آزار جنسی در شوشتر، فریاد بی‌صدای کودکان

دیدارنیوزـ مرضیه حسینی: اخبار آزار جنسی کودکان و یا خشونت علیه کودکان، یکی از اخبار پرتکرار رسانه‌های ایران به ویژه فضای مجازی است. وجود ۱۲۸۶ مورد کودک‌آزاری در نیم سال جاری و تنها در اصفهان، نشان‌دهنده رشد انواع خشونت  نسبت به کودکان است.

مجرمین سابقه‌دار و ارتکاب جنایتی دیگر

 

یکی از مهم‌ترین مصادیق کودک‌آزاری، تجاوز جنسی به کودکان است که به اشکالی متنوع و توسط افراد مختلف انجام می‌شود. آخرین اخبار از این دست، تجاوز به پسربچه‌های شوشتری توسط مجرمی سابقه‌دار و تجاوز به دو پسر بچه در راه بازگشت از مدرسه توسط پسر همسایه به بهانه نشان دادن خرگوش است.

پسر ۲۱ ساله‌ای که دو کودک را مورد تجاوز قرار داده بود، خود در سن ۷ سالگی و ۱۴ سالگی قربانی تجاوز بود؛ متجاوز شوشتری نیز سابقه بزه و زندان دارد. سابقه‌دار بودن مجرم، در اغلب پرونده‌های مربوط به آزار‌جنسی مشترک است.

کودکان بی‌گناه و بی‌دفاع در جای جای این سرزمین مورد آزار قرار می‌گیرند اما پلیس نمی‌داند چگونه وارد عمل شود، کودکان نمی‌دانند چگونه از خود مراقبت کنند، والدین نمی‌دانند چگونه رفتار کنند و قانون نیز برای اثبات کودک‌آزاری موانعی پیش ‌پای سازمان‌های مردم‌نهاد می‌گذارد.

به راستی چرا مجرمین سابقه‌دار به این راحتی آزاد و مکرر مرتکب جنایت و تجاوز به کودکان می‌شوند؟ چون هیچگونه مرکز اطلاع‌رسانی و ثبت اطلاعاتی در مورد این افراد وجود ندارد. در کشورهای غربی فرد زندانی و متهم به کودک‌آزاری  پس از آزادی موظف است تا روزی که زنده است آدرس محل سکونت خود و در صورت جابه‌جایی آدرس جدید را به پلیس اطلاع  دهد.همچنین به افراد محله‌ای که فرد سابقه‌دار در آنجا زندگی می‌کند در خصوص سکونت او، اطلاع‌رسانی می‌شود. همچنین او حق ندارد در اطراف مهدکودک‌ها یا مدارس و کودکستان‌ها پرسه بزند و همیشه چشم‌های پلیس مراقب اوست.

تابو بودن امر جنسی، قربانی شدن کودکان و دانش آموزان

یکی از مهم‌ترین دلایلی که می‌تواند یک کودک را در معرض آسیب‌های جنسی قرار دهد، ناآگاهی او از مسائل جنسی و چگونگی واکنش نشان دادن نسبت به آن است. تابو بودن امر جنسی در ایران مانعی جدی برای پرداختن به آموزش مسائل جنسی در تمام گروه‌های سنی ایجاد کرده است، در حالی که برنامه‌های آموزشی می‌توانند به کودکان کمک کنند تا خطرات جنسی و رفتارهای نامناسب از طرف دیگران را تشخیص داده و بیاموزند که چگونه از خود محافظت کنند.
 
درک کودک از آزار جنسی و سرعت در میان گذاشتن آن با سایرین از عواملی است که می‌تواند روی عواقب کوتاه‌مدت و درازمدت پدیده تاثیر بگذارد، به‌ویژه اینکه بیش از ۸۰ درصد از تعرضات و آزارهای جنسی از طرف کسی که کودک به او اعتماد دارد و او را می‌شناسد، اعمال می‌شود.

کودکانی که می‌توانند جریان را به یک بزرگسال  بگویند، در مقایسه با کودکانی که پنهان می‌کنند، با آسیب کمتری مواجه‌اند. همچنین کودکانی که به محض قربانی شدن قضیه را بازگو می‌کنند، خیلی کمتر از کودکانی که این مطلب را برای سال‌ها مانند یک راز نگه می‌دارند، لطمه می‌بینند. اما وقتی که هیچ آموزشی وجود ندارد نه والدین می‌دانند درخصوص مسائل جنسی و مخاطرات آن چگونه با کودک و نوجوان خود سخن بگویند و نه کودک می‌داند هنگام خطر چه اقدامی انجام دهند یا چگونه از خود محافظت کنند.

فرهنگ نیز در ایران در برابر مساله جنسی و آزار جنسی، بسیار پنهانکار است. خانواده از ترس آبرو سکوت می کند و کودکان از بچگی می‌آموزند در برابر چنین مسائلی سکوت کنند.

