست. امضاء کنندگان این طرح اگر به دنبال عملی کردن دیدگاه‌های مقام معظم رهبری هستند باید به جای خصوصی سازی آموزش در حوزه زبان‌های خارجی، شرایطی را ایجاد کنند که همه اقشار کشور بتوانند در آموزش و پرورش از این مهارت‌ها بهره ببرند.
توجه به آموزش و پرورش در تمام سطوح می‌تواند مشکلات نظام تعلیم و تربیت و در ادامه مشکلات کشور را حل کند. یک مورد آن بحث زبان آموزی است. موارد متعددی وجود دارد که با خصوصی سازی و بزرگ کردن مافیا‌ها حل نمی‌شود و با روش‌های مورد تاکید صاحبت نظران می‌توان آن‌ها را بهبود بخشید.
