حضور مقتدا صدر در حسینیه امام خمینی (ره) و نشستن وی مابین رهبر انقلاب و سردار سلیمانی، گویا حکایت از توافقاتی در پشت پرده دارد که صدر جوان را به اصل سیاسی خود بازگردانده است؛ البته برخی نیز از تلاش مقتدا صدر برای میانجیگری میان ایران و عربستان سخن بر زبان می‌آورند که به نظر می‌رسد احتمال کمتری بر آن مترتب است. کارشناسان در گفتگو با "دیدارنیوز" به بررسی پیام‌های حضور مقتدا صدر در تهران پرداخته اند.
دیدارنیوز ـ حضور «مقتدا صدر» چهره سیاسی اهل کشور عراق در مراسم عزاداری امام حسین (ع) درحسینیه امام خمینی (ره) سبب بروز واکنش‌های قابل تاملی تا به امروز شده است که بدون شک می‌توان این میزان از توجه را بیشتر به انتشار خبر‌هایی در سال‌های اخیر ربط داد که از اختلاف میان ایران و جریان صدر حکایت دارد.
مقتدا صدر در جریان انتخابات پارلمان عراق اقدامات و اظهاراتی داشت که نشان دهنده مرزبندی آشکار با ایران بود. در انتخابات پارلمانی عراق ائتلاف «سائرون»، هواداران او و چند حزب دیگر از جمله حزب کمونیست عراق ۵۴ کرسی، ائتلاف «فتح» به رهبری هادی عامری و وابسته به حشد شعبی ۴۷ کرسی، ائتلاف «نصر» به رهبری نخست‌وزیر حیدر عبادی ۴۲ کرسی و ائتلاف «دولت قانون» به رهبری نوری مالکی ۲۵ کرسی به دست آوردند.
ائتلاف فتح و ائتلاف قانون بیش از گروه‌های دیگر به ایران نزدیک بودند. مهمترین رقیب آن‌ها نیز ائتلاف هواداران مقتدا صدر بود. در جریان آن انتخابات گفته می‌شد که مقتدا صدر به سمت عربستان سعودی لغزیده است. صدر سفری هم به ریاض داشت و با مقامات این کشور دیدار و گفتگو کرد، این کار در حالی روی داد که اختلاف بین ایران و عربستان به اوج خود رسیده بود.
اما حضور مقتدا صدر در حسینیه امام خمینی(ره) و نشستن وی مابین رهبر انقلاب و سردار سلیمانی، گویا حکایت از توافقاتی در پشت پرده دارد که صدر جوان را به اصل سیاسی خود بازگردانده است؛ البته برخی نیز از تلاش مقتدا صدر برای میانجیگری میان ایران و عربستان سخن بر زبان می آورند که به نظر می رسد احتمال کمتری بر آن مترتب است.
حضورصدر، علامت روشنی از قرائت روزآمد است
صباح زنگنه نماینده پیشین ایران در سازمان همکاری کشور‌های اسلامی و کارشناس مسائل بین‌الملل در گفتگو با دیدارنیوز حضور مقتدا صدر را در مراسم شام غریبان چنین معنا کرد: ابتدا باید این نکته را مدنظر قرار داد که مقتدا صدر، یک فرد مسلمان و شیعه است که درعزاداری امام حسین شرکت می‌کند، برهمین اساس از ابتدای محرم هم در عزاداری‌ها شرکت کرده بود و در مراسمی هم که به همین مناسبت رهبری برگزار کردند نیز حضور یافت، البته واضح است که او چهره‌ای سیاسی از یک خانواده روحانی مشهور عراقی محسوب می‌شود که بخشی از خاندان او در ایران، بخشی در عراق و لبنان زندگی کرده و می‌کنند، بنابراین ارتباط‌های اجتماعی و خانوادگی‌اش در این کشور‌ها همواره وجود داشته است.