 

سند آموزشی یونسکو با عنوان «دگرگون‌ ساختن جهان ما: دستور کار ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار» برای «تضمین آموزش با کیفیت برابر و فراگیر و ترویج فرصت‌های یادگیری مادام‌العمر برای همه و اهداف وابسته به آن» تنظیم شد. این سند در ۲۵ سپتامبر سال ۲۰۱۵ در نیویورک به تصویب کشورهای عضو یونسکو رسید و در آن ۱۷ هدف تعیین شده که امضاکنندگان متعهد شده‌اند تا سال ۲۰۳۰  به ۱۷ هدف مندرج در سند دست یابند. 

اجرای سند ۲۰۳۰ با محوریت آموزش می‌توانست ضمن آگاه کردن والدین، کودکان و دانش‌آموزان به کم شدن فجایعی چون تجاوز جنسی به دانش‌آموزان کمک کند. در راهکار ۴٫۷ این سند با اشاره به تدوین سیاست‌ها و برنامه‌هایی برای ترویج آموزش برای توسعه پایدار و آموزش شهروندی و ادغام آنها در آموزش‌های رسمی، غیررسمی و آزاد، انجام این کار از طریق اصلاح نظام آموزشی، آموزش معلمان، اصلاح مواد درسی و حمایت‌های آموزشی امکان‌پذیر دانسته شده بود.
 
اجرای برنامه اقدام جهانی آموزش برای توسعه پایدار، همچنین موضوع‌هایی از قبیل حقوق بشر، تساوی جنسیتی، بهداشت، آموزش‌های جامع جنسی (تنظیم خانواده)، تغییر اقلیم، معیشت‌های پایدار و شهروندی مسئولانه و پویا را در بر می‌گرفت.

این سند در صفحه ۷۵ آن در بخش راهبردهای اساسی، به آموزش جامع مسائل جنسی اشاره کرده بود و همچنین در قسمت شاخص‌های موضوعی ، به ارائه آموزش مهارت‌های اساسی زندگی مبتنی بر HIV و مسائل جنسی در مدارس می‌پرداخت.

 خرداد ماه سال گذشته، در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی که به ریاست حسن روحانی، رئیس ‌جمهوری ایران برگزار شد، سند ۲۰۳۰ لغو شد و با توافق اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» مبنای عمل در حوزه آموزش و پرورش و تعلیم و تربیت قرار گرفت.

 

این سند در حالی ملغی شد که در ایران، فکر تجاوز به راحتی تبدیل به عمل می‌شود. سند درحالی رد شد که هیچ گونه آموزش رسمی و عمومی در مدارس ایران و در خانواده‌ها در زمینه مسایل جنسی ارائه نمی‌شود و حتی مطرح کردن آن با واکنش منفی بسیاری از گروهها در جامعه مواجه می‌شود.

 در سال ۹۳ و در پی آزار جنسی چند تن از دانش‌آموزان دو مدرسه پسرانه در تهران، انجمن حمایت از حقوق کودکان در تیر ماه  با ارسال نامه‌ای به حسن روحانی رئیس دولت یازدهم، درباره آزار جنسی دانش‌آموزان هشدار داد.

آموزش و پرورش اما تنها کاری که کرد کتمان آسیب‌های اجتماعی و انجام اقدامات نمایشی بود. مسئولین مدام سیاست انکار در پیش می‌گیرند و معلمان و دانش‌آموزان در زمینه پیشگیری از بروز ناهنجاری‌ها هیچ آموزشی نمی‌بینند.
 
چندی پیش، به دنبال انتشار خبر آزار جنسی چند تن از کودکان دانش‌آموز توسط ناظم یک دبستان پسرانه در تهران در سال ۹۲ حمیدرضا کفاش معاون پرورشی وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه «بشر است دیگر. در زمان معصوم هم خطا وجود داشته است» گفته بود: «در کشورهای غربی روزی پنج مورد از این اتفاقات می‌افتد و آنها اجازه نمی‌دهند کسی خبردار شود.»
 
حامیان حقوق کودکان در نامه خود نوشته‌اند: «برخلاف نظر معاون پرورشی وزیر، در جوامع غربی اخبار مربوط به آزار جنسی با پوشش وسیع منتشر می‌شود». حامیان حقوق کودکان به این نکته نیز اشاره کردند که اطلاعات افراد کودک‌‌آزار و پدوفیل، در کشورهای غربی برای ایجاد امنیت در فضای عمومی در دسترس مردم قرار می‌گیرد.

در این نامه همچنین به پدیده پدوفیلی و آزار جنسی کودکان زیر ۱۳ سال پرداخته‌ و تاکید شده است: «می‌توان با رعایت جوانب شرعی و اخلاقی به کودکان و معلمان آموزش‌های لازم را ارائه داد و از سوءاستفاده جنسی از کودکان در مدارس با اطمینان جلوگیری کرد.»

انجمن حمایت از حقوق کودکان آمادگی خود را برای تدوین درسنامه‌ها و برگزاری کارگاه‌های آموزشی پیشگیری و آشنایی با علائم و نشانه‌های کودک‌آزاری در مراکز آموزشی اعلام کرده است.

وجود خلاهای قانونی برای پیشگیری از آزار جنسی مساله مهم دیگری است که در فرصتی دیگر به آن پرداخته خواهد شد.