کمبود سرویس بهداشتی در تهران

دیدارنیوز ـ بر اساس گزارش سازمان‌ملل بیش از یک میلیارد نفر در جهان به توالت دسترسی ندارند و مجبور هستند کار خود را در فضای آزاد انجام دهند. در حالی که بهداشت عمومی یکی از اولویت‌های توسعه بین‌المللی است و تعهدنامه اهداف توسعه پایدار که در سال۲۰۱۵ شروع شد، یکی از اهداف آن تضمین دسترسی همه به توالت قبل از سال۲۰۳۰ است. سازمان‌ملل در یک سلسله آگهی‌های آموزشی آمار تکان‌دهنده محرومیت اکثریت مردم دنیا از یک توالت سالم و بهداشتی را یادآور شده است؛ معضلی که به‌ویژه در هند و کشورهای آفریقایی باعث بیماری و مرگ‌ومیر فراوان می‌شود، اما محدود به آن مناطق نیست. این موضوع از آنجا که باعث گسترش بیماری‌های زیاد می‌شود، یک تهدید است.

این معضل در کلانشهر تهران وجود دارد. درحالی‌که احداث سرویس‌های بهداشتی به تعداد کافی و متناسب با جمعیت شهری یک ضرورت است، اما برای بیش از 10میلیون جمعیت شهری تهران تنها حدود 200سرویس بهداشتی عمومی در سطح شهر تهران وجود دارد که بیشتر آنها یا فرسوده، قدیمی و آلوده‌اند یا به‌دلیل غیرقابل‌استفاده بودن تعطیل شده‌اند. این یعنی یک تهدید جدی برای سلامت عمومی شهروندان تهرانی و بهداشت محیط شهری.

200سرویس بهداشتی برای 10میلیون جمعیت

موضوعی که یک عضو شورای شهر تهران درباره آن تذکر داد. محمود میرلوحی با اشاره به روز جهانی توالت گفت: 19 نوابر روز جهانی توالت بود. مساله‌ای که یکی از نیازهای اساسی دنیا است، به گونه‌ای که از سال۲۰۰۱ اجلاس جهانی در سنگاپور برگزار شد و از آن زمان تاکنون اجلاس جهانی توالت برگزار می‌شود، چرا که توالت به‌عنوان یک مساله اساسی در بهداشت افراد نقش ایفا می‌کند. او با بیان اینکه هنوز بیش از چهارمیلیارد نفر از جمعیت دنیا به توالت دسترسی ندارند، افزود: در تهران هزار و ۳۶۵سرویس بهداشتی با ۹هزار چشمه توالت ایجاد شده است و با اینکه کارهای بسیاری انجام شده است، اما هنوز راه زیادی وجود دارد. او با بیان اینکه نباید از مطرح کردن موضوع توالت شرم داشته باشیم، تاکیدکرد: تنها چهاردرصد توالت‌های تهران برای مادر و کودک مناسب‌سازی شده است و این نشان می‌دهد که هنوز راه طولانی در این زمینه داریم. در گزارش سازمان‌ملل‌متحد آمده است، هم‌اکنون دو میلیارد و400میلیون نفر در جهان نیز به خدمات مناسب توالت دسترسی ندارد. همچنین ضعف در خدمات توالت، دستشویی و دفع فاضلاب، خطرات ابتلا به بیماری‌ها و سوءتغذیه به‌ویژه برای کودکان را افزایش می‌دهد. علاوه‌بر این سازمان ملل متحد خواستار فراهم کردن تاسیسات امن و تمیز دستشویی و توالت برای همگان به‌ویژه زنان و دختران شده است. در بخشی دیگر از این بیانیه بان‌کی‌ مون، دبیرکل سازمان ملل متحد تاکید کرد: از هر سه زن در جهان، یک زن نمی‌تواند به توالت امن دسترسی داشته باشد. در نتیجه این وضعیت، زنان به بیماری‌ مبتلا می‌شوند و احتمالا به هنگام یافتن جایی برای انجام کار خود با خشونت‌هایی روبه‌رو می‌شوند. سازمان ملل متحد تاکید کرده است با وجود اینکه آب شیرین و مناسب به اندازه مصرف همه انسان‌های جهان وجود دارد، اما سیاست‌های نامناسب و ضعف زیرساخت‌ها باعث شده میلیون‌ها نفر که اکثر آنها کودک هستند، به‌دلیل ابتلا به بیماری‌های مرتبط با دفع نامناسب فاضلاب و وضعیت زندگی غیربهداشتی و نبود آب پاکیزه آسیب‌پذیر باشند. از سوی دیگر بحران بهداشت عمومی در بسیاری از نقاط جهان وجود دارد و تاثیر آن بر طبیعت قابل چشم‌پوشی نیست و همزمان با 19نوامبر، بحث‌های بیشتری در مورد اهمیت مواجهه با معضل فضولات انسانی مطرح می‌شود. در حالی که بسیاری از افراد از روبه‌رو شدن با این موضوع و پرداختن به آن سر باز می‌زنند، بحران بهداشت عمومی در بسیاری از مناطق جهان وجود دارد و نمی‌توان تاثیر آن بر طبیعت را نادیده گرفت. گزارش اخیر سازمان‌ملل‌متحد نشان می‌دهد، تنها ۱۲ سال تا پایان مهلت تعیین شده برای تحقق اهداف توسعه پایدار باقی مانده‌ است.