وی درادامه اضافه کرد: مقتدا صدر، هم به عنوان یک شخصیت ضد آمریکایی و ضد اسرائیلی مطرح است و هم با یک جریان مستقل یا ملی در عراق شهرت دارد که در نتیجه، چنین شخصیتی با حواشی زیادی همراه خواهد بود، به همین دلیل حضورش در کنار سردار سلیمانی اذهان را به واکاوی واداشت و مطرح شد که در این موقعیت که چالش‌هایی توسط آمریکا در منطقه به وجود آمده و نقشی که عراق، سوریه، لبنان، ایران و یمن در مقابل آن‌ها می‌توانند از خود نشان دهند، ورود او در چنین مجالسی به چه معنا است؟
نماینده پیشین ایران درسازمان همکاری کشور‌های اسلامی در این رابطه یادآور شد: مقتدا صدر پس از سقوط صدام همواره به عنوان نیروی ضد اشغالگری و ضد استعمارگری و مخالف حضور نیرو‌های نظامی آمریکا در عراق مطرح بوده و طرفداران نسبتا زیادی در این کشور دارد و در روند سیاسی هم مشارکت داشته و از حضور نمایندگانی در مجلس این کشور نیز برخوردار است، بنابراین حضورش با تمام شاخص‌های مطرح به عنوان بازسازی روابط نیرو‌های سیاسی عراق با جمهوری اسلامی ایران قابل طرح است، برهمین اساس مسئله مورد بحث یعنی نحوه این بازسازی در نقشی که جمهوری اسلامی ایران ایفا کرده و می‌کند، مطرح است.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در این خصوص اظهار داشت: دیدگاه‌ها از نظر جمهوری اسلامی ایران و نیرو‌های عراقی درصورتی که منسجم نباشد و گفتگو درباره آن صورت نگیرد، توانایی مورد سوء‌استفاده قرار گرفتن از سوی مخالفان ایران و عراق را دارد، پس حضور او می‌تواند علامت مثبت و روشنی از تمایل دو طرف ایران و عراق در جهت ارائه یک قرائت روزآمد نسبت به شرایط دو کشور و منطقه داشته باشد و امکان همکاری برای حل چالش‌هایی که هر دو کشور با آن روبرو هستند را به وجود آورد.
زنگنه در رابطه با دیدار مقتدا صدر با بن سلمان و احتمال واسط شدن در روابط ایران و عربستان تصریح کرد: تمام احتمالات در مسائل و فضای سیاسی وجود دارد و قابل طرح است، اما مقتدا صدر و بن سلمان هر دو بر این نکته آگاهی دارند که روابط عمیق تاریخی، اجتماعی و سیاسی ایران و عراق از یک سنخ دیگری به حساب می‌آید و نمی‌توان آن را با روابط عراق با دیگر کشور‌ها مقایسه کرد. هر کشوری از همسایگان عراق دنبال سیاست‌های خود است و جمهوری اسلامی ایران هم در توسعه روابط عراق با تمام کشور‌های همسایه هیچ نظر منفی ندارد، حتی می‌تواند کمک‌هایی از جمله در زمینه پیشگیری از تروریست که به عراق ضربه‌های زیادی زد، انجام دهد یا در دستیابی به توانایی فنی، اقتصادی، اجتماعی و ایجاد آرامش در منطقه یاری رساند.
رفت و آمد صدر به ایران عادی است
حسن کاظمی قمی سفیر سابق ایران در عراق نیز در خصوص حضور مقتدا صدر در مراسم عزاداری امام حسین (ع) در گفتگو با دیدارنیوز گفت: سفرصدر به ایران چه در دوره مبارزاتی علیه رژیم حاکم بعث و چه در دوران شکل‌گیری عراق در کنار سایر جریانات سیاسی این کشورطبیعی بوده است.
وی در ادامه ابراز کرد: یکی از جریاناتی که علیه صدام نقش مؤثر داشت "صدر" به ویژه پدر او بود، اما در دورانی که آمریکا عراق را به اشغال درآورد، با همتی که عراقی‌ها در شکل‌دهی نظام سیاسی جدید داشتند، نقش صدری‌ها در کنار سایر جریانات به دلیل مبارزه با آمریکا و تروریست محوری شد، البته این نقش، مختص به جریان صدر نیست، به این معنا که قاطبه مردم و گروه‌های سیاسی موضع فوق را دنبال کردند.