کمبود توالت‌ عمومی؛ تهدید سلامت عمومی

با این وجود، چند سال پیش، شهرداری قزوین پیش‌قدم شد تا با وجود همه واکنش‌های طنزآمیز رسانه‌ها، اولین همایش ملی سرویس‌های بهداشتی عمومی را با حضور شهرداران و کارشناسان بهداشت چندین استان دیگر برگزار کند و با نگاه تخصصی و علمی، مشکلات سلامت عمومی، محیط‌زیست و شهرسازی را در ارتباط با بحران توالت‌ها بسنجد. آنطور که خبرگزاری مهر نوشته، شهردار وقت قزوین گفته بود، چون در ایران به اندازه کافی به موضوع مهم توالت توجه نشده و همیشه ملاحظات خاصی در این باره وجود داشته است، امکانات شهرها پاسخگوی نیاز شهروندانش نیست. نتیجه این تابوشکنی شهرداری قزوین، برگزاری همایش ملی توالت به میزبانی تهران در سالن همایش‌های دانشگاه شهید بهشتی بود. پس از این همایش‌ها که در سال‌های 90-91 برگزار شد، گویا روز توالت به‌دست فراموشی سپرده شد. این در حالی است که بسیاری از شهرها و حتی تهران به‌عنوان پایتخت، به گفته محمود میرلوحی با معضل کمبود توالت‌های عمومی مواجه‌ هستند. معضلی که تهدیدی برای بهداشت عمومی است. از طرف دیگر ساختار تجهیزات شهری موجود نیز با نرخ رشد شتابان جمعیت شهر همخوان نیست. در حالی که امروزه در کشورهای توسعه یافته مکان‌یابی سرویس‌های بهداشتی به تعداد کافی و در مکان‌های مناسب همزمان با طراحی نقشه جامع شهر انجام می‌شود، اما مساله سرویس‌های عمومی در تهران هنوز حل نشده باقی مانده است و مدیریت شهری تهران استراتژی مشخصی برای بهره‌برداری و نظارت سرویس‌های موجود و برنامه‌ریزی برای احداث و توسعه سرویس‌های بهداشتی جدید ندارد. حال آنکه دسترسی سریع و آسان شهروندان به امکانات شهری به عنوان یک اصل ضروری در بحث حقوق شهروندی ایجاب می‌کند که این موضوع از سوی شهرداری به‌طور جدی‌تری مورد توجه قرار گیرد.