سفیر سابق ایران در عراق اظهار داشت: نکته بعدی این است که تمام گروه‌های سیاسی در عراق به علاوه حاکمیت این کشور معتقد بودند باید با همه کشور‌ها به ویژه همسایه‌ها و منطقه، به جز اسرائیل روابط خوب داشته باشند، بنابراین تعامل و کاهش مشکلات با کشور‌های عربی در اولویت سیاست خارجی دولت و هم گروه‌های سیاسی قرار گرفت، بنابراین موضوع فوق، مختص به جریان صدر هم نیست، بلکه تمام جریانات سیاسی حاکم در عراق را در برمی‌گیرد.
کاظمی قمی در ادامه تصریح کرد: برآیند رفتاری که جریان صدر تا امروز در تعامل با جمهوری اسلامی ایران داشته از یک نگاه سازنده و تلاش برای تقویت همکاری‌های بین دو کشور و دو ملت برخوردار است. در صورتی که از مقطع شکل گیری عراق جدید تا امروز نگاه کنیم این موضع و سیاست در رفتار جریان صدر با جمهوری اسلامی ایران حاکم بوده و طبیعتاً جمهوری اسلامی هم به عنوان یک کشور انقلابی که نگاهش ایجاد ثبات و امنیت، سازندگی، مردم سالاری در رابطه با سایر کشور‌های همسایه منطقه از جمله عراق بوده است همسو با منافع مردم این کشور و مواضعی که گروه‌های سیاسی، مراجع دینی و فراکسیون‌های سیاسی داشته‌اند، حرکت کرده است، از این جهت موضع جریان صدر نسبت به جمهوری اسلامی، مثبت بوده و بر سازندگی و تقویت آن همکاری کرده است.
وی در این خصوص افزود: رفت و آمد رهبران صدری به جمهوری اسلامی ایران چیز جدیدی نیست. همانطور که خیلی از رهبران دیگر عراق به جمهوری اسلامی و مسئولین ما به عراق رفت و آمد دارند. صدر بنا به شرایط و ضرورتی که دارد به ایران سفر می‌کند و اتفاق جدیدی رخ نداده است و این‌که گفته می‌شود که گرایش به سمت عربستان سعودی دارد، ریشه در توجه به مسائل اسلامی و منافع مردم عراق دارد و در سفر به عربستان سعودی هم حمایت از مردم بحرین، یمن و شیعیان عربستان سعودی را مطرح کرده بود. یعنی از این جهت در حقیقت مواضع ایشان در دیدار با مسئولین عربستان سعودی به نفع مردم منطقه بوده است.
سفیر سابق ایران در عراق تاکید کرد: مواضع جریان صدر در قبال منافع ملت عراق علیه آمریکا، صهیونیست و گروه‌های تکفیری کاملاً ضد بوده و در حمایت از جریان مقاومت و مردم در منطقه عمل کرده و روند همکاری‌اش هم با جمهوری اسلامی فزاینده است. این مباحثی هم که در نجوا و افکار عمومی مطرح می‌کنند که مثلاً جریان صدر مواضعش را تغییر داده، با واقعیت هم‌خوانی ندارد، ممکن است به طور نمونه مواضع جریان صدر مثل همه گروه‌های دیگر در فلان موضوع با جمهوری اسلامی ایران هم موضع نباشد، اما این امر طبیعی است که گروه‌های سیاسی مواضع مختلفی داشته باشند.
کاظمی قمی در ادامه یادآورشد: جا‌هایی رقابت‌های حزبی و سیاسی وجود دارد وحتی گاهی از خط قرمز‌ها هم عبور کرده اند اما در برابر مصالح ملی و اسلامی مانند مبارزه با داعش یا اشغالگری آمریکا متحد شدند. بدین معنا با نگاه به مواضع این جریان و جریانات مشابه می‌بینید که در بخش‌هایی، نقطه اختلاف وجود داشته و حتی به درگیری هم انجامیده، اما به مرور مشترکات‌شان نسبت به نکات اختلاف‌شان بیشتر شده است.
وی در پایان اضافه کرد: نباید فراموش کرد که هنوز هم در عراق تجربه دموکراسی جوان است، اما با این وجود نخبگان سیاسی این کشور در قبال مسائل مهم و موضوعات امروز موفق شدند به خوبی از آن پاسداری و به پیش حرکت کنند.
